Een doula geeft begeleiding tijdens de zwangerschap en geboorte. Uit onderzoek blijkt dat hierdoor de kans op bijvoorbeeld een keizersnede aanzienlijk wordt verlaagd. Een doula is een soort bevallingscoach, ze speelt een ondersteunende rol tijdens de zwangerschap en bij de geboorte. Ze helpt de weeën te verlichten en geeft de moeder zelfvertrouwen.
De ontdekking van het doula-effect
Het doula-effect is ontdekt door twee kinderartsen, Dr. Marshall Klaus en Dr. John Kennell. Deze twee kinderartsen deden onderzoek naar de hechting tussen de moeder en het kind na de bevalling. Zij vroegen studenten de vrouwen na hun bevalling te observeren en hun bevindingen te noteren. Het aantal aanrakingen, het aantal keer aankijken, het stemgebruik van de moeder, dat soort dingen.
Tijdens het doornemen van de gevonden observaties viel één ding op. Bij één studente waren de observaties namelijk heel anders dan alle andere. De moeders die door deze studente waren geobserveerd hadden een betere hechting met hun kind. Bovendien was bij deze moeders de bevalling veel makkelijker gegaan, korter van duur, met minder complicaties en ingrepen.
Onderzoek wijst uit dat de continue steun van bijvoorbeeld een doula de volgende effecten heeft: kortere duur van de bevalling, meer spontane vaginale bevallingen, minder gebruik van pijnbestrijding en meer tevredenheid met de bevalling.
De kinderartsen waren hierdoor zo geïntrigeerd dat ze de studente bij zich riepen en haar vroegen naar een verklaring voor deze afwijkende resultaten. De studente moest toen wel bekennen dat ze zich niet aan de opdracht had gehouden. In plaats van pas ná de bevalling te gaan observeren, was zij al tijdens de bevalling bij de vrouwen in de verloskamer gaan zitten. Ze wilde heel graag zien hoe een bevalling zou verlopen en had de vrouw alleen maar af en toe een bemoedigende blik toegeworpen, verder niet. De stille aanwezigheid van deze studente was al voldoende voor de vrouwen om meer vertrouwen te hebben in zichzelf.
Het onderzoek naar hechting was hiermee niet meer bruikbaar, MAAR de kinderartsen hadden wel een enorme ontdekking gedaan: “Het doula-effect”.
De resultaten
Uit onderzoek blijkt het “doula-effect”. De resultaten uit de vervolgonderzoeken (1993) van de bovengenoemde kinderartsen zijn als volgt:
- 50% minder keizersneden
- 25% kortere duur van de bevalling
- 60% minder verzoeken om een ruggenprik
- 40% minder gebruik van pitocin/oxytocine (‘inleiden’)
- 30% minder verzoeken om pijnbestrijding
- 40% minder tangverlossingen
Recenter onderzoek uitgevoerd door Hodnett, E.D. et al. (2007) bevestigt deze resultaten. Hun onderzoek onder meer dan 13.000 vrouwen wees uit dat de continue steun van bijvoorbeeld een doula de volgende effecten heeft: kortere duur van de bevalling, meer spontane vaginale bevallingen, minder gebruik van pijnbestrijding en meer tevredenheid met de bevalling.
Deze effecten waren voornamelijk aanwezig wanneer de steun gegeven werd door iemand van buiten het ziekenhuis, het een vrouw betrof, de aanstaande moeder al vroeg tijdens de bevalling werd gesteund en wanneer de epiduraal niet standaard aangeboden werd.
Uit nieuwe onderzoeken blijkt bovendien dat continue steun tijdens de bevalling een verhoogde oxytocine-aanmaak tot gevolg heeft. Hierdoor zijn o.a. de weeën krachtiger en effectiever. Verder bleek dat wanneer de doula een kwartiertje ging pauzeren het effect nagenoeg verdween. Dit onderstreept het belang van kwalitatief goede zorg tijdens de bevalling.
Wat doet een doula?
De taak van een kraamverzorgende of verloskundige is een heel andere dan die van de doula. Een doula komt wanneer de vrouw dat wenst en blijft zolang als nodig is. Een verloskundige of kraamverzorgende blijft pas bij een bepaalde mate van ontsluiting. Een doula verricht ook geen medische handelingen, daarin zijn zij niet getraind. De zorg bestaat voornamelijk uit het geven van emotionele ondersteuning gecombineerd met bijvoorbeeld massagetechnieken, ademhalingsoefeningen, suggesties voor een betere houding en dergelijke.
Een goede doula werkt daarnaast vooral vanuit haar intuïtie en voelt precies aan waar de vrouw behoefte aan heeft. Zij is vooral aanwezig als een niet-aflatende bron van vertrouwen en steun.
Door Hester Appelman, psycholoog en doula
