Het eerste half jaar haalt je baby alles wat hij nodig heeft uit de melk. Of dat nou uit de borst of uit de fles komt. Daarbij komen nog wat verplichte vitamines, maar dan heb je het ook wel gehad. Pas daarna heeft je baby wat vast voedsel nodig. Of je nu flesvoeding of borstvoeding geeft, de meeste ouders hebben wel vragen over voeding, zeker bij het eerste kind. Hieronder een voedingsschema wat de baby het eerste jaar aan voeding nodig heeft en een voorbeeld van een dagritme om de voeding handig over de dag te verdelen.
Het voedingsschema voor je baby
Het voedingsschema geeft het advies weer van onze diëtiste over hoeveel een baby ongeveer zou mogen drinken en eten per dag.
De tweede kolom geeft aan hoe vaak er per 24 uur gedronken moet worden in het geval van borstvoeding. Er geldt eigenlijk: naar behoefte, dus wanneer de baby er om “vraagt”. Leg wel zeker in het begin regelmatig aan.
Lees ook: borstvoeding geven
In kolom drie wordt aangegeven hoe vaak per dag een flesje melk aangeboden moet worden en met welke hoeveelheid. Alles tussen de opgegeven waarden is “normaal”. De eerste 6 maanden drinken baby’s ongeveer 150 ml per kg lichaamsgewicht. Bij een baby van 5 kilo is een hoeveel van 750 milliliter melk dus de richtlijn. Na 6 maanden gaat men over op opvolgmelk en wordt er langzaam afgebouwd naar 0,5 l per dag, incl. pap.
Let op, dit zijn richtlijnen. In principe mag je baby zelf bepalen wanneer en hoeveel het drinkt. Zolang de baby gezond is en goed groeit, levendig is en ongeveer 6 natte luiers per dag heeft hoef je je niet druk te maken. Bij twijfel, richt je tot het consultatiebureau.
| Leeftijd | Borst | Flesvoeding | En verder.. |
| 0-6 wkn | 6-7x | Tussen 7×80 en 6×120 ml | Bij borstvoeding vitamine K en D |
| 6-8 wkn | 5-6x | Tussen 6×120 en 5×150 ml | Bij borstvoeding vitamine K en D |
| 2 mnd | 5x | 5x 150-180 ml | Bij borstvoeding vitamine K en D |
| 3 mnd | 5x | 5x 150-180 ml | |
| 4-5 mnd | 5x | 5x 150-180 ml | Eventueel:oefenhapje 2 eetl gepureerd fruit of groente zonder zoutpap van flesvoeding met rijstebloem |
| 6 mnd | Naar behoefte | 3 – 4 x 200 ml | 1x pap van 200 ml opvolgmelk met rijstebloemfruithapjewarme maaltijd (fijngemaakte groente, geprakte aardappel, rijst of bonenpuree)Tussendoor drinken: water of eventueel slappe thee |
| 7-8 mnd | Naar behoefte | 1 – 2 x 200 ml | 2 x pap van opvolgmelk of bruinbrood met opvolgmelkfruit of groentewarme maaltijd (3 eetl groente, 1-2 geprakte aardappel, rijst/pasta/peulvruchten, 1 eetl gemalen vlees/vis/kip/ei, jus of klontje dieetmargarine)Verder eventueel water, slappe thee, soepstengel, broodkorst |
| 9-12 mnd | Naar behoefte | 1 – 2 x 200 ml | 2 x broodmaaltijd met beker opvolgmelk of pap van opvolgmelkfruit of groente tussendoor1 hoofdmaaltijden evt. yoghurt toe |
Weet je niet goed wanneer je het beste melk of hapjes kunt geven? Kijk hoe je de voeding van de baby handig over de dag kunt verdelen in de voorbeelden van dagritmes hieronder.
Waarom extra vitamines?
- Vitamine K moet de eerste drie maanden extra worden gegeven. Het is belangrijk voor de bloedstolling. Als je baby hiervan te weinig van binnenkrijgt, kunnen er bloedingen optreden. Aan flesvoedings is deze vitamine al toegevoegd. Krijgt je kind minder dan 500 cc flesvoeding of drinkt het borstvoeding dan moet je dat dus nog extra geven.
- Vitamine D zorgt voor een goede botontwikkeling. Na de eerste week wordt voor elk kind (tot zijn vierde jaar) een vitamine D-supplement aangeraden van 10 microgram per dag.
Dagritme: wanneer geef je wat?
In het begin is het nog even zoeken naar een ritme. Wat is een goed schema om de baby het eerste jaar melk en vast voedsel aan te bieden? Hieronder een voorbeeld.
Schema (5 maanden)
- 7.00 fles
- 10.00 fruit
- 11.00 fles
- 14.30 fles
- 16.30 (evt. thee)
- 18.30 fles (evt. met twee eetlepels groente)
- 22.30 fles
Schema (6 maanden)
- 7.00 fles (opvolgmelk vanaf 6 maanden..)/ pap
- 10.30 fruit
- 13.00 fles
- 16.00 thee of sapje
- 17.30 warme maaltijd bestaande uit groente, geprakte aardappel
- of puree zonder zout
- 21.00 fles (opvolgmelk met evt. rijstebloem)
Schema (7-8 maanden)
- 7.00 fles/ pap (opvolgmelk met rijstebloem)
- 10.30 fruit
- 12.30 broodje en opvolgmelk
- 16.00 thee of water + eventueel soepstengel, rijstwafel
- 17.30 warme maaltijd bestaande uit 3
- eetlepels groente, geprakte aardappel of puree zonder zout
- 1 eetlepel gemalen vlees/ vis/ kip of ei
- 20.00 fles
Schema (9-12 maanden)
- 7.00 fles/ pap (opvolgmelk met rijstebloem) of brood en opvolgmelk
- 10.30 fruit
- 12.30 broodje en opvolgmelk
- 16.30 thee of sap, eventueel met tussendoortje groente of fruit
- 17.30 warme maaltijd bestaande uit 3 eetlepels groente, geprakte aardappel of puree zonder zout, vlees mag gebakken worden, eventueel yoghurt toe.
De eerste hapjes
Als je baby goed rechtop kan zitten en kan slikken kan hij in principe aan de vaste hapjes beginnen. Als hij steeds smakkende geluidjes maakt of het “eten uit je mond” kijkt is hij toe aan wat meer eten.
Vanaf 4 tot 6 maanden kun je beginnen met het geven van eerste hapjes vast voedsel. In het begin zijn dat vooral “oefenhapjes”: het kind moet leren wennen aan andere smaakjes en aan het gebruik van een lepeltje in zijn mond. Pas met een maand of 8 heeft een kind echt meer nodig dan melk alleen en wordt ander eten belangrijker.
Het eerste vaste voedselhapje is een hele belevenis. Zowel voor je kind als voor jou. Het is nog hartstikke moeilijk voor je kleine om opeens van een lepeltje te eten, en hij zal dan ook een hoop gekke gezichtjes trekken. En je kunt er vanuit gaan dat zeker de eerste paar keer het een grote knoeiboel wordt! Je baby moet nog leren hoe dat eten netjes van een lepel afgegeten moet worden. En dat kost een hoop oefenen.
Vast voedsel: groente- en fruithapjes
Niet alleen van het lepeltje eten moet worden geleerd, maar ook alle smaakjes zijn nieuw. Begin daarom ook met één (milde) smaak tegelijk en geef dat een dag of drie achter elkaar voor je aan een iets nieuws begint. Zo kan je baby wennen aan een bepaald smaakje en kun jij beter controleren of de baby wellicht op een bepaalde fruit- of groentesoort allergisch zal reageren. Begin desnoods met een paar theelepeltjes. Het gaat nu even meer om het leren eten dan om het binnenkrijgen van voedingsstoffen. Voer de hoeveelheid geleidelijk op. Er valt dan vanzelf een flesvoeding van het menu af.
Je kleine moet nog goed leren kauwen en slikken. Het eten zal dus fijn geprakt moeten worden. Naarmate het kindje het eten beter weg gekauwd krijgt kun je ook minder fijn gaan prakken. Geef vanaf 7 maanden brood mèt korst om je kind nog beter te leren kauwen.
Kies als eerste fruithap peer, perzik of banaan. Kies nitraatarme groenten zoals wortel, bloemkool, broccoli of snijbonen, sperzieboontjes, fijn geprakte doperwten, witlof, peultjes, ontvelde tomaten, komkommer, asperges, courgette en aubergine. Ook een klein stukje brood (in eerste instantie) zonder korst, geprakte aardappel of fijngemaakte vis of vlees is te proberen.
Nu je kind bijvoeding krijgt verandert de ontlasting van kleur en vastheid.
Nitraatrijke of gasvormende groenten
Deze groenten liever pas na het eerste levensjaar van je kindje geven. Nitraat wordt in het lichaam omgezet in nitriet.
Nitriet wordt nauwelijks uitgescheiden via de ontlasting of urine waardoor het in het lichaam blijft. Dit nitriet kan mogelijk in de bloedbaan terecht komen waardoor er problemen kunnen ontstaan met de zuurstoftransport (ademhaling). Vooral bij baby’s kan dit problemen veroorzaken.
Nitraatrijke groenten zijn:
andijvie, rode bieten, bleekselderij, Chinese kool, koolrabi, paksoi, postelein, raapstelen, waterkers, alle soorten sla, spinazie, spitskool en venkel.
Gasvormende groenten zoals ui, prei en koolsoorten worden ook nog even afgeraden onder het eerste jaar. Je kind kan dit nog moeilijk verteren en daarom kunnen deze groenten darmkrampjes veroorzaken.
Waarom mag je baby nog niet zoveel zout?
De nieren van een kind werken nog minder goed dan de nieren van een volwassen, daarom moet de nierbelasting van jonge kinderen beperkt worden. Zout wordt uitgescheiden door de nieren. Zout in de voeding geeft dus een extra belasting aan de nieren. Deze extra belasting moet worden voorkomen, daarom wordt het afgeraden om bij kinderen onder de 1,5 jaar zout toe te voegen aan de maaltijden.
