Do’s en dont’s in de zwangerschap

Als je zwanger bent heb je opeens de verantwoordelijkheid voor een extra leven. Dat kindje in je buik zit er redelijk veilig en beschermd, maar is van jou afhankelijk voor de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen. Bovendien moet je nu ook even extra goed op jezelf passen. Je lichaam verandert, je wordt zwaarder, je banden rekken uit, je verliest sneller je evenwicht… ga zo maar door. Gezond leven is nu extra van belang. Lees hieronder wat je zou moeten gaan doen en wat beter kunt laten. Ook op de pagina voeding in de zwangerschap op deze site vind je nuttige informatie over eten, drinken en gewicht in de zwangerschap.

Gezond leven: neem vitamine D en foliumzuur

Gezond en gevarieerd eten is belangrijk, zeker nu je zwanger bent. Ga niet opeens twee keer zoveel eten, dat is niet nodig. Wat je wel naast het normale gezonde eetpatroon zou moeten doen is extra vitamine D en foliumzuur tabletten nemen.

Aangeraden wordt om vanaf de 3e maand extra vitamine D te gebruiken zodat het calcium beter opgenomen kan worden. Calcium is nodig om je eigen botten sterk te houden en voor de beenderopbouw van je kindje. Als het goed is gebruikte je ook voor je zwangerschap al foliumzuur. Zo niet, dan moet je er zo snel mogelijk mee beginnen. Foliumzuur verkleint de kans op neurale buis defecten zoals bijvoorbeeld een open ruggetje. Na vier maanden zwangerschap kun je stoppen met het nemen van extra foliumzuur, de neurale buis is dan volledig ontwikkeld.

Gezond leven betekend stoppen met alcohol of drugs

Verder een aantal zaken die je niet zou moeten doen nu. Eigenlijk zou iedereen het moeten weten, maar het gebruik van alcohol en drugs in de zwangerschap zijn uit den boze, niet doen dus. Je kind kan er zijn hele leven lang last van hebben.
Er werd een tijdje beweerd dat een enkel glaasje geen kwaad kan. Recente onderzoeken hebben echter weer aangetoond dat je ook dat ene glaasje beter kunt laten staan. Alcohol kan enorme schade aan de ongeboren vrucht veroorzaken zoals een laag geboortegewicht (dysmatuur) , fysieke en geestelijke achterstand, gedragsproblemen op jonge en latere leeftijd. Lees meer over dit FAS syndroom op www.fasstichting.nl

Gezond leven betekend stoppen met roken

Ook bekend is dat het ongeboren kind veel schade kan ondervinden van een moeder die rookt. Als de moeder rookt, voert de placenta minder bloed door waardoor het kind minder zuurstof krijgt en de groei (geestelijk en lichamelijk) dus vertraagt. Bovendien komen de schadelijke stoffen uit de tabak ook in het bloed van de baby terecht. Als jij rookt heeft je kind meer kans op een te laag geboortegewicht, vroeggeboorte, klompvoetje en hazenlip , verminderde longfunctie, astma en oorinfecties èn nog eens meer kans om te overlijden tijdens de zwangerschap (door het loslaten van de placenta), de bevalling of in de eerste maanden na de geboorte (wiegendood).

Om gezond te leven moet je dus stoppen! Niet alleen de moeder, maar ook de partner of huisgenoten. Niet alleen omdat samen stoppen makkelijker is, maar ook omdat je na de geboorte ook niet moet roken in de ruimte waar de baby is. Probeer als zwangere ook weg te blijven uit ruimtes waar veel gerookt wordt

Vraag desnoods hulp aan je huisarts als het stoppen op eigen gelegenheid niet lukt.

Medicijnen

Wees erg voorzichtig met medicijnen. Alles wat jij naar binnen krijgt en in je bloed terecht komt, komt natuurlijk ook bij je baby terecht. Een simpele pijnstiller kan dus al van invloed zijn op je baby.

Krijg je medicijnen voorgeschreven, geef dan altijd aan dat je zwanger bent, dan kan de arts of apotheker je desnoods een ander, minder gevaarlijk medicijn voorschrijven. Koop je zelf iets bij apotheek of drogist, vertel het er dan ook bij en vraag of de medicijnen kwaad kunnen voor de zwangerschap. Bij twijfel, vraag je verloskundige.

Listeria bacterie

Verder zijn er dingen die je moet laten staan om te voorkomen dat je besmet raakt met de listeria bacterie, wat de gezondheid van de ongeboren baby kan schaden. Deze bacterie komt voor in rauw vlees en rauwe vis (filet americain, rosbief, niet goed doorbakken biefstuk, carpaccio, sushi), rauwe melk en rauwmelkse kazen zoals brie en camembert. Kijk goed op de verpakking van de kazen, staat daar “au lait cru” (=gemaakt van rauwe melk) op laat het dan staan. Let verder extra op de normale hygiëne: warm geen restjes eten op die al een tijdje in de koelkast staan, was groente extra goed.

Vitamine A

Eet niet teveel leverproducten (leverworst, patè) in verband met de vitamine A die hierin zit. Te veel vitamine A is ook schadelijk voor de baby.

Toxoplasmose

Voorkom toxoplasmose door de kattenbak door iemand anders te laten verschonen en gebruik tuinhandschoenen als je in de tuin aan het werk bent. Dit ook om te voorkomen dat je in aanraking komt met kattenpoep. Overigens, als je al eens besmet bent geweest dan kun je de ziekte niet opnieuw krijgen. Je kunt een bloedtest laten doen om te zien of je deze ziekte al eens hebt gehad.

Wees voorzichtig met het eten van vlees tijdens de zwangerschap, zeker rauw vlees kun je beter laten staan.

Wees matig met

Cafeïne, kruiden(thee), drop en snoepen. Zie ook de lijst wat wel/niet eten tijdens de zwangerschap

Seks

(Meestal) geen probleem! Vrijen en geslachtsgemeenschap mogen rustig als je zwanger bent. Soms hebben vrouwen in de zwangerschap minder zin vanwege allerlei klachten (pijnlijke borsten, misselijkheid, moeheid e.d.). Andere vrouwen hebben juist meer behoefte. Vaak ook hebben zwangeren een toegenomen behoefte aan intimiteit zoals knuffelen en strelen.

Let op: bij gebroken vliezen en bloedverlies is het niet verstandig om geslachtsgemeenschap te hebben.

Sporten

Sporten bevordert een gezond leven en vooral ook tijdens de zwangerschap is het prima om je conditie op peil te houden. Vooral zwemmen of fietsen zijn sporten die je tot het einde kunt doen. Let wel op dat je je niet forceert. Ga niet tot het uiterste en stop direct als je je niet lekker voelt. Nu je lichaam zwaarder wordt en je sneller je evenwicht verliest zal het sporten anders gaan dan je gewend bent. Let ook goed op je rug, die is nu extra kwetsbaar.

Als je zwangerschap vordert moet je minderen in de duur, frequentie en de intensiteit van de inspanningen. Bouw de activiteit op en stop niet abrupt. Laat je pols niet te veel stijgen. Probeer je hartslag rond de 140-150 per min te houden. En vooral: luister naar je lichaam. Veel harde buiken vooral na het sporten kunnen een teken zijn dat je te intensief bent bezig geweest.

Wees voorzichtig met teamsporten waarbij het er wat ruiger aan toe gaat. Een val of harde trap in je buik kan gevaarlijk zijn voor de baby. Sporten als duiken en parachutespringen mag je NIET doen. Wees ook voorzichtig met buikspieroefeningen. Overleg met je verloskundige als je twijfelt of de sport die je beoefent gevaarlijk is voor je zwangerschap.

Reizen met vliegtuig of auto

De reden waarom de meeste vliegmaatschappijen zwangere vrouwen niet meer mee willen nemen is vooral uit eigenbelang: mocht de bevalling eerder op gang komen dan moeten ze een tussenlanding maken en dat kost geld! Voor de zwangerschap is het verder niet gevaarlijk. Al is het niet altijd even prettig, met dikke buik en misschien vocht in de benen lang stil te moeten zitten op zo’n klein stoeltje. Probeer af en toe een stukje te lopen. En – neem voor de zekerheid je zwangerschapskaart mee.

Bij een éénling zwangerschap geldt vaak: tot 29 weken is reizen zonder zwangerschapsverklaring toegestaan. Van 29 tot 36 weken kan het nog wel, maar is een zwangerschapsverklaring nodig en moet er een vrijwaringsbewijs worden ondertekend. Bij een tweeling of meerlingzwangerschap mag je na 32 weken al niet meer vliegen.

Wanneer je reist per auto is het belangrijk regelmatig te stoppen en een stukje te lopen. De autogordel moet je om! Draag je het beste als volgt: schouderband boven de buik, heupband over het bekken.

Röntgenfoto’s

Laat liever geen röntgenfoto’s maken als het niet echt nodig is. Geef altijd aan je arts of tandarts aan dat je zwanger bent. De gebruikte hoeveelheid straling is klein, maar kan toch doordringen in de cellen van de baby en daar schade aanrichten. De kans daarop is klein, maar niet uit te sluiten.

Een plaatselijke verdoving bij de tandarts is geen probleem.

Sauna

Er zijn aanwijzingen dat een verhoogde lichaamstemperatuur een iets grotere kans geeft op aangeboren afwijkingen. Ga om alle risico’s uit te sluiten dus niet naar de sauna in de eerste drie maanden van je zwangerschap. Daarna kan het wel, maar probeer de tijd dat je in de warmte zit te beperken en ga wat lager dan normaal in de cabines zitten, waar het minder warm is.

Lees ook: zwanger en naar de sauna

Haar verven

Hoewel de stoffen in haarverf erg slecht zijn, gaat men ervan uit dat er maar weinig verf door het lichaam wordt opgenomen. Er zijn geen schadelijke effecten bekend van het verven van je haar tijdens de zwangerschap.

Het kan wel zijn dat je haar is veranderd onder invloed van de zwangerschapshormonen, misschien wat voller is geworden en misschien anders reageert op verf of permanent. Bespreek dat even met je kapper.

Verven in en om het huis

Wat ook belangrijk is als je gezond wil leven als je zwanger bent, is uit de buurt blijven van verf, terpentine en andere oplosmiddelen. Hierin zitten gevaarlijke stoffen die je makkelijk inademt. Zeker als je niet goed ventileert kan verven schadelijk zijn voor de gezondheid. Het zenuwstelsel van je kind kan daar negatieve gevolgen van ondervinden. Als je toch perse wilt verven, gebruik dan een verf op waterbasis en ventileer goed.

In de zon of onder de zonnebank

In principe is het niet gevaarlijk voor je baby. Let wel op dat je lichaamstemperatuur niet te ver oploopt, dit zou schadelijk kunnen zijn voor je baby.

Zelf maak je door de zwangerschapshormonen kans op een zogenaamd “zwangerschapsmasker”: bruinige pigment vlekken in je gezicht of decolleté. Na je zwangerschap verdwijnen deze vlekken maar langzaam.

Autogordel

Doen! De gordel zit misschien niet zo fijn over je buik, maar laat hem niet los. Bij een ongeluk hebben jij en je baby veel meer letsel als je geen gordel om had gedaan!

Lees ook: zwanger en autorijden

Bronnen: o.m. Verloskundige praktijk Woerden, Vibe, Verloskundigepraktijk Vleuten, Verloskundigenpraktijk Dora, Zwangernu