Melatonine is, net als andere hormonen, een stofje dat je lichaam zelf aanmaakt. Je kunt ook supplementen kopen met melatonine erin. Deze zouden je kind helpen om goed te slapen. 6,1% van de schoolgaande kinderen in Nederland gebruikt minimaal een keer per week zo’n supplement. Wat doet melatonine? En heeft je kind dit extra nodig om goed te slapen?
Wat is melatonine?
Je lichaam maakt zelf veel stofjes aan die nodig zijn om je lijf goed te laten werken. Melatonine is daar een voorbeeld van. Het is een hormoon wat ervoor zorgt dat mensen, dus ook jij en je kind, zich slaperig gaan voelen. Het wordt aangemaakt in je hersenen, door de pijnappelklier. De aanmaak loopt gelijk met je eigen biologische klok. Die klok loopt ongeveer in een 24-uursritme. Tegen de avond gaat de pijnappelklier veel meer melatonine aanmaken. Hierdoor voelt je kind zich slaperig.
De aanmaak ervan wordt aangestuurd door je ogen. Als er veel licht is, wordt er weinig melatonine aangemaakt. Zodra het donker wordt, gaat de pijnappelklier meer melatonine aanmaken. Daglicht speelt dus een grote rol bij de aanmaak van voldoende melatonine.
Wanneer is de aanmaak verstoord?
Als de hersenen van je kind anders werken dan gebruikelijk, kan de aanmaak van melatonine verstoord zijn. Je kind maakt dan minder aan of maakt veel aan op het verkeerde moment. Het komt vaker voor bij kinderen met bijvoorbeeld:
Symptomen verstoorde aanmaak
Als je kind op het verkeerde moment of te weinig melatonine aanmaakt, krijgt je hij problemen met slapen. Vaak uit zich dit onder andere in:
- Slecht kunnen inslapen, dus ’s avonds tot laat wakker zijn.
- ’s Ochtends lastig op kunnen staan.
- Overdag vermoeid zijn.
- Slecht kunnen concentreren.
Hoe weet je of melatonine de oorzaak van de slaapproblemen is?
In een speciaal slaapcentrum kan onderzocht worden of de aanmaak van melatonine verstoord is. Dit gebeurt op verwijzing van de arts. Door op verschillende momenten van de dag speeksel te verzamelen, wordt bekeken hoe de concentratie melatonine in het lichaam van je kind verloopt. Met dit onderzoek kan dus gekeken worden hoe de biologische klok van je kind staat afgesteld.
Een andere manier is om, onder begeleiding van een arts, uit te proberen of het gebruik van extra melatonine helpt om de slaapproblemen van je kind te verminderen. Meestal wordt deze extra dosis voor een korte periode gebruikt om het natuurlijke ritme van je kind te herstellen.
Extra melatonine gebruiken voor je kind
Melatonine is zonder recept verkrijgbaar. 6,1 procent van de kinderen in Nederland gebruikt minimaal een keer per week melatonine. Er is echter nog weinig onderzoek gedaan naar de effecten van melatonine bij kinderen. De bijwerkingen en de gevolgen op lange termijn zijn nog niet goed onderzocht. Er zijn twee aandoeningen waarbij het gebruik van melatonine goed is onderzocht en goed blijkt te werken.
- Kinderen vanaf 2 jaar met klachten van slapeloosheid bij autisme en bij het Smith-Magenis-syndroom.
- Kinderen vanaf 1 maand met slaapstoornissen.
Bij bovenstaande aandoeningen blijkt melatonine te werken en is het veilig. Maar alleen als de arts het voorschrijft in de juiste dosering en bij de juiste slaapklachten. Het is raadzaam om je kind alleen melatonine te geven als een arts dit voorschrijft. De arts zal je dan ook vertellen op welke manier en hoe lang je kind het beste melatonine kan gebruiken.
Bijwerkingen extra melatonine
Over de bijwerkingen van melatonine bij kinderen is niet veel bekend. De bijwerkingen die in ieder geval kunnen voorkomen zijn:
- Slaperigheid en hoofdpijn.
- Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en agressie.
- Diarree.
- Epileptische aanvallen, dit komt vooral voor bij kinderen met een neurologische aandoening.
- Bedplassen.
Tips om de eigen melatonine aanmaak van je kind te verbeteren
Heeft je kind problemen met (in)slapen? Probeer dan eerst eens de volgende tips om je kind te helpen.
- Daglicht heeft effect op de biologische klok en daarmee ook op de aanmaak van melatonine. Zorg dus voor voldoende daglicht, zeker in de ochtend. Ook op een bewolkte dag is het licht buiten vele malen sterker dan het licht binnen.
- In de avond is het juist goed om het donker te maken. Leg de telefoon ’s avonds weg, minstens een uur, maar liever twee, voor het slapengaan. Datzelfde geldt voor andere schermen. Doe ook felle lichten uit of zet ze zachter.
- Zorg samen voor een vast avondritueel. Dit helpt je kind om zich voor te bereiden op het naar bed gaan. Als je kind nog erg actief is van de dag, is het lastig om in slaap te komen. Je kunt samen omkleden, tanden poetsen, nog even lezen, dan het licht uitdoen en gaan slapen.
- Maak je kind op een vaste tijd wakker, ook in het weekend. Uitslapen is fijn, maar het is het beste om elke dag rond dezelfde tijd op te staan. Dat betekent dat je in het weekend maximaal een uurtje langer uitslaapt.
Bronnen: F. Boer, Als je kind moeilijk slaapt, pagina 12, Apotheek.nl, M.E. Koopmann-Verhoeff et. al (2020), Melatoninegebruik en slaapproblemen bij schoolgaande Nederlandse kinderen, Geldersevallei.nl
