Terugstromen van maaginhoud in de slokdarm wordt reflux genoemd. Het is een normaal fysiologisch proces dat verschillende keren per dag voorkomt. De gevolgen kunnen af en toe een mondje spugen tot erg veel pijn rondom het drinkmoment van je baby zijn. In dit artikel vertellen we je alles over reflux en hoe je je baby hierbij kan helpen.
Wat is reflux?
Bij reflux stroomt de maaginhoud van de slokdarm terug naar de mond. Bij baby’s is de sluitspier tussen de slokdarm en maag nog niet helemaal ontwikkeld, waardoor de maaginhoud makkelijker terug kan stromen. In het eerste levensjaar van je baby zal de sluitspier zich verder ontwikkelen waardoor in de meeste gevallen de klachten verminderen en hierdoor verdwijnen.
Maar ook een plotselinge verslapping van deze sluitspier kan de oorzaak zijn. Omdat de sluitspier nog niet voldoende werkt stroomt de maaginhoud de slokdarm in, wat voornamelijk gebeurt vlak na de voeding en/of als je baby (bijna) plat ligt. Wanneer je druk omgaat met je baby vlak na het voeden kan er voeding omhoog komen. Wanneer je baby hoest kan er voeding meekomen en ook roken in het bijzijn van je kind kan een oorzaak zijn.
Een allergie of voedselovergevoeligheid kan ook een oorzaak zijn. Men denkt dan vooral aan een overgevoeligheid voor koemelkeiwitten, ei, soja of tarwe. Soms kan een ongewone positie in de baarmoeder of een letsel tijdens de bevalling ook reflux veroorzaken.
Symptomen van reflux
- Melk teruggeven. Dit kan van een mondje tot hele golven zijn. Veel ouders zijn ongerust als hun baby spuugt. Het is normaal wanneer een baby spuugt en voor ouders lijkt het meestal meer dan het in werkelijkheid is. Wanneer je baby een enkele keer een hele voeding uitspuugt is dit niet erg. Maar als het heel vaak voorkomt en je kindje krijgt er problemen door (minder groeien, onrust) dan is het verstandig om contact op te nemen met de arts.
- Geïrriteerde slokdarm. De maaginhoud van je baby komt omhoog, maar hij spuugt het niet uit. Het komt dan bijvoorbeeld tot in de keel en zakt dan weer terug naar beneden. Dit wordt verborgen reflux genoemd. Wanneer voeding in de maag komt, wordt het vermengd met zuur maagsap. De maag heeft een dikke slijmvlieslaag die de maagwand beschermt tegen dit zure sap. De slokdarm heeft niet zo’n dikke beschermlaag. Als de maaginhoud weer terugstroomt de slokdarm in, kan de slokdarm geïrriteerd raken door het maagsap.
Kenmerken van reflux
Reflux kan zowel mild, maar ook zeer ernstig verlopen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen ongecompliceerde en gecompliceerde reflux.;
Ongecompliceerde reflux
Dit is de meest voorkomende vorm van reflux. Vaak geeft je baby regelmatig een mondje terug, soms in grote hoeveelheden. Hij lijkt hier verder geen last van te hebben en groeit goed. De klachten verdwijnen meestal in de loop van het eerste levensjaar.
Gecompliceerde reflux
De klachten die bij een gecompliceerde reflux voorkomen zijn; je baby spuugt of slikt veel, ruikt zurig en heeft vaak de hik, je baby drinkt kort of wil juist continue drinken of weigert te drinken, je baby drinkt heel onrustig, begint gretig maar stopt snel, je baby hoest, klinkt hees, rochelt en steekt vaak zijn tong uit. Vaak slaapt je baby slecht en soms ontstaan er slikklachten en bloed spugen.
Erge pijn bij je baby is het gevolg van het terugstromen van maaginhoud de slokdarm in. Hier kan je baby op reageren door te huilen, onrustig te zijn, te overstrekken na de voeding en voeding te weigeren. Door het slechte eten kan er een groeiachterstand optreden of er kan gewichtsverlies ontstaan. Je baby is moeilijk te troosten en kan zelfs moeilijkheden krijgen met ademhalen. Hoe langer de situatie duurt, hoe geïrriteerder de slokdarm en deze kan op den duur ontstoken raken, wat steeds meer pijn kan veroorzaken bij je baby. Wanneer je kindje met vaste voeding begint zullen de klachten verminderen.
Diagnose, adviezen en behandeling
De diagnose reflux kan meestal gesteld worden aan de hand van het klachtenpatroon. De arts zal je vragen stellen en lichamelijk onderzoek doen bij je baby. Bij reflux ontstaat er vaak een vicieuze cirkel van klachten. Meestal staat spugen/reflux op de voorgrond, maar vele andere klachten spelen een rol welke sterke invloed op elkaar hebben. Het is niet altijd vast te stellen of de baby spuugt omdat hij veel huilt of dat hij gaat huilen omdat hij spuugt. Huilen en slaapproblemen versterken de refluxklachten. Je kindje raakt in een vicieuze cirkel en het is erg belangrijk om deze te doorbreken. Adviezen om de vicieuze cirkel te doorbreken zijn onder te verdelen in meerdere categorieën:
Voedingsadviezen
- Je kunt de voeding van je baby indikken met johannesbroodpitmeel. De voeding met johannesbroodpitmeel blijft beter in de maag en komt minder makkelijk omhoog. Soms is de voeding te dik bij flesvoeding, dan moet je een grotere speen kopen. Bij borstvoeding kun je een papje aanmaken met johannesbroodpitmeel die je voor, tussendoor of na het voeden geeft.
- Wanneer de reflux door een eventuele allergie of voedselovergevoeligheid komt kun je samen met een diëtiste proberen de boosdoener te vinden als je borstvoeding geeft. Bijvoorbeeld geen koemelk drinken of een tarwevrij dieet volgen. Als je baby flesvoeding krijgt kan je op advies van de kinderarts overgaan op een koemelkeiwitvrije voeding.
- Je baby moet ontspannen en uitgerust zijn als hij aan een voeding begint. Dan zal hij effectiever drinken. Je kunt je baby eerst een voeding geven en erna de luier verschonen, ondanks dat hij misschien een mondje zal spugen. Het levert meer op dat hij ontspannen aan zijn voeding begint. Zorg ervoor dat je baby niet te lang huilt voordat hij een voeding krijgt.
- Pas je houding aan bij borstvoeding, zodat je baby rustig en ontspannen kan drinken. Stop bij stresssignalen (wegduwen van de borst of speen, fronzen, wegdraaien van het hoofd, onrustig bewegen) en teveel bijgeluiden. Stop dan even voor een boertje en begin pas weer met voeden wanneer je baby rustiger is geworden.
- Een goede speen passend bij je kind is belangrijk, niet te snel, maar ook niet te langzaam. Een zachte, smalle speen werkt vaak het beste. Met dit type speen voelt je baby de speen goed in het gehemelte.
- De ideale tijdsduur van de voeding is 20 tot 30 minuten. Op deze manier kan je baby al zijn zuigbehoefte en energie kwijt in de voeding. De maag heeft dan rustig de tijd om op te rekken, wat de kans op spugen kleiner maakt. Als de voeding te snel gaat kan de maag pijn gaan doen. Je baby zal dan na de voeding nog zuigbehoefte laten zien. Dit is dan niet van de honger, maar van pijn.
- Het is beter om kleinere hoeveelheden per keer te geven, zodat je baby minder druk in de maag voelt en daardoor ook minder snel zal gaan spugen.
- Wanneer er lucht wordt ingeslikt bij het drinken van melk kan dit ook teveel zijn voor de kleine maag van je baby. Daarom is boeren na de voeding erg belangrijk.
- Als je een sterke toeschietreflex hebt bij de borstvoeding, kan het zijn dat je baby de sterke melkstroom niet kan verwerken. Wanneer je ziet dat je baby zich verslikt, dan kan je hem het beste even van de borst nemen en de sterkste melkstroom laten weglopen om de baby daarna aan de borst te leggen. Kolven voor de voor de voeding gedurende vijf minuten is dan ook een optie.
- Als je baby snel last heeft van boeren laten en altijd een beetje melk teruggeeft, dan kan je hem tijdens de voeding een boertje laten doen, bij het wisselen van de borst bijvoorbeeld. Sommige baby’s drinken teveel en moeten daarna spugen. Een paar mondjes spuug is niet erg, maar als het kind golven spuugt kan je proberen om iets korter borstvoeding te geven. Als je een troostborst aanbiedt, geef je baby dan de meeste lege borst (de borst waarmee je de laatste voeding bent begonnen).
- Wanneer je baby huilt door krampen en/ of pijn, zal meer voeden het nog erger maken. Je kunt dan beter een speen geven voor de zuigbehoefte.
Houdingsadviezen
- Probeer tijdens het verschonen meer te rollen en op de zij te verzorgen als je baby makkelijk spuugt. Wanneer je de benen optilt zal je baby makkelijker spugen, doordat er meer druk komt op de maag.
- Pak je baby onder zijn billen in gebogen houding op. Bij overstrekken en veel spierspanning zal je baby makkelijker spugen.
- Draag je baby zoveel mogelijk rechtop. In Afrika bijvoorbeeld worden de kinderen bijna altijd rechtop op de rug gedragen. Hier is reflux bijna onbekend. Hier kan een goede draagdoek bij helpen. Zorg ervoor dat je baby s’nachts niet helemaal plat ligt door het hoofdeinde iets te verhogen (door bijvoorbeeld een deken onder het matras). Je moet dan ook een rolletje (van een handdoek of omslagdoek) onder de voeten neerleggen zodat je baby niet onder de dekens kan zakken.
Overige adviezen
- Behandeling met maagzuurremmers is mogelijk. Deze medicatie maakt het maagzuur minder zuur, het behandelt niet de reflux zelf. Door de maagzuurremmer, zal de slokdarmwand niet geïrriteerd raken. Het zal ook de al aanwezige slokdarmirritatie behandelen. Een arts moet deze medicatie voorschrijven.
- Probeer zelf altijd rustig te blijven, jouw onrust zal overslaan op je baby, waardoor je weer in een vicieuze cirkel kan raken samen. Jezelf rustig houden zal het beste werken. Blijf positief en gemotiveerd.
- Het is niet erg om hulp in te schakelen. Een ervaren kinderverpleegkundige of pedagogisch medewerker kan je de nodige tips en adviezen geven en begeleiden bij de verzorging van je baby met reflux.
- Een osteopaat kan hulp bieden bij reflux. De osteopaat zorgt ervoor dat de sluitspieren van de maag meer ontspannen zijn en de darm beter doorstroomt. De maagingang kan beter sluiten omdat de mobiliteit van de maag en omliggende organen verbetert na de behandeling.
Bronnen: Ommelanderziekenhuis.nl, Lalecheleague.nl
