Bijna iedereen krijgt op een bepaald moment in zijn leven te maken met stemmingswisselingen. Vooral vrouwen staan erom bekend last te hebben van mood swings. Uit onderzoek is gebleken dat ook mannen ermee te kampen hebben, met name tijdens de mannelijke menopauze, ook wel penopauze of andropause genoemd. Stemmingswisselingen zijn natuurlijk ontzettend vervelend voor degene die ze ervaart. Maar hier blijft het niet bij; het kan ook zorgen voor behoorlijke spanningen in een relatie. Als partner kan het lastig zijn om een goede manier te vinden om om te gaan met de stemmingswisselingen van de ander. Soms zijn de emoties en gevoelens van de ander maar moeilijk te plaatsen. Het lijkt dan een onmogelijke taak om iemand te helpen. Toch zijn er wel degelijk manieren om om te gaan met stemmingswisselingen van je partner. Dit is geen overbodige luxe. Minder spanningen in de relatie zorgen voor minder stress, wat resulteert in minder stemmingswisselingen. En dit is weer goed voor iedereen!
Stemmingswisselingen: de boosdoeners
Laten we eerst eens kijken naar de oorzaak van stemmingswisselingen. Omgaan met de stemmingswisselingen van je partner begint ten slotte bij begrip voor de ander. De grootste boosdoener van stemmingswisselingen, zowel bij vrouwen als mannen, is de aanwezigheid van hormonen. Iedereen heeft hormonen; ze zijn onmisbaar bij het goed functioneren van een lichaam. Toch kan de aanwezigheid van hormonen hele vervelende ´bijwerkingen´ hebben. Bij vrouwen is de kans groot dat het hormoon oestrogeen verantwoordelijk is voor stemmingswisselingen.
Oestrogeen is het geslachtshormoon van de vrouw en is daarom heel belangrijk bij de voortplanting. Het is dus een ontzettend nuttig hormoon. Elke vrouw reageert anders op oestrogeen. Veel vrouwen hebben er vooral rondom de menstruatie last van. Dit heeft ermee te maken dat oestrogeen vooral rondom de eisprong heel veel wordt aangemaakt. Na de eisprong daalt de aanmaak van oestrogeen dan weer. Deze plotselinge daling kan zorgen voor stemmingswisselingen. Ook tijdens de zwangerschap en de overgang zijn schommelingen in de hormoonspiegel vaak de oorzaak. Vrouwen kunnen naast stemmingswisselingen ook last hebben van prikkelbaarheid, sterke emoties, somberheid en stress.
Bij mannen is de hormoonhuishouding anders, maar dat betekent niet dat mannen geen last kunnen hebben van stemmingswisselingen. Ook bij mannen ontstaan ze vaak als gevolg van een onbalans in de hormoonhuishouding. Meestal gebeurt dit vooral tijdens de zogeheten ´penopauze – de mannelijke overgang. Gedurende deze periode neemt de hoeveelheid testosteron in het mannenlichaam af. Andere vervelende mentale gevolgen van de penopauze zijn bijvoorbeeld frustratie, agressie en somberheid. Zowel voor mannen als voor vrouwen geldt dus: veranderingen van de hormoonbalans zijn vaak de oorzaak van stemmingswisselingen!
Tips voor partners
Nu we een idee hebben waar stemmingswisselingen vandaan komen, is het gemakkelijker om begrip te hebben voor de ander. Dat betekent natuurlijk nog niet dat het geen druk kan leggen op de relatie. We hebben een aantal tips op een rijtje gezet die je kunnen helpen deze druk en spanning zo klein mogelijk te houden.
Gooi geen olie op het vuur
Til niet te zwaar aan de woorden van je partner. Iemand die last heeft van stemmingswisselingen voelt emoties heel heftig en heeft vaak moeite met het beheersen van deze emoties. Grote kans dat er wel eens iets uitgeflapt wordt wat achteraf beter ingeslikt had kunnen worden. Als je hier als partner heel serieus op ingaat, heb je kans dat je slechts olie op het vuur gooit. Het kan verstandig zijn de ander te laten uitrazen en er niet teveel op in te gaan.
Neem afstand
Als je merkt dat de stemmingswisselingen je partner op een bepaald moment erg in de weg zitten, kies er dan voor om wat afstand te nemen. Vaak kun je in de ogen van de ander toch weinig goeds doen. Maak een wandeling, doe een boodschap. Zorg ervoor dat je niet steeds precies in de vuurlinie van je partner belandt. Stemmingswisselingen komen en gaan, en het leren aanvoelen waar de ander op een bepaald moment last van heeft is goud waard.
Communicatie is key
Je kunt als partner soms het idee hebben dat je de ander met de grootste voorzichtigheid moet benaderen. Het gevolg kan zijn dat je erg op je tenen gaat lopen om de ander maar niet in de weg te zitten. Begrip hebben voor de emoties van de ander is belangrijk, maar het is natuurlijk geen eenrichtingsverkeer. Probeer je partner uit te leggen dat het voor jou soms ook lastig is. Dat je met alle liefde rekening wilt houden met de mood swings, maar dat je geen boksbal bent op wie de ander zich kan afreageren. Voor iedere situatie geldt dat communicatie essentieel is. Dat je elkaar blijft uitleggen waar je last van hebt en wat je van de ander verwacht. Probeer dit soort gesprekken te voeren op een moment dat je allebei rustig bent en niet te hoog in de emoties zit.
PMS
Het kan zijn dat je partner vooral last heeft van stemmingswisselingen in de dagen voorafgaand aan de ongesteldheid (PMS). Onthoud dat dit in feite allemaal heel slim geregeld is van het lijf. Wat het lichaam van de vrouw eigenlijk wil zeggen is: doe rustig aan. Neem tijd voor jezelf. Het heeft namelijk te maken met dat het lichaam nog bezig is met de mogelijkheid dat een zwemmertje zich aan het innestelen is in de baarmoeder. Een lijf heeft daar rust en stilte voor nodig. Als dat vanwege de honderden activiteiten die het dagelijks leven rijk is niet lukt, ontstaat meer stress en kunnen de stemmingswisselingen in hevigheid toenemen. Probeer hier als partner rekening mee te houden. Je kunt bijvoorbeeld wat minder activiteiten inplannen. Niet teveel van haar verwachten, en misschien zelfs wat taken van haar overnemen. Laat haar zich wat terugtrekken en haar eigen ding doen.
Lees je ook eens in, in de vrouwelijke cyclus, zodat je weet wat zich in een vrouwenlichaam allemaal afspeelt. Je kunt het gedrag dan beter begrijpen en er waarschijnlijk ook beter mee omgaan. Probeer enigszins de cyclus van je vrouw in de gaten te houden. Zo kun je ongeveer inschatten wanneer het weer bijna zover is.
Stemmingswisselingen tijdens de zwangerschap
Zwangere vrouwen staan er bekend om last te hebben van stemmingswisselingen. Ook hier is de grootste oorzaak de schommelingen in de hormoonhuishouding. Vooral in het eerste trimester, als de hormonen hCG, oestrogeen en progesteron hard aan het werk zijn. Daarnaast is een zwangerschap en de bijbehorende veranderingen in je lichaam sowieso een emotionele rollercoaster. Tel daar nog de spanningen en zorgen bij op die je als toekomstige moeder altijd hebt, en je hebt het ultieme recept voor een berg aan stemmingswisselingen. Als partner maak je dit grotendeels vanaf de zijlijn mee, wat het extra lastig kan maken. Je wilt je zwangere vrouw wel helpen, maar hoe? Je kunt je met geen mogelijkheid voorstellen hoe het moet zijn om een baby in je buik te dragen. Aan de hormoonhuishouding én de fysieke staat van je partner kun je helaas weinig veranderen, dus komt het erop aan je partner zo goed mogelijk mentaal te ondersteunen. Daarnaast kun je natuurlijk proberen de lichamelijke ongemakken enigszins te verminderen. Een massage van de opgezwollen voeten of de pijnlijke onderrug kan (voor even) wonderen doen. Samen praten over alle toekomstige veranderingen of een luisterend oor bieden wanneer je partner overvallen wordt door angsten of onzekerheden zijn net zo waardevol.
Let op signalen van iets groters
Soms is het lastig om vast te stellen wat de oorzaak van de stemmingswisselingen zijn. Probeer goed in de gaten te houden of het probleem echt de stemmingswisselingen zijn of dat het signalen zijn van iets groters. Stress is bij zowel vrouwen als mannen een grote katalysator achter het fenomeen stemmingswisselingen. Stress kan weer andere diepere oorzaken hebben. Denk bijvoorbeeld aan een burn-out, een schildklieraandoening of PTSS na een traumatische ervaring. Merk je dat je stemmingswisselingen weinig te maken hebben met hormonale onbalans? Dat je veel en vaak mood swings hebt als gevolg van stress? Dan zou er iets anders aan de hand kunnen zijn. Hou dit goed in de gaten en trek aan de bel als als je langdurig last houdt van stress en stemmingswisselingen.
