Anticonceptie; voor de meeste vrouwen blijft het een zoektocht naar de perfecte manier om een zwangerschap te voorkomen. De anticonceptiepil is al sinds jaar en dag de meest populaire vorm van anticonceptie. Hoewel het aantal sinds de jaren negentig al gestaag afneemt, gebruiken nog steeds 2,1 miljoen vrouwen de pil. Het spiraaltje wint al jarenlang terrein en is de op een na populairste vorm van anticonceptie. Zo’n 17% van de vrouwen gebruikt het koperspiraal of het hormoonspiraal. Er zijn nog andere mogelijkheden zoals bijvoorbeeld de nuvaring, de prikpil en sterilisatie van man of vrouw, maar ook het anticonceptiestaafje, genaamd Implanon. Over deze laatstgenoemde vorm van anticonceptie hoor je minder, maar daar willen we in dit artikel verandering in brengen. Ben je nieuwsgierig of wil je weten of het anticonceptiestaafje misschien iets voor jou is? Lees dan nu verder.
Wat is het Implanon precies?
In Nederland wordt het anticonceptiestaafje uitgegeven onder de merknaam Implanon XT. De werkzame stof van het staafje is etonogestrel en is al sinds 1998 op de Nederlandse markt. Het is een staafje van vier centimeter dat door de huisarts onder je huid in je bovenarm kan worden geplaatst. Het staafje is niet te zien en kan drie jaar blijven zitten.
Je hoeft gedurende deze tijd dus geen andere anticonceptie te gebruiken. Hoeveel vrouwen op dit moment het staafje gebruiken is niet exact bekend; de laatste cijfers stammen uit 2019. Toen gebruikten 15.500 vrouwen Implanon.
Hoe werkt Implanon?
Etonogestrel is een synthetisch hormoon dat progestageen afgeeft aan je lichaam. De afgifte van het hormoon is geleidelijk. Het hormoon remt de ovulatie; je krijgt dus geen eisprong. Maar het magische staafje doet nog meer. Het zorgt er onder meer voor dat het baarmoederslijm in de baarmoeder dikker wordt. Daardoor kan het zaad van de man minder gemakkelijk in de baarmoeder terecht komen. En in het onwaarschijnlijke geval dat er toch een eitje bevrucht wordt, kan deze zich door het dikke baarmoederslijm niet aan de baarmoeder vastmaken.
Omdat het staafje blijft zitten, heb je geen stopweek. Je hebt daarom geen controle over wanneer je ongesteld wordt. Direct na het inbrengen is het staafje betrouwbaar als anticonceptie. De reactie op het lichaam is per vrouw verschillend. Bij sommige vrouwen, zo’n een op de vijf, blijft de menstruatie weg, terwijl bij andere vrouwen de cyclus verandert. Nog eens 20 procent van de vrouwen krijgt last van langdurige bloedingen.
Wat zijn de voordelen van Implanon?
Het anticonceptiestaafje heeft verschillende voordelen ten opzichte van ander anticonceptiemiddelen.
- De meest voor de hand liggende is natuurlijk dat je tot drie jaar lang niet hoeft na te denken over het nemen van een anticonceptiemiddel.
- Je kunt hem niet vergeten.
- Wanneer je ziek bent (overgeven of diarree) hoef je niet bang te zijn dat de werkzaamheid afneemt.
- Het hormoonstaafje geeft het hormoon geleidelijk af, waardoor je geen pieken of dalen in de hormoonspiegel hebt.
- Pijn voor en tijdens de menstruatie wordt minder of verdwijnt
- De kans is aanwezig dat de menstruatie zelf ook minder wordt of verdwijnt.
Wat zijn de nadelen?
Zoals ieder anticonceptiemiddel heeft ook het staafje enige nadelen.
- Je hebt geen invloed op de timing van je menstruatie.
- Het plaatsen en verwijderen van het staafje moet door een arts gebeuren.
- Je menstruatiepatroon kan veranderen.
- Het is een anticonceptiemiddel waarbij je hormoonspiegel op een niet natuurlijke manier verandert.
- Daarnaast zijn er mogelijk vervelende bijwerkingen, zoals libidoverlies, gewichtstoename (uit kleinschalig onderzoek bleek dat dit zeer beperkt voorkomt en het gewicht ook met maximaal 2 kilo toeneemt), acne, stemmingswisselingen, hoofdpijn en haaruitval.
- Ook dit anticonceptiemiddel beschermt niet tegen SOA’s.
Hoe werkt het plaatsen en het verwijderen?
Het klinkt misschien een beetje spannend en niet erg aantrekkelijk, zo’n staafje onder je huid. De procedure van het plaatsen en het verwijderen blijkt ook een drempel te zijn voor veel vrouwen. In feite valt het allemaal best mee. De handeling zelf duurt maar dertig seconden!
Je kunt ervoor kiezen het plaatsen door je eigen huisarts te laten doen. Er zijn echter ook speciale experts op dit gebied, zoals gynaecologen en verloskundigen. Je kunt hier kijken of er getrainde experts in jouw omgeving werkzaam zijn.
De arts geeft je een plaatselijke verdoving, waardoor je van het plaatsen zelf niets voelt. Het plaatsen gebeurt met behulp van een soort naald. Als het staafje er eenmaal in zit krijg je een drukverband dat er na een dag weer af mag. Het kan zijn dat de plek en de omliggende huid de dagen erna nog wat pijnlijk is.
Het verwijderen
De daaropvolgende drie jaar hoef je, als je geen klachten hebt, niet over het staafje na te denken. Als de drie jaar voorbij zijn maak je opnieuw een afspraak met de arts. Vervolgens is de procedure vergelijkbaar; je krijgt een plaatselijke verdoving, waarna de arts een heel klein sneetje in je arm maakt om het staafje te verwijderen. Na het verwijderen van het staafje verdwijnen de hormonen na een paar dagen volledig uit je lichaam. Meestal komt je natuurlijke cyclus snel weer terug. De meeste vrouwen hebben na drie weken alweer een eisprong. En 94% van de vrouwen heeft binnen drie maanden weer een ovulatie.
Betrouwbaarheid
De Implanon valt onder de term ‘long acting reversible contraception’, wat betekent dat het meer dan 99% werkzaamheid garandeert. Van de tienduizend vrouwen die het staafje per jaar gebruiken, raken er vijf zwanger.
In principe beschermt het staafje vrijwel direct na plaatsing. Om de betrouwbaarheid te vergroten, plaatst de arts het staafje meestal tijdens of vlak na je ongesteldheid. Als dit niet het geval is moet je zeven dagen wachten voordat het staafje bescherming biedt.
De kosten
Het anticonceptiestaafje kost zo’n 125,- voor drie jaar. Dit betekent dat je ruim veertig euro per jaar kwijt bent. Dit komt overeen met de kosten voor de anticonceptiepil. Spiraaltjes zijn een stuk goedkoper in gebruik; de anticonceptiering en de hormoonpleister zijn juist weer beduidend duurder.
Het kiezen van een geschikt anticonceptiemiddel blijft een hele persoonlijke keuze en is totaal afhankelijk van je wensen en prioriteiten. Daarnaast kun je natuurlijk pas echt weten of het iets voor je is wanneer je de ervaring hebt opgedaan. Je kunt het staafje gelukkig op ieder gewenst moment laten verwijderen. Na ongeveer drie maanden heb je een goed beeld van wat het staafje met je cyclus doet en de eventuele vervelende bijwerkingen. Het is altijd raadzaam om de beslissing wat betreft anticonceptie te overleggen met een expert!
Bronnen: Arts en Zorg, Anticonceptie, Cycle Care
