Iedere vrouw kent tijdens de zwangerschap wel eens negatieve gevoelens of gedachten. Die roze wolk is er niet continue. Je voelt je soms onzeker en twijfelt of je wel een goede moeder zult zijn. Daarnaast kan je je somber voelen en moe zijn. Meestal zijn deze klachten tijdelijk. Maar soms gaan die klachten niet weg en worden ze alleen maar erger. Deze klachten worden vaak niet herkend bij zwangere vrouwen als depressieve klachten, omdat ze ook kunnen lijken op normale zwangerschapsklachten. Want stemmingswisselingen en niet zo goed kunnen slapen ervaar je dan vaak ook. In dit artikel vertellen we jou hoe je een prenatale depressie kan herkennen, welke symptomen daarbij horen, wat de oorzaken zijn van een prenatale depressie, in welke gevallen je jouw huisarts moet bellen en welke behandelingen mogelijk zijn.
Wat is een prenatale depressie?
Een prenatale depressie is een depressie die ontstaat tijdens je zwangerschap of de depressieve klachten die je al had worden erger tijdens jouw zwangerschap. Genieten van de zwangerschap is er (bijna) niet meer bij, je voelt je erg somber, je hebt een kort lontje en je slaapt slecht of juist heel veel. 10-20% van alle zwangere vrouwen krijgt of heeft last van psychische problemen. Soms mondt dat uit in een prenatale depressie. Dat kan direct aan het begin van je zwangerschap zijn, maar het kan ook pas later ontstaan. Ook als je in eerste instantie wel met een fijn gevoel de zwangerschap in ging. Deze depressie kan een aantal weken, maar ook een aantal maanden aanhouden.
Symptomen van een prenatale depressie
Tijdens een zwangerschap veranderd er niet alleen veel in je lichaam, maar ook mentaal en sociaal. Door de verandering van hormonen in je lichaam kan ook je stemming veranderen. Je wordt (weer) moeder en dat kan naast blijdschap, ook stress opleveren. Depressieve gevoelens ervaren tijdens een zwangerschap is heel normaal, maar toch wordt er niet vaak over gesproken. Zwanger worden is toch een cadeautje? Daar moet je toch blij mee zijn?
Op de combinatie van zwanger zijn en depressieve gevoelens ervaren rust helaas nog vaak een taboe. Hierdoor kan het voor vrouwen lastig zijn om deze gevoelens bespreekbaar te maken. Ze vinden dat ze niet moeten zeuren en negeren hun klachten. Als je omgeving juist heel blij is met deze zwangerschap, kan het extra lastig worden om erover te praten. Niet iedere sombere gedachte wordt een depressie, maar neem je klachten wel altijd serieus. Als je je neerslachtig voelt, dan kan je nog relativeren. Bij een depressie lukt dat niet meer.
De volgende klachten kan je ervaren bij een prenatale depressie. Dit zijn overigens dezelfde klachten die je kan ervaren bij een normale depressie:
- je voelt je somber,
- je voelt je onzeker of waardeloos,
- je denkt dat het leven geen zin meer heeft,
- je voelt je angstig of paniekerig,
- je hebt nergens zin in,
- je bent misselijk,
- je hebt hoofdpijn,
- je slaapt óf heel veel of juist weinig,
- je hebt geen of weinig eetlust,
- je hebt een kort lontje en bent prikkelbaar,
- je kunt je niet meer goed concentreren of wordt vergeetachtig,
- je kunt niet meer relativeren,
- je voelt je gespannen of rusteloos,
- je piekert veel. Dit kan over de zwangerschap gaan, over je baby, maar ook over de bevalling of de periode daarna.
- je moet vaak huilen en je voelt je verdrietig. Troosten helpt jou niet.
- je ervaart geen plezier meer in de dingen die je doet, terwijl je dat eerst wel had. Het kan zelfs zo zijn dat je helemaal niet meer uitkijkt naar de komst van jouw baby.
- je hebt gedachtes over de dood of denkt aan zelfdoding.
Wanneer moet je de huisarts bellen?
Iedereen ervaart een depressie op een andere manier. Bovenstaande symptomen zijn in ieder geval veelvoorkomend. De meest voorkomende is dat je je somber voelt en negatieve gedachten hebt. Twijfel je of jouw klachten bij een normale zwangerschap horen of niet, raadpleeg dan altijd je huisarts of verloskundige. Deze laatste kan jou niet begeleiden bij psychische klachten, maar ze kan wel met jou meedenken wat een goede vervolgstap zou kunnen zijn. Tijdens het consult kun je in ieder geval je hart luchten en delen wat er bij jou speelt. Je kan je zorgen uitten en vertellen over de klachten die jij ervaart tijdens deze zwangerschap. Deze klachten hoeven natuurlijk niet direct het ergste te betekenen. Wel is het fijn dat er een professional met je meekijkt en -denkt, zodat je samen tot een oplossing kan komen.
Ervaar je één of meerdere van de volgende klachten, bel dan je huisarts of verloskundige:
- je depressieve gevoelens worden erger,
- je raakt in de war of krijgt last van dwanggedachten,
- je ervaart nauwelijks momenten van plezier en hebt gedurende de dag vaak last van je depressieve gevoelens of gedachten,
- je gaat stemmen in je hoofd horen,
- je denkt aan de dood van jou of je baby of aan zelfmoord.
Oorzaken van een prenatale depressie
Als je psychische klachten ervaart tijdens je zwangerschap dan heeft dat vaak te maken met een combinatie van een aantal factoren. Niet alleen de verandering van je lichaam door de zwangerschap, maar ook je mentale gezondheid en je omgeving spelen hierbij een rol. De ene zwangere vrouw heeft een grotere kans op een prenatale depressie dan de ander.
Wanneer heb je een groter risico op een prenatale depressie? We beschrijven hieronder een aantal factoren:
- het is erfelijk, in je familie komen depressies voor,
- je zit in een lage sociaal economische situatie. Je hebt bijvoorbeeld een lager inkomen, een lagere opleiding, je huisvesting is niet optimaal, et cetera,
- er is sprake van een tienerzwangerschap,
- je hormoonhuishouding veranderd door de sterke toename van progesteron en het zwangerschapshormoon hCG,
- je ervaart angstgevoelens (of die heb je vroeger vaak gehad),
- je zit in een stressvolle situatie, zoals een sterfgeval in je nabije omgeving, je krijgt ontslag, je hebt relatieproblemen of jullie zitten middenin een scheiding,
- je bent (kortgeleden) geïmmigreerd,
- je hebt eerder depressieve klachten of een depressie gehad,
- je ervaart weinig of geen steun uit je omgeving,
- je krijgt complicaties tijdens jouw zwangerschap.
Gevolgen van een prenatale depressie
Tijdens een depressie kan je veel stress ervaren. We weten allemaal dat dat niet goed is voor je gezondheid. Als je een lange tijd veel stress ervaart neemt de hoeveelheid van het stresshormoon cortisol in je bloed toe. Dat is voor jou niet goed, maar in hele ernstige gevallen heeft het ook gevolgen voor je baby:
- Jullie kindje kan te vroeg geboren worden.
- De groei van jullie baby stagneert, waardoor hij een laag geboortegewicht heeft.
- De borstvoeding komt na de bevalling niet goed op gang.
Daarnaast kan een verhoogd cortisolgehalte in je bloed leiden tot een postnatale depressie. Reden genoeg dus om een prenatale depressie niet onbehandeld te laten.
Behandeling van een prenatale depressie tijdens de zwangerschap
Gelukkig kun je een prenatale depressie behandelen. Er wordt gekeken naar jouw klachten en wat daar een passende oplossing voor is. Meestal verdwijnen de klachten na behandeling binnen een paar maanden. Voor behandeling kan je denken aan:
- Aanvulling van bepaalde vitamines. Je kan je voedingspatroon veranderen of extra supplementen gaan slikken.
- Je kan in gesprek gaan met een psycholoog of een afspraak maken bij een POP-poli. Dit laatste is een samenwerking tussen de gynaecoloog, kinderarts, psychiater, maatschappelijk werker, verloskundigen, et cetera. Afhankelijk van wat je nodig hebt, helpen zij jou bij je depressie.
- Aanvulling van bepaalde hormonen.
- In sommige gevallen krijg je antidepressiva medicatie.
Tips bij prenatale depressie
Naast de hulp die je krijgt van professionals kan je zelf ook een aantal dingen doen om je beter te voelen:
- Praten – Praat erover met anderen. Dat kan iemand in jouw omgeving zijn, zoals je partner, maar ook een professional. Tegenwoordig kan je op internet ook forums vinden, waardoor je er met gelijkgestemden over kan praten. Krop het niet op, maar gooi het eruit. Je hoeft je nergens voor te schamen. Je zult merken dat dat oplucht.
- Lief zijn voor jezelf – Wees extra lief voor jezelf. Dat je je psychische klachten bespreekbaar hebt gemaakt is al een hele grote stap. Daaraan werken is ook pittig. Dus een beetje self-care kan jij heel goed gebruiken.
- Geef jezelf de tijd – Een depressie kan een paar weken duren, maar ook enkele maanden. Dit verschilt per persoon. Geef jezelf de tijd om hiervan te herstellen. Ook kan je een terugval krijgen. Niet fijn voor jou, maar weet dat dat normaal is en erbij kan horen. Je mag hier teleurgesteld over zijn of van balen. Praat ook hier over. Je hoeft dit niet alleen te doen!
- Bewegen – Ga lekker naar buiten om te wandelen of een stukje te fietsen in de frisse buitenlucht. Als je lichaam het (nog) toelaat ga dan sporten. Dat kan ook yoga zijn of een stuk zwemmen. Bewegen is heel goed voor je. Zeker als je psychische klachten ervaart.
Bronnen: deverloskundige.nl, trimbos, LKPZ, opvoeden, MST
