Onder invloed van hormonen verandert er tijdens de zwangerschap van alles aan je lichaam. Niet alleen wordt je buik steeds dikker, maar ook je huid kan veranderen. Zo kan je huid gaan stralen, maar je kan ook last krijgen van jeuk of spataderen. Zeker als spataders in de familie voorkomen, is de kans groter dat jij het krijgt. In dit artikel leggen we jou uit hoe spataders ontstaan tijdens de zwangerschap en wat je kan doen om je klachten te verminderen.
Wat zijn spataderen?
Spataderen, ook wel varices genoemd, zijn verwijde bloedvaatjes. Je ziet ze als blauwe aders, kronkelig en soms bobbelig door je huid heen schijnen. De kleppen in je aders sluiten dan niet meer goed en het bloed kan weer terugstromen. Het is helaas niet alleen een ouderdomskwaal, maar ook tijdens de zwangerschap komt dit voor. Meestal ontstaan ze op je benen, maar soms komen ze ook in de lies voor of op de schaamlippen. Klachten van spataders kunnen onder andere zijn:
- gevoeligheid
- jeuk
- pijn
- vermoeid gevoel in je benen
Normaal gesproken verdwijnen ze na de bevalling weer. 40% tot 50% van de zwangere vrouwen krijgt spataders tijdens de zwangerschap. Toch hoor je het niet vaak, omdat veel vrouwen ze lelijk vinden en zich er voor schamen. Nergens voor nodig natuurlijk, want je kan er niks aan doen en het is ook nog eens heel vervelend.
Oorzaken spataderen tijdens de zwangerschap
Spataderen komen in de zwangerschap vaker voor bij vrouwen. Ze kunnen tijdens een zwangerschap ontstaan, maar ze kunnen ook erger worden als je er voordien al last van had. Spataderen kunnen ontstaan door:
- Hormonen – Je hormoonhuishouding veranderd tijdens de zwangerschap. Door het hormoon progesteron kunnen de wanden van je bloedvaten slapper worden. De bloedsomloop verloopt daardoor niet meer optimaal en de kans op spataders wordt groter.
- Bloedtoename – Tijdens de zwangerschap komt er meer bloed in je lichaam. Normaal gesproken heb je ongeveer 4,5 liter bloed. Tijdens de zwangerschap kan dat oplopen tot 7,5 liter om onder andere de placenta van voldoende bloed te voorzien. Bijna het dubbele dus. Door dit extra bloed komt er meer druk op de aders te staan.
- Baarmoeder – Je steeds groter wordende baarmoeder zet behoorlijk wat druk op je bloedvaten, hierdoor kunnen sneller spataders ontstaan.
- Bloedafvoer – Tijdens de zwangerschap kan het bloed vanuit je benen moeilijker naar je hart worden afgevoerd. Het bloed moet namelijk tegen de zwaartekracht in omhoog worden gestuwd. Met spataders wordt dat een stuk lastiger omdat de verwijde aders bloed laten terugstromen. Het gevolg is dat de aders steeds wijder en dikker worden.
Moet ik naar de huisarts met spataderen tijdens de zwangerschap?
Spataders zelf zijn niet gevaarlijk, maar ze kunnen wel andere problemen veroorzaken waardoor uiteindelijk gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Denk aan aderontsteking, een open been of trombose. Die kans is gelukkig klein. Als spataderen in de zwangerschap ontstaan, dan gaan ze in principe na de bevalling vanzelf weer weg. Als ze niet weggaan, dan kan je ze laten behandelen. Dat kan vanaf 6 maanden na de bevalling. Twijfel je over je klachten, raadpleeg dan altijd de huisarts.
Tips voor spataderen tijdens de zwangerschap
Spataderen op je benen wil natuurlijk niemand, maar helaas kun je ze niet altijd voorkomen tijdens je zwangerschap. Ook al doe je nog zo goed je best. Gelukkig zijn er een aantal tips die jou kunnen helpen om jouw klachten te verminderen:
- Beweeg regelmatig – Probeer zoveel mogelijk te blijven bewegen. Sowieso is sporten en bewegen goed voor je en zeker als je zwanger bent. Ga lekker buiten wandelen of fietsen. Kies voor de manier van bewegen die past bij jou op dit moment. Dat kan variëren tussen fitnessen, hardlopen, yoga, zwemmen, wandelen en alles daar tussenin. Door te bewegen wordt de kans op spataderen kleiner.
- Kousen – Elastische kousen of steunkousen (ja, echt waar) kunnen helpen als je spataderen op je benen hebt. Door de druk stimuleer je de bloedsomloop. Hierdoor verminderen je klachten en voorkom je dat er nog meer spataders bij komen. Ook na de bevalling kun je deze kousen nog dragen.
- Staan & zitten – Probeer niet te lang achter elkaar te staan of te zitten. Wissel dit zoveel mogelijk af. Waarschijnlijk doe je dat sowieso wel, want spataders kunnen pijnlijke benen of kuiten opleveren. Als je een zittend of staand beroep hebt, is het belangrijk om af te wisselen en tussendoor lekker te bewegen. Als je zit, zorg er dan voor dat je je benen niet kruislings over elkaar heen doet. Zet daarom beide voeten op de grond.
- Schoeisel – Vermijdt hoge hakken en knellende schoenen.
- Verhoging – Leg je benen op een krukje als je zit of leg een kussen onder je voeten als je op de bank of in bed ligt. Zo stroomt het bloed makkelijker weer terug.
- Oefeningen – Door oefeningen te doen kan je de bloedsomloop verbeteren, waardoor je klachten kunnen verminderen. Doe je schoenen uit en probeer de volgende oefeningen:
- Ga plat op je rug op de grond liggen en leg je handen onder je nek. Beweeg dan je been gestrekt omhoog, totdat je tenen naar het plafond wijzen. Breng je been weer omlaag en beweeg je andere been omhoog. Wissel dit af en herhaal de oefening 15 tot 20 keer.
- Verstevig je kuitspieren door met blote voeten op de grond te gaan staan. Ga afwisselend op je tenen staan en dan weer op je hakken. Je kan ook een stukje gaan lopen op je hakken en op je tenen. Herhaal dit 15 tot 20 keer.
- Ga voor de volgende 4 oefeningen plat op je rug op bed of op de grond liggen en leg je benen op een verhoging. Je kan het voeteneinde van je bed omhoog zetten of je benen op een dik kussen leggen. Buig en strek je tenen gedurende 30 seconden.
- Maak met je enkel een cirkelvormige draaibeweging. Beweeg eerst een rondje naar links, dan naar rechts. Wissel af met je andere voet of doe het tegelijk als je dat kan. Herhaal deze oefening 30 seconden.
- Buig en strek beide voeten helemaal naar voren en weer naar achteren. Herhaal dit voor beide voeten 10 keer.
- Leg een klein kussentje tussen je voeten en druk met beide voeten tegen het kussen aan. Til nu je bekken en onderbuik van de grond of het bed en houd je benen gestrekt. Houd deze spierspanning even vast en ga dan weer ontspannen op de grond of op het bed liggen. Herhaal deze oefening 5 keer en wissel af tussen spanning en ontspanning.
Bronnen: thuisarts, deverloskundige, polikliniekdeblaak, kliniekkeizer
