Oxytocine is een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij veel processen in het leven van een vrouw. In de volksmond noemen we het ook wel het knuffelhormoon, omdat het hormoon zorgt voor een rustig, geborgen en prettig gevoel. Het komt vrij bij aanrakingen, maar ook al wanneer mensen een fijn en positief gesprek hebben met elkaar. Maar oxytocine wordt pas echt onmisbaar in het proces van zwanger worden tot na de geboorte. Hoe zit dat nou precies met dit bijzondere hormoon? Wat oxytocine precies is en waarom het zo essentieel is gedurende deze periode lees je in onderstaand artikel.
Wat is oxytocine?
Het woord komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘snelle geboorte’. Dit geeft al aan hoe belangrijk het hormoon is voor de bevalling. Oxytocine is eigenlijk een neuropeptide. Neuropeptiden zorgen voor het goed functioneren van het zenuwstelsel. Oxytocine werkt zowel als hormoon als, als neurotransmitter. Neurotransmitters hebben ook een belangrijke rol: ze zorgen ervoor dat de hersencellen met elkaar kunnen communiceren. Het hormoon wordt in de hypothalamus aangemaakt. Daarna komt het via de hypofyse terecht in het zenuwstelsel en de bloedbaan. Eenmaal hier aangekomen kan het zijn belangrijke werk doen.
Oxytocine is belangrijk voor iedereen. Het is de tegenhanger van het stresshormoon cortisol. De aanmaak ervan verlaagt dan ook de aanmaak van cortisol. Zodra het oxytocinegehalte in je bloed hoger wordt, gaat de hoeveelheid cortisol naar beneden. Deze combinatie zorgt ervoor dat je minder angstig wordt en meer zoekt naar sociale interactie. Er komt meer van vrij zodra er sociaal of fysiek contact is. Daarmee kan het vriendschappen versterken en een vrolijker en rustiger gevoel geven. Het hormoon komt ook vrij bij een orgasme, en kan deze ook versterken. Er zijn ook onderzoeken die een donkere kant van oxytocine laten zien. Uit deze onderzoeken blijkt dat een te hoog gehalte aan oxytocine kan leiden tot symptomen als angsten en vervelende gevoelens.
De rol van het knuffelhormoon bij de bevruchting en de bevalling
Oxytocine is vooral belangrijk aan het begin en het einde van de zwangerschap. Je hebt hierboven al gelezen dat het hormoon vrijkomt bij een orgasme. Door het orgasme maak je weer meer oxytocine aan, wat ertoe leidt dat de spermacellen makkelijker naar de baarmoeder worden vervoerd.
Tijdens de eerste twee trimesters van de zwangerschap heeft het hormoon progesteron de overhand. Dit hormoon remt de aanmaak van oxytocine af. In het laatste trimester van de zwangerschap wordt de rol van oxytocine opnieuw belangrijk. Een bevalling kan pas natuurlijk op gang komen als er oxytocine vrij komt. Deze zorgt namelijk voor het opwekken van de weeën. Gedurende de hele bevalling blijft het lichaam het hormoon aanmaken. De druk van het hoofdje van de baby op de baarmoederhals zorgt voor extra oxytocine, en met het naderen van de geboorte neemt de hoeveelheid alleen maar toe. Hoe meer oxytocine in het bloed, hoe heviger de weeën. Daarnaast zorgt het er ook nog voor dat het lichaam ook endorfines aanmaakt. Dit hormoon is een natuurlijke pijnstiller en daarmee tijdens de bevalling ook onmisbaar. Als het lichaam tijdens de bevalling geen of te weinig oxytocine aanmaakt, kunnen artsen ervoor kiezen om via een infuus kunstmatig oxytocine in te brengen. Soms wordt gekozen om de bevalling in te leiden.
Het hormoon is ook verantwoordelijk voor het makkelijker loslaten van de placenta. Als dit eenmaal gebeurt is, is de taak van oxytocine nog lang niet volbracht. Het is namelijk ook voor de borstvoeding en zelfs daarna een belangrijk hormoon.
De rol van oxytocine bij borstvoeding
De werking van oxytocine houdt niet op bij de bevalling. Ook bij het geven van borstvoeding speelt dit hormoon een belangrijke rol. Zo zorgt oxytocine voor het toeschietreflex, wat ontstaat zodra de baby aan de borst begint te zuigen. De zenuwen in de huid van de moeder geven een signaal af aan de hersenen, waarna het lichaam oxytocine begint aan te maken. Door afgifte van dit hormoon trekken spiercellen rondom de melkkliertjes en melkkanalen zich samen. Hierdoor komt de melk via de melkkanalen uit bij de tepel. Soms kan het toeschietreflex zelfs al eerder ontstaan, bijvoorbeeld als een baby begint te huilen. De hersenen registreren dan nog voor de baby de huid raakt dat er melk aangemaakt moet worden. En zorgt oxytocine weer voor een toeschietreflex.
Een blijvende hormoonverandering
Ook na het bevallen en voeden van je kindje, blijven de oxytocine levels van een moeder hoger dan die van niet-moeders. Dit is een hormoonverandering die blijvend is. Het zorgt er onder andere voor dat je als moeder zorgzamer bent en dat je gevoeliger bent voor geluiden. Dit is ook bevorderlijk voor de hechting tussen moeder en kind.
Bronnen: zwangerschapsloket, energieke vrouwen academie, de hormoonfactor, scientas.nl
