Tiktak, Bumba en de Teletubbies. Wie kent die programma’s niet? Het lijkt handig en makkelijk. Je parkeert je kind voor de televisie en hebt zelf even rust. Hoe fijn is dat? Als je niet oppast is je kind daar lange tijd zoet mee. Gehypnotiseerd door alle kleurrijke beelden. Maar is dat wel goed voor je kleintje? In dit artikel gaan we daar op in. Hoe slecht is televisie kijken voor baby’s? En welke keuzes zijn verstandig?
Nadelen televisie kijken voor baby’s
De Amerikaanse vereniging voor kinderartsen heeft op basis van onderzoek een aantal adviezen geformuleerd over televisie kijken voor kinderen onder de twee jaar. Zij zijn geen voorstander van filmpjes voor baby’s. Niet op de televisie, maar ook niet op de telefoon of de tablet. Hieronder een aantal redenen waarom zij het kijken naar filmpjes voor baby’s afraden:
- Taalontwikkeling – De tijd die je baby aan de televisie of een filmpje online op een tablet besteedt, gaat ten koste van echt contact met de opvoeders. De tijd die zij tegen en met hun kleintje praten is heel belangrijk. Televisie kijken heeft een nadelig effect op de taalontwikkeling van je baby. Zeker in de eerste jaren gaat de taalontwikkeling in een razendsnel tempo en leren kinderen taal vooral thuis. Als opvoeder speel je hierin dus een belangrijke rol.
- overprikkeling – Een ander belangrijk nadeel is dat je kind overprikkelt kan raken van het kijken naar de televisie. Daarnaast schijnen kinderen tot 2 jaar nog niet te kunnen zien waar ze daadwerkelijk naar kijken. Veel kinderen en zelfs baby’s zijn dol op televisie. Ook niet zo gek natuurlijk met al die bewegende beelden en poppetjes. Ze worden er als vanzelf naartoe gezogen. Ga zelf maar eens een goed gesprek voeren als de televisie aan staat. Het is lastig om er niet naar te kijken of het geluid niet te horen. Je hoeft het niet eens leuk te vinden, want je wordt er gewoon door aangetrokken.
- Ontwikkeling – De hersens van je baby zijn volop in ontwikkeling. Door zijn hersens veelvuldig bloot te stellen aan de televisie of speciale babyapps op de tablet ontwikkelen zijn hersens zich op een andere manier. Door het geluid en alle bewegende beelden worden twee belangrijke zintuigen constant gebruikt. Zijn ogen en oren krijgen namelijk langdurig veel informatie te verwerken. In het echte leven worden al zijn zintuigen afwisselend geprikkeld en daarbij kunnen ze zich vrij bewegen. Niet apathisch stil liggen, maar spelen, samen kletsen, eten, muziek maken, liedjes zingen, een boekje voorlezen of lekker de natuur in.
Wetenschappelijk is het overigens nog niet bewezen dat televisie kijken een baby schaadt. Aan de andere kant is ook niet bewezen dat televisie kijken nut heeft voor baby’s. Los daarvan is er al wel veel aanbod. Er is zelfs een 24uurs zender, BabyTV. Deze speciale kinderzenders en -apps worden ‘verkocht’ door te zeggen dat het leerzaam en educatief is, terwijl je niet weet of dat ook daadwerkelijk zo is.
Is televisie kijken voor baby’s verboden?
In Nederland niet, maar er is wel veel discussie over. In Frankrijk is er bijvoorbeeld wel een verbod. Amerikaanse artsen adviseren om baby’s helemaal geen televisie te laten kijken. De flitsende beelden, het geluid, de bewegingen. Het is veel voor een kleintje om deze indrukken allemaal te verwerken. Daarnaast adviseert de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het volgende:
- kinderen tot 2 jaar geen televisie of andere beeldschermen laten kijken. In de relatief korte tijd dat zij wakker zijn hebben zij hier geen baat bij. Wel kan je met hen liedjes zingen, hen even in de box leggen of op een kleed in de kamer, je kan ze voorlezen, met of tegen ze kletsen of je kan hen iets te spelen geven. Voor kinderen van 1 tot 2 adviseren ze daarnaast om minimaal 3 uur actief te bewegen.
De WHO geeft overigens adviezen over de tijd die je kind naar een scherm mag kijken. Het is dus geen verbod. Als je al besluit om je kind toch schermtijd aan te bieden, dan is het mijns inziens belangrijker om te kijken wàt je je kind aanbiedt en je kindje (naar gelang zijn leeftijd) te leren hoe hij met filmpjes kijken om kan gaan. Mag hij nutteloze Youtube filmpjes kijken? Of ga je samen een leerzaam filmpje kijken en praat je hier met je kind over?
Als je je baby een uur voor de televisie zet, terwijl hij een dutje had moeten doen, dan kan dat leiden tot gezondheidsproblemen. Tussen de regels door gaat het advies van de WHO daar over. Actief bezig zijn en slapen niet vervangen door schermtijd dus. Sowieso is het nuttig voor jezelf om samen met je partner en de eventuele andere opvoeders van je kind afspraken te maken over het schermgebruik.
Samen televisie kijken
Ook al weten we dat televisie kijken slecht is voor baby’s, veel ouders laten hun kind toch filmpjes kijken. Hoe kan je daar dan verantwoord mee omgaan?
- Wil je je kind een filmpje laten kijken? Houd het dan vooral kort.
- Ga samen met je kleintje een filmpje kijken, zodat je kan zien hoe je baby reageert. Je weet zo precies wat hij heeft gekeken en je kan samen praten over wat jullie hebben gezien. Zo leert hij automatisch nieuwe woorden, wat zijn taalontwikkeling weer ten goede komt. Van alleen een filmpje kijken kijken, online of op de televisie leert hij niks.
- Beperk de schermtijd, want je kleintje heeft dit echt niet nodig voor zijn ontwikkeling. Denk dan bijvoorbeeld aan een filmpje van 5 of 10 minuutjes en zet dan de televisie weer uit.
- Als jezelf televisie wilt kijken, doe dat dan als je baby niet in de kamer is. Ook al kan hij de beelden niet zien, hij hoort toch alle geluiden. Hoogstwaarschijnlijk wil hij dan ook meekijken en is hij nieuwsgierig waar dat geluid vandaan komt. Als hij er niet mee geconfronteerd wordt, krijgt hij precies de rust die hij nodig heeft.
Kies een programma of appje met:
- duidelijke beelden
- een langzaam tempo
- zachte geluiden
Hierdoor kunnen ook baby’s volgen wat er gebeurd op het scherm. Nijntje, BabyTV of Bumba zijn daar voorbeelden van. En het belangrijkste: je kind moet het leuk vinden. Ook als andere filmpjes ‘educatiever’ zijn, kies waar je kleintje blij van wordt. Het echte leren gebeurd straks op school.
Bronnen: richtlijnWHO, opvoeden, AmericanAcademyforPediatrics
