Als je langere tijd niet ongesteld wordt en ook niet zwanger bent, dan kan het zijn dat je amenorroe hebt. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Als je menstruatie maar niet terugkomt en je wilt graag zwanger worden, dan maak je je wellicht direct zorgen. Lukt dat dan nog wel? In dit artikel lees je alles over amenorroe. Wat is het? Welke symptomen heb je? En wat kan je doen om er vanaf te komen?
Wat is amenorroe?
Je hebt amenorroe als je langer dan 6 maanden achter elkaar geen menstruatie hebt gehad. Dit kan voorkomen als:
- je bent bevallen en daarna niet meer ongesteld wordt.
- je ineens niet meer ongesteld wordt en dit 6 maanden aanhoudt.
- je op je 16e nog niet ongesteld bent geworden. De meeste meisjes krijgen tussen hun 11e en 16e levensjaar hun eerste menstruatie.
- je binnen 5 jaar na de start van je borstontwikkeling nog geen menstruatie hebt gehad. Normaal gesproken worden meisjes 2 jaar na hun borstontwikkeling ongesteld.
Amenorroe is onderverdeeld in drie soorten: primaire amenorroe, secundaire amenorroe en oligomenorroe.
Primaire amenorroe
Deze vorm van amenorroe houdt in dat je voor je 16e nog geen menstruatie hebt gehad. Sommige meisjes zijn gewoon wat later met menstrueren dan anderen. Het kan zijn dat er lichamelijk wat aan de hand is waardoor je menstruatie uitblijft. Het hoeft dus niet direct op een stoornis te duiden, maar dat kan wel. In de volgende situaties kan je het beste contact opnemen met je huisarts:
- als je zwanger bent
- als je te veel sport
- als je extreem veel stress ervaart
- als je een eetstoornis hebt en ondergewicht hebt. Hier kan je je BMI berekenen om te bepalen of je al dan niet ondergewicht hebt
- als je nog geen borst- en schaamhaarontwikkeling hebt
- als je binnen een jaar na je borstontwikkeling nog niet ongesteld bent geworden
Secundaire amenorroe
Bij deze vorm ben je al wel ongesteld geweest, maar houdt het ineens op. Als dit langer dan 6 maanden aanhoudt dan wordt er gesproken van secundaire amenorroe. Het kan natuurlijk ook zijn dat je menstruatie vanzelf weer op gang komt. In de volgende situaties kan je het beste even naar je huisarts gaan:
- als je extreem veel stress ervaart
- als je ondergewicht hebt. Hier kan je je BMI berekenen om te bepalen hoe jouw gewicht scoort.
- als je graag zwanger wilt worden
- als je veel in gewicht bent aangekomen de laatste tijd en je obesitas hebt
- als je ook andere klachten of ziektes hebt, zoals buikpijn of suikerziekte.
Oligomenorroe
Bij deze variant wordt je wel ongesteld, maar je menstrueert heel onregelmatig. Je bent langer dan 42 dagen niet ongesteld, maar korter dan 6 maanden. Dit komt ook vaker voor als je stopt met de pil of andere vormen van hormonale anticonceptie. Als je je zorgen maakt, maak dan een afspraak met de huisarts.
Waarom word je niet ongesteld?
Om te kunnen menstrueren moet een meisje in de puberteit komen. In deze fase sturen de hersenen hormonen naar de baarmoeder en de eierstokken. Hierdoor kan de baarmoeder een slijmvlieslaag aan maken en kunnen de eierstokken een eicel produceren en zorgen voor een eisprong. Lichamelijk en psychologische factoren kunnen ervoor zorgen dat je niet ongesteld wordt. Het kan voorkomen dat dit proces verstoord wordt als je bijvoorbeeld:
- zwanger bent,
- borstvoeding geeft. Door de verandering van hormonen kan je menstruatie tijdelijk uitblijven,
- gestopt bent met (hormonale) anticonceptie. Het kan even duren voordat je dan weer ongesteld wordt, maar normaal gesproken komt dit vanzelf weer op gang,
- veel stress ervaart,
- onder- of overgewicht hebt (door een eetstoornis of extreem sporten),
- in de overgang bent gekomen. Gemiddeld komen vrouwen vanaf hun 45e in de overgang terecht waardoor je menstruatie ook kan veranderen. Sommige vrouwen komen juist eerder of later in de overgang,
- aangeboren afwijkingen aan de vagina of baarmoeder hebt,
- hormonale afwijkingen hebt,
- afwijkingen hebt aan de schildklier. Deze klier maakt hormonen aan die invloed hebben op allerlei processen in je lichaam. Als deze te snel of te langzaam werkt, dan kan je menstruatie uitblijven,
- PCOS hebt (Polycysteus Ovarium Syndroom) waardoor je geen eisprong hebt en dus niet menstrueert,
- bepaalde medicatie gebruikt zoals antidepressiva. Dit kan invloed hebben op jouw hormoonhuishouding waardoor je menstruatie uitblijft.
Maak altijd een afspraak bij je huisarts als je het niet vertrouwt.
Hoe wordt de diagnose amenorroe gesteld?
Om een diagnose te stellen moet de huisarts eerst meer over jou en jouw gezondheid weten. Als je al wel ongesteld bent geweest kan je denken aan de volgende vragen:
- Wanneer startte bij jou de puberteit?
- Wanneer werd je voor het eerst ongesteld?
- Wanneer was je laatste menstruatie?
- Hoelang was je per keer ongesteld?
- Hoeveel dagen zaten er tussen 2 menstruaties?
- Kan het zijn dat je zwanger bent?
- Ervaar je lichamelijke klachten?
- Hoe is het met je stressniveau op dit moment?
- Ervaar je op andere momenten extreme stress?
- Gebruik je medicatie?
- Gebruik je (hormonale) anticonceptie?
- Hoe vaak en hoeveel uur per week sport je?
- Welke eetgewoontes heb je?
Als je nog niet ongesteld bent geweest dan is de huisarts -naast de laatste 7 van bovengenoemde vragen- ook geïnteresseerd in de volgende zaken:
- Wanneer begon bij jou de borstontwikkeling?
- Is er bij jou schaamhaarontwikkeling?
Naast alle vragen gaat hij een lichamelijk onderzoek doen. Hij gaat de volgende dingen controleren:
- jouw schildklier
- jouw huid
- jouw gewicht
- borstontwikkeling
- lichaamsbeharing
- acne
- eventueel jouw vagina en schaamlippen
- eventueel een echo of scan van jouw eierstokken en baarmoeder
- een bloedonderzoek om te kijken hoeveel hormonen in je lichaam aanwezig zijn
- een zwangerschapstest
Als alle resultaten binnen zijn, kan de huisarts een diagnose stellen. Afhankelijk daarvan kunnen jullie een behandeling kiezen die bij jou past.
Welke behandelingen zijn mogelijk?
Er zijn verschillende soorten behandelingen mogelijk. Welke het beste bij jou past hangt natuurlijk af van de oorzaak. Soms kan je gewoon afwachten tot je weer ongesteld wordt, soms kan medicatie je helpen om de menstruatie weer op gang te helpen. Maar je kan ook denken aan de volgende opties als er bijvoorbeeld meerdere factoren verantwoordelijk zijn voor het uitblijven van je menstruatie:
- bijhouden wanneer je menstrueert (menstruatiekalender)
- bijhouden van je eet- en sportgewoontes
- veranderingen in je leefstijl doorvoeren
- de huisarts kan andere specialisten vragen om mee te kijken en te denken
- de huisarts kan je doorverwijzen naar een chirurg.
Zodra je weer ongesteld wordt, ben je ook direct vruchtbaar. Houd daar dus rekening mee als je niet zwanger wilt worden.
Kan je nog zwanger worden als je amenorroe hebt?
Als je niet ongesteld bent, dan heb je vaak geen eisprong. En zonder eisprong word je niet zwanger. Toch hoeft amenorroe niet te betekenen dat je helemaal niet meer zwanger kán worden. Afhankelijk van de oorzaak kan je in veel gevallen behandeld worden en daarna toch zwanger worden. In sommige situaties is de kans op een natuurlijke zwangerschap wel kleiner, zoals bij PCOS.
Bronnen: degynaecoloog, NHG
