Je moederkoek kan op verschillende plekken in je baarmoeder liggen. Bij een echo kun je te horen krijgen dat je een laagliggende placenta of zelfs placenta praevia hebt. Wat betekent dat voor jou en je baby? En wat voor gevolgen heeft dat voor je zwangerschap en voor je bevalling?
Wat is een placenta praevia?
De moederkoek (placenta) ligt tegen de baarmoederwand aan. Ze zijn als het ware met elkaar vergroeid. Als de moederkoek laag in de baarmoeder ligt, kan dit problemen geven bij de geboorte. De placenta zit dan namelijk vlak bij of zelfs voor je baarmoedermond, precies voor de opening waardoor je kindje bij de bevalling naar buiten moet.
Als de placenta laag ligt, wordt de afstand van de placenta tot de inwendige opening van je baarmoedermond gemeten. Als de placenta minder dan 20 mm van de inwendige opening van je baarmoedermond af ligt, is er sprake van placenta praevia.
Er zijn verschillende vormen van placenta praevia:
- Placenta praevia marginalis: de moederkoek ligt tegen de opening van de inwendige baarmoedermond aan, maar bedekt deze niet.
- Placenta praevia lateralis: de moederkoek bedekt een deel van de inwendige opening van de baarmoedermond.
- Placenta praevia totalis: de moederkoek ligt helemaal over de inwendige opening van de baarmoedermond heen.
Als je placenta meer dan 20 mm van de inwendige opening van de baarmoedermond ligt, is er sprake van een laagliggende placenta.
Symptomen placenta praevia
Als bij jou de moederkoek vlak bij de opening van de baarmoedermond ligt, kun je tijdens de zwangerschap last krijgen van vaginaal bloedverlies. Dat komt doordat een klein stukje van de placenta in de buurt van de baarmoedermond loslaat. De bloedvaten in dat stukje van de placenta gaan daarbij kapot. Meestal heb je hier verder geen last van. Soms heb je na of voor het bloedverlies harde buiken of buikpijn.
De hoeveelheid bloedverlies kan erg uiteenlopen. Van een paar druppeltjes die je nauwelijks opmerkt tot veel bloed waar ook bloedstolsels in zitten. Als je veel bloed verliest, kun je in shock raken.
Een placenta praevia kan ook het indalen van het hoofdje van je baby tegenhouden. De moederkoek zit namelijk voor de uitgang van de baarmoeder.
Wat moet je doen bij vaginaal bloedverlies?
Ook als je maar een paar druppels bloed verliest tijdens de zwangerschap, is het verstandig om direct contact op te nemen met je verloskundige (of het ziekenhuis waar je onder behandeling bent). Die bepaalt of er nog verdere controle nodig is van jou en je baby. Het kan helpen om een foto te maken of de kleding of het maandverband mee te nemen naar het ziekenhuis of de verloskundige als je daar naartoe gaat.
Risico’s van placenta praevia
Het grootste gevaar van placenta praevia is dat je veel bloed verliest. Vooral tegen het einde van je zwangerschap komt dit vaker voor. Hevig bloedverlies kan bij jou een shock veroorzaken. Dat kan voor jou en voor je baby gevaarlijk zijn. Daarnaast is het risico groter dat je baby te vroeg wordt geboren.
Hoe weet je of je placenta praevia hebt?
Rond je twintigste zwangerschapsweek wordt er altijd een echo gemaakt. De echoscopist kijkt dan ook of je een laagliggende placenta hebt.
Als je vaginaal bloedverlies hebt tijdens je zwangerschap, kan dit ook wijzen op placenta praevia. Dit wordt met een echo vastgesteld. Omdat de moederkoek met de baarmoederwand meegroeit, ligt deze bij dertig weken vaak niet meer voor de baarmoedermond.
Komt placenta praevia vaak voor?
Bij het maken van een echo kun je te horen krijgen dat de moederkoek laag ligt. Je hoeft je dan niet direct ongerust te maken. Bij ongeveer 5% van de vrouwen ligt de placenta in de eerste twintig weken van de zwangerschap vlak bij de opening van de baarmoedermond. Als je kindje groeit, rekt je baarmoederwand mee. De placenta groeit dan mee omhoog.
Na de eerste twintig weken heeft nog maar 1% van de zwangere vrouwen een laagliggende placenta. Vlak voor de bevalling daalt dit percentage nog verder naar 0,3-0,9%. Dat komt overeen met 3 tot 9 op de duizend vrouwen.
Risicofactoren voor placenta praevia
De precieze oorzaak van een laagliggende placenta is niet bekend. Wel zijn er enkele risicofactoren die de kans op placenta praevia vergroten:
- Roken.
- Je hebt al een of meerdere keizersnedes gehad.
- Je bent eerder aan je baarmoeder geopereerd.
- Je bent zwanger van een meerling.
- Jouw zwangerschap is begonnen met behulp van een vruchtbaarheidsbehandeling.
- Gebruik van cocaïne.
- Het risico op placenta praevia neemt ook toe met je leeftijd.
Behandeling van placenta praevia
Als de echoscopist op de echo die je rond de dertigste week krijgt ziet dat je een placenta praevia hebt, kom je onder behandeling van de gynaecoloog. Deze neemt het over van je verloskundige. Je bloedgroep wordt bepaald (voor als je onverwacht veel bloedverlies krijgt), je moet je aan verschillende leefregels houden en je krijgt te horen bij welke symptomen je het ziekenhuis moet bellen. Daarnaast word er bij 36 weken nog een echo gemaakt om de ligging van de moederkoek te controleren.
Leefregels
Omdat je bij een laagliggende placenta plotseling veel bloed kunt verliezen, zijn er leefregels opgesteld om dit risico zo klein mogelijk te maken. Deze adviezen en leefregels krijg je vaak mee vanuit het ziekenhuis:
- Je gaat (eerder) met zwangerschapsverlof. Je stopt dus met werken.
- Til geen zware dingen.
- Doe geen zware huishoudelijke taken.
- Loop of fiets geen lange afstanden meer.
- Je mag geen seksuele gemeenschap hebben met je partner.
- Zet een tas klaar voor spoedsituaties met daarin toiletspullen, nachtkleding, babykleding, ondergoed en gemakkelijke kleren voor jezelf voor overdag.
- Regel iemand die je naar het ziekenhuis kan brengen in noodsituaties. Het liefst iemand die dichtbij woont en op de hoogte is van je situatie.
Plotseling bloedverlies
Als je bloed verliest, wordt je opgenomen in het ziekenhuis. Daar wordt een bloedonderzoek gedaan om het ijzergehalte in je bloed te bepalen. Daarnaast maken ze een hartfilmpje van je baby (een CTG). Zolang je bloed verliest, moet je in bed blijven liggen. Als je 24 uur lang geen bloed meer verliest, mag je langzaam weer in beweging komen. Zodra de gynaecoloog het veilig vindt, mag je weer naar huis.
Bevallen met placenta praevia
Als de baarmoedermond (gedeeltelijk) is afgesloten, wordt het lastig voor je kindje om naar buiten te komen. Bij de bevalling kan er veel bloedverlies optreden. Daarom beval je met placenta praevia altijd in het ziekenhuis. De ligging van de moederkoek bepaalt de gevolgen hiervan voor je bevalling. Dit bespreek je samen met je gynaecoloog. Die bekijkt ook of je mogelijk een keizersnede nodig hebt. Als dat zo is, wordt deze meestal rond de 37 weken van je zwangerschap ingepland.
Lees ook: problemen met de navelstreng of placenta
Bronnen: NWZ – Placenta Praevia en CuraVita centrum voor verloskunde
