Er is een zichtbare tendens dat steeds minder baby´s middels een natuurlijke bevalling ter wereld komen. Een natuurlijke bevalling betekent zonder medische interventies. Wanneer er sprake is van een tangverlossing of bevalling met behulp van een vacuümpomp wordt dit een instrumentale bevalling genoemd. Omdat ook het aantal instrumentale bevallingen toeneemt, besteden we in dit artikel aandacht aan de bevalling middels een vacuümpomp. Is het gebruik van een vacuümpomp veilig en wat zijn de gevolgen?
Wat is een vacuümpomp bevalling?
Een vacuümpomp bestaat uit een ronde zuignap van metaal of plastic met een doorsnede van ongeveer vijf centimeter. Aan de buitenkant van deze cup zit een plastic of rubber slangetje. Deze zuignap wordt op het hoofd van de baby geplaatst. Vervolgens wordt er vacuüm gezogen middels het slangetje. Zo kan de gynaecoloog helpen om de baby geboren te laten worden. Tijdens een wee zal hij dan aan het koordje te trekken dat aan de zuignap verbonden zit. Tussen de weeën door zal de baby hierdoor niet terugzakken in het geboortekanaal. Zodra het hoofdje van de baby geboren is, wordt er direct gestopt met het vacuüm zuigen en laat de cup vanzelf los. In het ziekenhuis wordt een vacuümpomp, vacuümextractie genoemd.
Hoe werkt het?
Wanneer de hulp van een vacuümpomp wordt ingeschakeld, zal eerst de blaas worden geleegd met behulp van een katheter. Hierna zal de gynaecoloog inwendig onderzoek doen om de stand van het hoofd en de mate van indaling te bepalen. Het is noodzakelijk dit onderzoek uit te voeren om zo te kunnen bepalen of de vacuümpomp goed geplaatst kan worden. Inwendig onderzoek tijdens de bevalling is nooit prettig. Probeer daarom zoveel mogelijk te ontspannen voor zover dit mogelijk is tussen de weeën door.
In sommige gevallen wordt in plaats van een vacuümpomp gekozen voor een tangverlossing. Een tangverlossing komt in Nederland bijna niet meer voor. Naast het gebruik van een vacuümpomp kan het nodig zijn om ook ingeknipt te worden. De gynaecoloog zal bepalen of dit nodig is op basis van de kans op fors inscheuren en de dikte van het weefsel tussen de schede en anus. Hiernaast kan het nodig zijn om een knip te zetten als de hartslag van je baby snel daalt.
Waarom een vacuümpomp bevalling?
Een bevalling met behulp van een vacuümpomp kan alleen in het ziekenhuis plaatsvinden. Een verloskundige beschikt niet over deze materialen bij een thuisbevalling. De gynaecoloog zal overgaan tot een vacuümverlossing wanneer:
- De baby zuurstoftekort heeft – Als uit de CTG blijkt dat de hartslag van de baby achteruit gaat kan er zuurstoftekort ontstaan. Bij een normaal verlopen zwangerschap en bevalling is de kans op zuurstoftekort zeer gering. Wanneer je echter complicaties tijdens de zwangerschap hebt zoals een hoge bloeddruk of als de ontwikkeling van de baby anders verloopt, is de kans op zuurstoftekort groter.
- De persfase duurt te lang – Als je te lang aan het persen bent en er is geen progressie kan de gynaecoloog een vacuümpomp voorstellen. Er zijn tal van redenen waarom deze uitdrijvingsfase te lang kan duren en er ingegrepen moet worden. Het kan zijn dat je zelf uitgeput bent, maar ook kan een te lange uitdrijvingsfase voor de baby risicovol zijn.
- Persen is niet gewenst – Wanneer je zelf een aandoening aan je hart, longen of het zenuwstelsel hebt, kan het zijn dat lang persen niet gewenst is. Om de persfase te verkorten kan het gebruik van een vacuümpomp helpen.
Voorkomen
Bovenstaande drie scenario’s kunnen natuurlijk niet altijd voorkomen worden, maar het is goed om te weten dat er opties zijn die medisch ingrijpen kunnen voorkomen. Het is niet alleen prettig voor jezelf wanneer de bevalling op een natuurlijke manier gebeurd maar bovenal belangrijk voor je baby. Er zijn inmiddels meerdere studies die aantonen dat medische interventies tijdens de bevalling leiden tot een hoger percentage gezondheidsproblemen bij de baby. Een bevalling is een natuurlijk proces waarbij het erg belangrijk is dat je zelf de regie hebt en vertrouwen hebt in je lichaam en je eigen kracht. Een bevalling dient dan ook zo ongestoord mogelijk te gebeuren. Onderstaande tips kunnen helpen om de persfase sneller te laten verlopen.
- Kies een andere houding – In het ziekenhuis liggen de meeste vrouwen nog steeds op hun rug met de benen hoog in beugels of naar zich toegetrokken. Dit is de minst gunstige bevalpositie. Probeer een andere positie waarbij de zwaartekracht beter zijn werk kan doen. Voorbeelden zijn op handen en knieën of op je hurken.
- Zorg voor een ontspannen omgeving – Bevallen is een intieme aangelegenheid. Het kan zijn dat je onbewust erg gespannen bent doordat er bijvoorbeeld veel mensen in de bevalkamer zijn. Creëer een zo ontspannen mogelijke sfeer door de lichten te dimmen en fijne rustige muziek op te zetten. Natuurlijk is het belangrijk dat er zorgverleners in de buurt zijn mocht dit nodig zijn. Wanneer het echter niet nodig is mag je best vragen of je iets meer alleen mag zijn waardoor je optimaal kunt ontspannen en de uitdrijving beter zal gaan.
- Luister goed naar je lijf en de gynaecoloog – Tijdens de persfase wordt je in het ziekenhuis meestal begeleidt door je eigen verloskundige of een gynaecoloog. Deze zal aangeven wanneer je het best kunt persen. Meest belangrijk is dat je luistert naar je eigen lijf en goed communiceert wat je voelt zodat je zoveel mogelijk het natuurlijke proces volgt. Op deze manier is de kans op medisch ingrijpen kleiner.
Risico’s
Wanneer wordt overgegaan op het gebruik van een vacuümpomp is dit bijna altijd omdat er een acuut risico is voor de baby of de moeder zoals beschreven onder het kopje ‘waarom een vacuümpomp bevalling’. Echter zitten er wel risico’s aan het gebruik van een vacuümpomp voor de baby en de moeder.
- De kans op schade aan je bekkenbodem is hoger. Bij een natuurlijke bevalling is de kans op een totaalruptuur één procent. Bij een vacuümpomp bevalling is deze kans drie keer groter.
- Doordat er in korte tijd hevige druk rond de vagina ontstaat kunnen er bloeduitstorting in en rond de vagina ontstaan.
- De baby kan een bloeduitstorting op zijn hoofd hebben van de vacuümpomp. In de meeste gevallen verdwijnt deze na enkele dagen.
- De kans op geelzucht bij de baby is groter.
- Een vacuümpomp geeft flinke druk op de schedel van de baby. Hierdoor heeft de baby vaak hoofdpijn en wordt er na de bevalling paracetamol toegediend.
- De baby heeft meer kans op bloedingen in het netvlies.
- Gelukkig komt het zelden voor, echter bij 0,1 procent van de baby’s ontstaat een hersenbloeding na gebruik van de vacuümpomp.
- Bij iedere medische ingreep is de kans op een infectie hoger door het gebruik van materialen.
Herstel na een vacuümpomp bevalling
Een bevalling waar medisch ingrepen nodig is geweest, is meestal heftiger dan een natuurlijke bevalling. Neem daarom de tijd om te herstellen zowel geestelijk als lichamelijk.
Bronnen: UMCG, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, Het verloskundig Huys
