Wanneer je kindje ter wereld komt, kan het zijn dat ergens op het lijfje een vlek zichtbaar is. De zogenaamde geboortevlek, zoals een ooievaarsbeet, aardbeienvlek, of wijnvlek. Naast deze vlekken is de archipelvlek (ook wel mongolenvlek genoemd) ook een geboortevlek die voorkomt. Geboortevlekken zijn direct na de geboorte aanwezig of verschijnen iets daarna. In dit artikel lees je alles over de archipelvlek bij pasgeboren kinderen.
Wat is een archipelvlek?
In tegenstelling tot de meeste geboortevlekken die roodachtig van kleur zijn, is de archipelvlek een blauwgrijze of blauwgroene vlek op de huid. De vlek is niet meteen zichtbaar, maar verschijnt enkele dagen na de geboorte van je baby. De archipelvlek komt het meest voor op de onderrug en de billen en kan verschillen in grootte. Soms komt de vlek ook op andere lichaamsdelen voor. Het is volledig onschuldig en verdwijnt meestal vanzelf weer.
De oorsprong
De archipelvlek werd vroeger mongolenvlek genoemd. Reden hiervoor is dat een Duitse hoogleraar in 1885 ten onrechte opmerkte dat de blauwgrijze pigmentvlekken vooral voorkwamen bij mensen uit Mongolië. Het heeft dus niets te maken met het syndroom van down maar met een misvatting. De wetenschappelijke naam voor de archipelvlek is lumbosacrale dermale melanocytose, een mond vol en daarom volstaat archipelvlek beter. De naam komt voort uit het feit dat de geboortevlekken meestal in geclusterde vorm verschijnt. Het lijkt daarom op een eilandengroep, ook wel archipel genoemd. Waarschijnlijk komt de naam hieruit voort.
Hoe ontstaat een Archipelvlek?
Het is eigenlijk een pigmentvlek. Al in de embryonale fase ontwikkelen pigmentcellen zich en verplaatsen ze naar de opperhuid. In sommige gevallen is er een vertraging in de verplaatsing van deze pigmentcellen en blijven ze diep in de lederhuid achter. Hier kunnen ze gaan clusteren en worden het blauwgrijze vlekken die zich onder de opperhuid manifesteren. Doordat dit proces ook na de geboorte doorgaat, verschijnt de vlek meestal pas enkele dagen na de geboorte.
De archipelvlek komt meer voor bij baby’s met een donkere huidskleur. Waarschijnlijk omdat mensen met een donkere huidskleur meer pigment aanmaken.
Hoe herken je een Archipelvlek?
Ten onrecht wordt nogal eens gedacht dat een baby een blauwe plek heeft als gevolg van een kneuzing. Het is niet de eerste keer dat er om deze reden melding van mishandeling is gedaan. Daarom is het goed om te weten hoe je een archipelvlek herkent.
- De vlek is grijsblauw of grijsgroen van kleur.
- De vlek is al met de geboorte aanwezig of verschijnt enkele dagen daarna.
- De plek doet geen pijn en voelt net als de andere huid.
- De meeste archipelvlekken komen op de billen, het stuitje of de rug voor.
- In het eerste levensjaar kunnen de vlekken zelfs nog iets donkerder worden, maar vervagen hierna.
- De meeste vlekken verdwijnen tussen het 5e en 10e levensjaar.
- Sommige vlekken worden wel 30 cm groot, de grootte kan verschillen.
- Er kunnen meerdere vlekken (cluster) bij elkaar aanwezig zijn.
Is een archipelvlek erg?
Een archipelvlek is totaal onschuldig en je baby heeft er op geen enkele manier last van. Wanneer je baby geboren wordt met een archipelvlek, zullen de meeste zorgverleners dit direct herkennen en hier een aantekening van maken. Dit om te voorkomen dat de vlek wordt aangezien voor een blauwe plek. Bij veruit de meeste kinderen verdwijnt de plek weer. archipelvlekken zijn zeker niet zeldzaam. Met name bij baby’s met een donkere huid komt een vlek bij meer dan 90% voor. Bij baby’s met een witte huidskleur komt het veel minder vaak voor. Namelijk maar 1 tot 9% van baby’s met een witte huidskleur heeft één of meerdere archipelvlekken.
Archipelvlek laten verwijderen
Bij slechts 3 tot 4% van de baby’s verdwijnt de archipelvlek niet. Bij veruit de meeste kinderen is de vlek na het 5e levensjaar niet meer zichtbaar, maar bij sommige duurt dit nog iets langer. In enkele gevallen verdwijnt de vlek dus niet. Meestal vormt dit geen probleem omdat de vlek zich vaak bevindt op de onderrug of billen. Wanneer de vlekken in het aangezicht zijn kan er overwogen worden om met een speciale lasertechniek de vlek te verwijderen. Het gebruik van een laser zal echter ook altijd risico’s met zich meebrengen. Een veiligere optie is het gebruik van een blekende huidcrème. Hier zijn ook goede resultaten mee behaald en dit is een stuk veiliger dan het gebruik van een laser.
Bronnen: Huidarts, National Library of Medicine, Huidarts H. G. L. M. Grundmeijer
