Een speentje, een lekker duimpje of een paar vingers. Veel baby’s hebben de voorkeur voor de één of de ander. Niet zo gek ook, want hun zuigbehoefte is de eerste maanden van hun leven groot. Waar sommige baby’s in de buik al op hun duim zuigen en zichzelf tot rust kunnen brengen, zijn andere kleintjes onrustig als ze geboren worden. Dan slaat de twijfel toe bij ouders, wel of geen speentje geven? In dit artikel beschrijven we onder andere de voor- en nadelen van een fopspeen voor je baby. Zodat je zelf een weloverwogen keuze kan maken voor je kleintje.
Wat is een speen?
Een speen wordt door veel mensen ook wel fopspeen of tut genoemd. Het is een losse speen zonder flesje eronder. Baby’s en kleine kinderen gebruiken dit om rustig te worden of om in slaap te kunnen vallen. Het is oorspronkelijk ontwikkeld om tegemoet te komen aan hun zuigbehoefte. Het bovenste gedeelte van het speentje is gemaakt van siliconen of een natuurlijk rubber (latex). Op dit deel zuigt je kleintje. Het schildje met de ring die daar onder zit voorkomt dat je baby de speen in kan slikken. De gaatjes in het schild zorgen ervoor dat je kleintje gewoon kan blijven ademen als hij hem in zijn mond heeft.
Welke soorten speentjes zijn er?
Ze zijn verkrijgbaar in allerlei kleuren, soorten en maten. Ze zijn er voor verschillende leeftijden en in verschillende vormen. Als je al kiest voor een speen, welke moet je dan kopen? Je kan grofweg kiezen uit de volgende soorten:
- De kersvorm is de meest bekende. Deze heeft een ronde bovenkant en is ontwikkeld om de moederborst te imiteren. Kindjes die borstvoeding krijgen hebben hier het meeste baat bij en zullen deze variant sneller accepteren, omdat de kersvorm lijkt op de tepel van de moeder.
- De platte, symmetrische speen past ook ondersteboven in je mond, waardoor je kleintje hem gemakkelijk zelf weer in zijn mond kan doen. Door de platte vorm kan je baby zijn tong plat in de mond houden en wordt de speen vanzelf tegen het gehemelte gedrukt. Hierdoor hoeft je baby niet zo hard te zuigen.
- Een orthodontische of dental speen is het meest geschikt voor kindjes waarbij de tandjes doorkomen. De bolle en platte kant van deze variant stimuleren de spieren in de mond en de kaak en de ontwikkeling van het gehemelte. Ook valt hij hierdoor minder snel uit de mond van je baby.
Aan sommige varianten kun je een doekje of een knuffeltje vastmaken. Hierdoor is de hij makkelijker terug te vinden in bed of in de maxicosi.
Waarom gebruik je een speen?
Een speen kan je baby helpen om te kalmeren. Het kan hem troost bieden en hem rustig maken. Vooral in de eerste levensmaanden heeft je baby een grote zuigbehoefte. Je kan je baby nou eenmaal niet de hele dag door voeden. Door te zuigen op een speentje krijgt hij rust, wordt hij getroost en het werkt ook nog eens stress-verlagend. Te vroeg geboren baby’s krijgen er in het ziekenhuis vaak al een aangeboden. Zo’n vroege start kan namelijk veel stress opleveren, waarbij de speen het kleintje troost kan bieden. Ook helpt het om de zuigreflex op gang te brengen.
Voordelen van een speen voor baby’s
Als je nog niet weet of je een speentje wilt geven aan je kleintje, lees dan rustig alle voor- en nadelen door. Wellicht helpt dit jou om tot een weloverwogen keuze te komen:
- Troosten – Als je baby onrustig of verdrietig is en het helpt niet om hem te knuffelen, wiegen of liedjes voor hem te zingen, dan kan een fopspeen hem troosten en tot rust brengen. Zodat hij zich langzaam maar zeker weer comfortabel kan gaan voelen.
- Lekker slapen – Dat wil natuurlijk iedereen, want slapende baby’s hebben natuurlijk iets magisch over zich heen. Je wil er alles aan doen om ervoor te zorgen dat je baby goed uit kan rusten. Soms helpt niks en blijft je kleintje onrustig in bed liggen woelen. Een speentje kan dan net dat zetje zijn dat hij nodig heeft. Het zuigen kan heel rustgevend werken, waardoor hij makkelijker in slaap valt.
- Beter dan duimen – het gebruik van een speentje schijnt beter te zijn voor het gebit van je kind dan als hij gaat duimzuigen. Een speen geeft namelijk minder druk op de tandjes.
- Minder kans op wiegendood – Verschillende onderzoeken hebben als uitkomst dat baby’s met een speen minder kans hebben op wiegendood. Deze kinderen draaien makkelijker hun hoofdje opzij, omdat de fopspeen anders in hun gezicht duwt als ze in het matras liggen. Door te zuigen worden de spieren in de mond en de kaak beter ontwikkeld, waardoor de tong losjes in de mond komt te liggen en de luchtweg vrij is. Hierdoor kunnen ze makkelijker ademen. Deze voordelen zijn er alleen als je kleintje consequent een speen krijgt als hij gaat slapen, zowel overdag als ’s nachts.
- Rust – Als je net in de supermarkt loopt en je kleintje blijft onrustig jammeren, dan ben je soms ten einde raad. Wat kun je nog doen om hem stil te krijgen? Ook in de wachtkamer bij de huisarts, als je op bezoek bent bij vrienden of tijdens een vlucht in het vliegtuig kan dit gebeuren. Je baby is ontroostbaar, heeft last van krampjes of is ziek. Een speentje kan hem dan helpen om weer rustig te worden. Zuigen heeft een rustgevend effect. Ook fijn voor jullie als ouders om dit achter de hand te hebben.
- Afleren – Het gebruik van een speen kan je makkelijker afleren bij je kleintje dan als hij gaat duimen.
- Gebit – De kans op gebitsproblemen is klein als je baby stopt met de speen voordat hij gaat wisselen. De effecten van een speen zijn namelijk wel te zien bij het melkgebit, maar werken niet door bij het volwassen gebit.
Nadelen van een speen voor baby’s
Of je er nou wel of geen gaat aanbieden, de keuze is altijd aan jou. Doe wat voor jou goed voelt. Naast alle voordelen, zijn er natuurlijk ook nadelen aan het gebruik van een fopspeen. We hebben ze hier voor jou op een rijtje gezet:
- Borstvoeding – Het zuigen op een speentje is heel anders dan het zuigen aan de tepel om melk te krijgen. Dit kan voor frustratie zorgen bij je baby als je hem al vanaf de geboorte een speentje aanbiedt. Door op de speenmanier te zuigen aan de tepel komt er namelijk helemaal geen melk uit. Door je baby op het juiste moment de borst te geven en ook op het juiste moment de speen, hoeft deze verwarring niet te ontstaan. Let daarom goed op de signalen. Het beste is om hem pas een speen aan te bieden zodra hij zelf goed uit de borst kan drinken. Geef je je kindje flesvoeding, dan kan je er één aanbieden wanneer jij wil.
- Afleren – Ook al leer je een speen makkelijker af dan duimzuigen, sommige kinderen zijn enorm gehecht aan hun speen. Waardoor het afleren van deze fijne gewoonte bijna onmogelijk lijkt.
- Onhygiënisch – Sommigen vinden een speentje onhygiënisch. In de overgang van de speen naar het schildje blijft viezigheid achter. Dit moet je zeer regelmatig schoonmaken en daarnaast moet je hem regelmatig uitkoken.
- Spraakontwikkeling – Door het speentje te lang te gebruiken kan je kindje problemen krijgen met zijn gebit en de ontwikkeling van zijn spraak. Logisch ook, want als je ‘continu’ een speen in je mond hebt is er letterlijk minder ruimte om te kletsen. Het is dus belangrijk om op tijd te beginnen met afbouwen.
Tot hoelang hebben kinderen een speen nodig?
Hierover bestaat veel discussie. Hij is natuurlijk ontwikkeld om tegemoet te komen aan de zuigbehoefte van een baby. Dit hebben ze vooral de eerste 6 maanden na de geboorte. Na 9 maanden neemt deze behoefte af. Rond een jaar is het gebruik van een speentje een gewoonte worden, maar geen noodzakelijke behoefte meer. Neem je hem te vroeg af, dan bestaat de kans dat je kleintje over gaat op duimzuigen. En dat wil je ook niet.
In één keer stoppen is de beste methode. Sommige ouders laten hun kindje stoppen tijdens de Sinterklaasperiode en laten hun kindje de speen in de schoen doen, zodat Sinterklaas hem mee kan nemen. Je kan je kindje zijn speen ook laten weggeven aan een andere pasgeboren baby, onder het mom ‘jij bent nu groot en hebt hem niet meer nodig’. Er zijn natuurlijk genoeg andere dingen te bedenken om je kindje te laten stoppen. Kies wat het beste bij jullie past.
Tips
Hierbij nog even de belangrijkste tips onder elkaar:
- Gebruik een speen alleen bij het in slaap vallen of als je kind bijvoorbeeld erge krampjes heeft.
- Bij borstvoeding geef je de speen pas als je kleintje goed en zelfstandig uit de borst kan drinken.
- Kies de juiste speen voor jouw kindje en let erop dat het schild gaatjes heeft.
- Kook ze regelmatig uit en maak de rand tussen het schildje en de speen goed schoon.
- Vervang de speen zodra hij stuk is of barstjes vertoont.
Bronnen: consumentenbond, mensengezondheid
