Kraamperiode: je pasgeboren baby

De kraamweek is officieel eigenlijk een periode van 10 dagen, de eerste 10 dagen na de bevalling. Een hele bijzondere periode, heftig soms, maar ook mooi. Je baby is nu nog piepklein en kwetsbaar, en heeft voortdurende zorg nodig. En dat is, zeker bij een eerste kindje, soms best even wennen voor de ouders. Lees in dit artikel alles over de kraamperiode.

De kraamperiode van je pasgeboren baby

Het ritme van de pasgeborene bestaat vooral uit slapen, huilen, eten, even rustig bij je liggen en weer slapen. Probeer voor zowel ouders als baby zoveel mogelijk rust in te bouwen, het is allemaal al vermoeiend genoeg. Beperk het kraambezoek en laat je wat helpen door kraamhulp of familie en vrienden zodat je je tijd vooral aan elkaar en de baby kunt besteden en aan elkaar kunt wennen. Zelfs bij een tweede of derde kindje heb je de kraamperiode nodig om de baby te leren kennen en je de handigheid weer eigen te maken van bijvoorbeeld die hele kleine luiertjes verwisselen. Maar al snel kun je perfect het ‘hongerhuiltje’ van het ‘slaaphuiltje’ en het ‘pijnhuiltje’ onderscheiden, maak je met je ogen dicht het badje klaar en begrijp je niet meer waarom het eerst allemaal zo ingewikkeld leek en zoveel tijd kostte.

De baby herkent de stem van mama en papa maar ook mama”s geur, en zal daardoor rustig worden. Is mama even niet in de buurt? Leg een door haar gedragen T-shirt in de buurt van de baby en hij zal rustiger worden door de bekende geur.

Zintuigen van de baby

Pasgeboren baby’s herkennen de stem van hun moeder, maar ook de taal die zij spreekt. Ze zullen deze kunnen onderscheiden van andere talen. Bij de geboorte kunnen baby’s overigens nog álle taalklanken onderscheiden die in alle mensentalen voorkomen. Dat vermogen verliezen ze later overigens weer: na een jaar herkennen ze alleen nog de klanken van hun moedertaal (of beter gezegd: de taal/talen waarmee ze opgroeien).

De baby heeft in de kraamperiode nog allemaal reflexen. De verloskundige of arts heeft dit allemaal gecontroleerd in de eerste minuten na de geboorte met de zogenaamde APGAR test. In de APGAR test wordt gekeken naar de

• Ademhaling
• Pols- en hartslag
• Spierspanning
• Aspect / Kleur van de huid
• Reactie op prikkels

Het gewicht van de baby

In de eerste week van de kraamperiode verliest je baby gewicht. Van de 2,5 tot 4 kilo die een voldragen baby bij de geboorte weegt mag hij er zo’n 10 procent van verliezen. Daarna komt je baby weer aan in gewicht.

Bekijk ook de ontwikkeling van je baby per week in de babykalender

De babyhuid

Soms hebben baby’s op hun huid nog de vette vernixlaag die ze in de baarmoeder hadden. Het kan ook dat ze juist een hele uitgedroogde en schilferige huid hebben. Dit trekt vanzelf bij. Doe je baby niet elke dag maar om de andere dag in bad en wees matig met zeep en olie. Lees meer over baby’s bad.

Een geboortevlek, of angioom, komt bij 1 op de 10 baby’s voor. Dit ziet eruit als een rode of bruine plek op de huid. Niet mooi, maar over het algemeen onschuldig en meestal verdwijnen deze wijnvlekken vanzelf weer. Laat de vlek wel in de gaten houden door een arts.

Baby met haar of kaal koppie?

Heb je een kindje met veel haar of een kaal koppie? Blond of donker? Vooral donkere kindjes zijn vaak gezegend met een dikke bos haar maar er zijn ook lichte kinderen die al een een flink koppie met lichte of donkere haartjes hebben. Dit “nesthaar” is vaak dun en zacht, en gaat over het algemeen nog wel uitvallen. Vooral op de plek waar de baby het meest ligt, op het achterhoofd, kan een kaal plekje komen. Dit is geen probleem, het groeit vanzelf weer terug. Ook kale baby’s krijgen na verloop van tijd vanzelf haar.

Speciale verzorging is niet echt nodig. Je kunt het haar gewoon met water en eventueel wat zachte zeep wassen als het kindje in bad gaat. Ook kammen of borstelen is in het begin echt nog niet nodig.

Pasgeboren baby met opgezette borstjes of bloedverlies?

In de eerste paar maanden na de bevalling is het heel goed mogelijk dat je baby een beetje opgezette borstjes heeft of dat een meisjes bloed verliest uit de vagina. Dit komt door de hormonen van de moeder die in de zwangerschap via het bloed bij de baby terecht zijn gekomen. Na de bevalling stopt die bloedtoevoer en door de daling in hormonen kan een pseudo-menstruatie optreden.

Geel zien

Zo’n dag of drie na de geboorte krijgen sommige baby’s een gele kleur. Dit komt omdat de lever van een pasgeboren baby nog niet rijp genoeg is om bilirubine uit het bloed af te breken. De concentratie bilirubine in het bloed wordt dan te hoog waardoor de baby geel gaat zien. Een beetje geel is normaal, maar als je kind erg geel wordt moet je even de verloskundige erbij roepen.

Controles

Tijdens de kraamperiode zijn de verloskundige en kraamhulp er niet alleen om de kraamvrouw in de gaten te houden maar ook de baby. Ze letten op of je kind genoeg drinkt, niet teveel afvalt een juiste kleur heeft en meer.

Daarnaast zal de kraamhulp je baby natuurlijk verzorgen en waar nodig de jonge ouders tips en adviezen geven.

Lees ook: de ontwikkeling van de baby in de eerste maand.

Hielprik en gehoortest

In de kraamperiode, tussen de 5e en 8e dag komt een wijkverpleegkundige de hielprik en gehoortest afnemen. Bij de hielprik worden er wat bloeddruppels van de baby afgenomen die onderzocht worden op een aantal aangeboren aandoeningen. Het gaat hier om stofwisselingsziekten die bij een vroege opsporing goed behandeld kunnen worden en nog geen schade aanrichten. De kans dat je kind een van deze aandoeningen heeft is echter heel erg klein.

Goed kunnen horen is een belangrijke voorwaarde om de spraak goed te kunnen ontwikkelen. De gehoortest wordt tegenwoordig al in de eerste week uitgevoerd door de verpleegkundige die dan ook het hielprikje komt afnemen. Deze nieuwe gehoortest heet OAE, wat staat voor oto acoustische emissier. Er wordt een dopje in het oortje van de baby geplaatst met een klein luidsprekertje dat geluidjes afgeeft. Een gezond oor geeft bij het horen van die geluidjes trillingen terug. Die trillingen worden weer geregistreerd door het dopje. De baby merkt niets van de test, hij zal er waarschijnlijk gewoon doorheen slapen. Deze methode is betrouwbaarder dan de test die vroeger bij kinderen van 9 maanden werd afgenomen (waarbij werd gekeken naar de reactie van een kind als er een geluid van achter of opzij kwam). Het is natuurlijk ook een voordeel dat deze test al bij kleine baby’s kan worden afgenomen. Hoe eerder mogelijke gehoorafwijkingen ontdekt worden hoe eerder er eventuele maatregelen genomen kunnen worden.

Aangifte doen van de geboorte van de baby

De baby moet in de kraamperiode, binnen drie werkdagen na de geboorte, worden aangegeven bij de Burgerlijke Stand van de gemeente waarin je kindje geboren is. Let op, dit is dus niet perse de gemeente waar je zelf woont! Het ligt voor de hand dat de vader dit gaat doen omdat de moeder nog niet mobiel is. Vergeet vooral niet om een geldig identiteitsbewijs en evt. trouwboekje mee te nemen. Neem ook gegevens mee over geboortedatum, geboortetijd en de namen van de baby, zodat er geen fouten gemaakt worden die later lastig te herstellen zijn (het klinkt misschien wat suf, maar het gebeurt…)

Verlof na de geboorte en vaderschapsverlof

Geniet zoveel mogelijk van je kraamtijd en gebruik de tijd voor jezelf en je baby. Neem je rust zoveel mogelijk, nu is er waarschijnlijk genoeg (kraam)hulp.

De partner krijgt ook vrij na de geboorte. In Nederland is er kraamverlof en ouderschapsverlog. Tot 2018 is dit voor de partner 2 dagen betaald kraamverlof maar wordt uitgebreid tot 5 dagen in 2019. Dit verlof moet binnen 4 weken na de geboorte moet worden opgenomen. Wanneer de vrouw in het ziekenhuis is bevallen geldt dat het vaderschapverlof opgenomen moet worden binnen 4 weken na de dag dat de baby thuis is gekomen uit het ziekenhuis. Waarschijnlijk krijgen partners vanaf 2020 nog extra, deels betaald kraamverlof van vijf weken.

Lees hier meer over het partnerverlof.

Kraambezoek

Maak tijdens de kraamperiode duidelijke afspraken over het kraambezoek. Sommige koppels vinden veel aandacht en hulp prettig, andere zitten in deze drukke periode juist niet te wachten op een huis vol bezoek en bemoeienis. Spreek van te voren samen af wanneer en hoe lang er mensen mogen komen. Aarzel ook niet om bezoek dat te lang blijft hangen erop te wijzen dat kraambezoek niet langer dan een uurtje of hooguit twee mag duren. Niemand zal je dit kwalijk nemen.

Het is het handigst om een of twee vaste tijdstippen op een dag aan te wijzen waarin mensen kunnen komen, zodat je dagindeling niet steeds overhoop gegooid wordt. Probeer vooral zelf genoeg te rusten, tussen de middag en ‘s avonds niet te laat naar bed. Je zult er ongetwijfeld toch een paar keer per nacht uit worden geroepen
door een hongerige baby.

Je kunt ook een kraamfeest geven. Een paar weken of maanden na de geboorte van je kindje, als je zelf weer een beetje bijgekomen bent, geef je een feest waar je de mensen uitnodigt om de baby te komen bekijken. Dat kan thuis, maar je kunt er ook een gelegenheid voor afhuren. Kondig het feest aan op de geboortekaartjes, eventueel op een speciaal inlegvel dat je er alleen bij genodigden bij doet.