Een normale zwangerschap duurt ongeveer veertig weken. Maar niet alle kinderen worden op tijd geboren. Soms komt een baby te vroeg. Dit noemen we een prematuur geboren kind. Als je baby wel op tijd is geboren, maar te klein en te licht is, heet dit een dysmatuur geboren baby. Deze twee kunnen ook samen voorkomen, dan is er sprake van pre-dysmaturiteit. Wat zijn de gevolgen hiervan? En hoe ontstaat het?
Premature baby’s: te vroeg geboren
Bij een vroeggeboorte komt je baby al voordat de zwangerschap 37 weken oud is. Een zwangerschapsduur tussen de 37 en 42 weken wordt als “normaal” gezien. De grens voor premature geboortes ligt met de huidige medische kennis ongeveer rond de 24 tot 26 weken. Als een baby eerder geboren wordt, is deze niet levensvatbaar.
Ongeveer 8% van de baby’s is prematuur
Oorzaken van een vroeggeboorte
In de meeste gevallen is de oorzaak van een spontane vroeggeboorte niet duidelijk. Ongeveer 8% van de baby’s wordt te vroeg geboren en heet dus prematuur. Bij 80% van deze baby’s begint de bevalling spontaan. Bij de overige 20% moet de bevalling voortijdig worden opgewekt. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer de baby niet meer goed blijkt te groeien in de baarmoeder.
Mogelijke oorzaken voor een premature geboorte kunnen zijn:
- Tandvleesontsteking. Zwangere vrouwen met tandvleesontsteking waarbij ook het bot is aangetast (parodontitis) hebben een groter risico om te vroeg te bevallen. De tandvleesontsteking verhoogt namelijk het hormoon dat de weeën opwekt.Tandvleesontsteking
- De moeder is zwanger van een tweeling of meerling. De ruimte in de baarmoeder wordt dan sneller te klein. Ook worden deze baby’s vaak eerder gehaald vanwege andere complicaties (bijvoorbeeld dat de placenta niet meer goed werkt).
- Een korte tijd tussen twee zwangerschappen verhoogt ook het risico op een prematuur kindje.
- De leeftijd van de moeder. Bij oudere moeders of juist hele jonge moeders worden baby’s vaker te vroeg geboren.
- Bij IVF is een hogere kans op vroeggeboorte.
De gevolgen van een vroeggeboorte
Een baby die te vroeg geboren is, heeft een grotere kans op medische problemen. De organen van de baby zijn namelijk nog niet volledig ontwikkeld. Daardoor moeten deze baby’s vaak een tijd in een couveuse liggen. In deze kunstmatige baarmoeder kan de baby verder groeien.
Overlevingskansen van prematuren
Bij een geboorte bij 26 weken zwangerschap heeft een baby een overlevingskans van ongeveer 70%. Wordt de baby een week later geboren, dan stijgt dit al naar 90%. Bij 33 weken overleeft ongeveer 95% van de baby’s.
Uiterlijk
Zo’n te vroeg geboren baby ziet er vaak anders uit.
- Ze hebben een relatief groot hoofd vergeleken met de rest van het lichaam.
- De huid is rood, glazig of behaard.
- De testikels bij jongens zijn niet ingedaald en bij meisjes de binnenste schaamlippen niet bedekt door de buitenste.
Medische problemen bij vroeggeboorte
Dat een baby er anders uitziet, is nog niet zo erg. Maar een vroeggeboorte kan ook een hoop medische problemen met zich meebrengen. Hoe eerder de baby geboren wordt, hoe groter de kans wordt op deze problemen. Er kan sprake zijn van:
- Een slecht geregelde lichaamstemperatuur.
- Bloedarmoede: de darmpjes kunnen niet voldoende ijzer opnemen uit de voeding. Daardoor kan het lichaam niet genoeg rode bloedlichaampjes aanmaken. Gemiddeld krijgt een te vroeg geboren baby twee keer een bloedtransfusie om dit te verhelpen.
- Infectiegevaar: een te vroeg geboren baby heeft vaak een lagere weerstand.
- Aangeboren afwijkingen
- Geelzucht: de rode bloedlichaampjes die de baby in de baarmoeder nodig had worden afgebroken en maken plaats voor ‘normale’ rode bloedlichaampjes. Hierbij kan een stofje vrijkomen dat een gele huid veroorzaakt.
Ontwikkelingsachterstand bij vroeggeboorte
Bij premature baby’s die rond de 25 weken zwangerschap zijn geboren, kampt twee van de drie later met een lichte of zwaardere handicap of een leerprobleem. Na 28 weken nemen de risico’s af, hierbij heeft nog één de drie van alle te vroeg geboren kinderen last van een mentale achterstand. Pas vanaf 34 weken zijn er bijna geen verschillen meer tussen te vroeg geboren kinderen en kinderen die wel op tijd zijn geboren. Ondanks deze leerproblemen doen te vroeg geboren kinderen het vaak even goed op school als hun klasgenootjes.
Dysmature baby’s: wel op tijd, maar te klein
Een dysmature baby heeft wel de normale tijd in de baarmoeder kunnen doorbrengen, maar wordt geboren met een te laag gewicht.
Een gezonde baby weegt tussen de vijf en de negen pond, of voor wie het in grammen wil uitdrukken, tussen de 2500 en 4500 gram. Als je baby minder dan 2300 gram weegt, wordt het vaak nog in de couveuse gelegd. Vaak wordt dit te lage gewicht pas na de bevalling opgemerkt.
Uiterlijk dysmature baby
Een baby te te licht is bij de geboorte heeft:
- Weinig lichaamsvet, waardoor de handjes en voetjes klein zijn en het lijfje mager.
- Vaak honger. Dit uit zich in alert en hongerig gedrag.
- Een gezicht dat een oudere indruk maakt.
- Een te laag gewicht voor de duur van de zwangerschap.
Oorzaken van te licht geboren baby’s
Waarom is de ene baby wel op gewicht en de andere te licht? Een baby kan om verschillende redenen te licht zijn bij de geboorte. Mogelijke oorzaken hiervoor zijn:
- Een moeder die rookt of drugs, medicijnen of alcohol gebruikt tijdens de zwangerschap
- Chromosomale afwijkingen, zoals bij het syndroom van Down.
- Aangeboren afwijkingen
- Een tweeling of meerling, deze kinderen moeten de voedingsstoffen van de moeder delen.
- Ondervoeding bij de moeder, waardoor de baby ook te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt. Lees hier meer wat een zwangere vrouw binnen moet krijgen aan voedingsstoffen.
- Verstoorde toevoer van voedingsstoffen en zuurstof van de placenta naar de baby.
Gevolgen van een te laag geboortegewicht
Door het te lage geboortegewicht kan een dysmature baby te maken krijgen met allerlei complicaties en ontwikkelingsachterstanden. De weerstand is vaak lager dan bij gezonde baby’s, waardoor de baby zeer vatbaar is voor allerlei ziektes. Verder kunnen deze baby’s te maken krijgen met dezelfde medische problemen als te vroeg geboren kinderen.
Omgaan met een premature of dysmature baby
Je kunt niet voorkomen dat je baby te vroeg geboren wordt of te licht is. Maar je kunt enkele dingen doen om zo goed mogelijk voor je baby te zorgen.
- Speciale prematuurkleding kopen, dit begint vaak vanaf maat 34.
- Kangoeroeën of buidelen, waarbij je je baby bloot (wel met luier) neerlegt op je eigen blote borst met een deken erover. Dit zorgt ervoor dat de vitale functies van de baby, zoals het slaapritme en het vermogen om de eigen lichaamstemperatuur te regelen, worden gestimuleerd.
- Zorgen voor goede voeding. Soms is borstvoeding nog geen optie, omdat je baby nog niet sterk genoeg is om zelf te drinken. Dan wordt de voeding via een sonde (door de neus) of via een slangetje in de bloedbaan aan de baby gegeven.
