Bloedarmoede komt tijdens de zwangerschap vaker voor. Je voelt je moe en lamlendig. Heb je een tekort aan ijzer? Of komt het ergens anders door? In dit artikel vertellen we jou wat bloedarmoede is, hoe het ontstaat, wanneer je hier een grotere kans op hebt, of het gevaarlijk is en geven we je tips om bloedarmoede te voorkomen.
Wat is bloedarmoede?
Bij bloedarmoede is je Hb-gehalte (hemoglobine) in je bloed te laag. Dit betekent dat je te weinig rode bloedcellen in je bloed hebt. Deze cellen zijn heel belangrijk, want ze zorgen ervoor dat er zuurstof naar al je organen en weefsels wordt gebracht. Als je zwanger bent zorgen rode bloedcellen er ook voor dat er zuurstof naar jouw baby wordt gebracht.
Bloedarmoede tijdens de zwangerschap komt regelmatig voor. Dit wordt ook wel anemie of een ijzertekort genoemd. Dat komt omdat bloedarmoede in veel gevallen wordt veroorzaakt door een tekort aan ijzer. Omdat je lichaam extra bloed aanmaakt voor de baarmoeder, placenta en de baby. Hierdoor heb je in plaats van 4,5 liter bloed, wel 7,5 liter bloed in je lichaam tijdens de zwangerschap. Ijzer heeft je lichaam nodig om bloed aan te kunnen maken. Hoe meer het bloed toeneemt, hoe meer ijzer je nodig hebt.
Normaalwaarde hemoglobine
Zwangere vrouwen hebben met name in het laatste trimester van hun zwangerschap bloedarmoede. Een normaal Hb-gehalte is 7,5 mmol/l. In de zwangerschap hebben vrouwen vaak een Hb tussen de 6 en de 7 mmol/l in. Dit verschilt gedurende de zwangerschap. Dat komt doordat er meer vocht in je bloed zit als je zwanger bent. Bij je eerste controle wordt het Hb-gehalte opgemeten door de verloskundige. Heel simpel via een druppeltje bloed uit je vinger. Rond de 30 weken wordt het opnieuw gemeten. Op dat moment is je Hb-gehalte op zijn laagst. Is je Hb te laag, dan heb je bloedarmoede.
Oorzaken bloedarmoede tijdens de zwangerschap
Een laag Hb tijdens de zwangerschap kan ontstaan door een tekort aan:
- ijzer
- foliumzuur
- vitamine B12
- combinatie van tekorten van bovenstaande mineraal en vitamines
Foliumzuur heeft je lichaam onder andere nodig om witte en rode bloedcellen aan te maken. Tijdens de zwangerschap is het dus extra belangrijk om deze vitamine erbij te slikken.
Wanneer moet je de huisarts bellen?
Bel je huisarts of verloskundige voor een afspraak als je één of meer van de volgende symptomen ervaart. Het kan zijn dat je bloedarmoede hebt als:
- je duizelig bent
- je licht bent in je hoofd
- je snel (extreem) moe bent
- je een versnelde hartslag hebt
- je snel buiten adem bent
- je het gevoel hebt dat je flauw valt
- je bleek ziet
- je je ziek voelt
- je zweet
- je oren suizen
- je kramp hebt in je benen
- je een pijnlijke tong hebt
Deze klachten komen sowieso vaker voor tijdens de zwangerschap. Dit hoeft niet direct te duiden op bloedarmoede. Maar door het tekort aan rode bloedcellen gaat er minder zuurstof naar je organen en weefsels. Het zuurstof dat wel getransporteerd wordt gaat eerst naar je baby. Logisch dus dat je bovenstaande klachten dan kan ervaren.
Wanneer heb je een grotere kans op bloedarmoede?
Bloedarmoede kan je eerder krijgen door een tekort aan ijzer in de volgende situaties:
- je eet vegetarisch, veganistisch of ongezond
- je bent een tiener
- je bent binnen een jaar opnieuw zwanger
- je bent zwanger van een twee- of meerling
- je hebt een gen voor een erfelijke bloedziekte, zoals sikkelziekte of thalassemie
- je hebt een gen voor erfelijke bloedarmoede. Dat komt met name voor als jezelf of je ouders zijn geboren in één van de volgende gebieden:
- Middellandse zeegebied
- Caribisch gebied
- Midden of Verre Oosten
- Afrika
Als je je herkent in één van bovenstaande punten, dan controleert de verloskundige tussen de 20 en 27 weken zwangerschap nogmaals je Hb-gehalte.
Is bloedarmoede gevaarlijk?
Bloedarmoede is goed te behandelen. Je kan in veel gevallen zelf tekorten aanvullen door anders te gaan eten. Als je je klachten serieus neemt en er niet mee rond blijft lopen is het niet gevaarlijk. Het blijft natuurlijk wel vervelend. Blijf je er wel mee doorlopen? Dan kan bloedarmoede gevolgen hebben voor de ongeboren baby. Hij zal door het tekort te weinig zuurstof krijgen. Hierdoor kan hij zich niet goed ontwikkelen, kan hij een laag geboortegewicht hebben en kan het zelfs leiden tot een vroeggeboorte.
Wat kan je eten als je bloedarmoede hebt?
Afhankelijk van de bloeduitslagen zal de huisarts of verloskundige een behandelplan maken. Eerst ga je zelf proberen je tekorten aan te vullen. Werkt dat onvoldoende, dan kan het zijn dat je pillen of een drankje krijgt voorgeschreven met ijzer en/ of foliumzuur erin. Dat hangt er natuurlijk vanaf waardoor de bloedarmoede is ontstaan.
Je kan zelf een bijdrage leveren aan het ijzertekort in je lichaam door de volgende producten te eten:
- Dierlijke producten – In vlees, gevogelte (zoals kip) en eieren zit veel ijzer. In vis ook, zoals garnalen, zure haring, mosselen en sardientjes. Je lichaam neemt ijzer het beste op uit dierlijke producten. In rood vlees zit ook veel ijzer, dat kan je weer eten zodra je bent bevallen.
- Plantaardige producten:
- volkoren producten, zoals brood, pasta, roggebrood en zilvervliesrijst,
- peulvruchten, zoals witte en bruine bonen, linzen en sojabonen,
- rood fruit, zoals aardbeien en bessen
- appelstroop,
- noten,
- gedroogd fruit, zoals dadels, rozijnen, abrikozen en vijgen,
- groene groenten, zoals spinazie, broccoli, boerenkool, spruitjes, erwten en radijsjes.
Je lichaam neemt het makkelijkst ijzer op door er vitamine C bij te gebruiken. Dit zit in groente, fruit en aardappels. Het meeste van deze vitamine zit in kiwi’s, aardbeien, citrusvruchten, tuinbonen, groene paprika en verschillende soorten kool. Je kan ook een glas vruchtensap drinken bij je eten. Als je last hebt van maagzuur, dan is dat weer niet zo handig.
Tips om bloedarmoede te voorkomen
Je lichaam krijgt voldoende vitamines en mineralen binnen als je gezond en gevarieerd eet. De producten hierboven geven jou in ieder geval voldoende ijzer. Als je daar vitamine C bij eet of drinkt, dan neemt je lichaam de ijzer ook goed op. Vermijdt tijdens het eten koffie, thee, druiven en zuivelproducten. Deze remmen namelijk de opname van ijzer. Dat doet rode wijn ook, maar als het goed is drink je nu even geen alcohol meer.
Bronnen: thuisarts, deverloskundige
