Niet alle kinderen kunnen even goed tegen elke voeding. Tegenwoordig is er veel te doen over gluten. Dat lijkt soms een modedingetje, maar helaas is glutenintolerantie een vervelende aandoening die ook jonge kinderen kan treffen. Glutenintolerantie, of coeliakie, is, zoals het woord al zegt, een aandoening waarbij de darmen worden beschadigd omdat men niet tegen gluten kan. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, haver, rogge en gerst.
Symptomen glutenintolerantie
Klachten die kinderen kunnen hebben als gevolg van een glutenintolerantie zijn onder meer:
- diarree
- buikpijn
- stinkende ontlasting
- verminderde eetlust
- ondergewicht
- onvoldoende groei
- obstipatie
- bloedarmoede
- veel huilen (depressief)
- overgeven
- botontkalking
- opgezette buik
Wanneer merk je glutenintolerantie bij kinderen op?
Bij kinderen onder de twee jaar beginnen de klachten meestal nadat ze naast de melkvoeding, zijn begonnen met het eten van voeding met granen. Enkele granen uit de voeding veroorzaken coeliakie, dit zijn onder meer tarwe, rogge, haver en gerst.
Soms gebeurt het ook dat coeliakie pas op latere leeftijd wordt ontwikkeld of ontdekt. Sommige patiënten hebben namelijk jaren geen of weinig last waardoor de link naar coeliakie niet wordt gelegd. Het komt dan ook regelmatig voor dat (jong) volwassenen ineens een glutenintolerantie blijken te hebben.
Wat zijn gluten eigenlijk?
Gluten zijn eiwitten die voorkomen in bepaalde graansoorten. Gluten zorgen voor een bepaalde textuur tijdens het bakproces. De graansoorten waarin gluten voorkomen zijn tarwe, haver, rogge, gerst, spelt en kamult.
Wat is glutenintolerantie?
Glutenintolerantie, ook wel coeliakie genoemd is een aandoening waarbij patiënten overgevoelig zijn voor de eiwitten in tarwe, rogge, haver, gerst, kamult en spelt. Die overgevoeligheidsreactie leidt tot beschadiging van de darmplooien. Darmplooien vergroten het darmoppervlak en zorgen ervoor dat de voedingsstoffen goed opgenomen worden. Als deze darmplooien beschadigd zijn, kunnen de voedingsstoffen minder goed opgenomen worden.
Diagnose glutenintolerantie stellen
Er is maar één manier om er met zekerheid achter te komen of je kind een glutenintolerantie heeft en dat is met een onderzoek van de dunne darm. Bij een dunne darmbiopsie haalt de arts een klein stukje dunne darm weg. Dit wordt opgestuurd naar het laboratorium en onderzocht. Als de darmvlokken ontbreken en/ of het darmweefsel is beschadigd dan weet men vrijwel zeker dat het om een glutenintolerantie gaat.
Vanaf het moment dat de diagnose is vastgesteld is het nodig een glutenvrij dieet te volgen. Dit is de enige behandeling die voor glutenintolerantie bestaat. Medicatie in de vorm van pillen en drankjes helpt niet de klachten te verminderen.
Als het dieet enige maanden is gevolgd wordt er vaak nog een keer een dunne darm biopsie gedaan. Tijdens dit laatste onderzoek gaat men na of het darmslijmvlies en de darmvlokken inderdaad aan het herstellen zijn. Door het weglaten van de gluten in het eten herstelt de dunne darm, maar zodra er weer gluten in het eten voorkomen ontstaan er weer klachten. Coeliakiepatiënten moeten dus hun hele leven het dieet volgen.
Dieet bij glutenintolerantie: wat mag je wel en niet
Gebruik geen producten waar de volgende stoffen in verwerkt zijn:
- tarwe
- haver
- rogge
- gerst
- spelt
- kamut
Dit betekent dat er niet alleen geen brood gebruikt mag worden, maar ook geen producten als bijv. couscous.
Maïs en rijst geven bij nagenoeg geen enkele coeliakiepatiënt klachten en deze producten kunnen dus gebruikt worden.
Ook de volgende producten kunnen wel goed gebruikt worden:
- amarant
- kikkererwten
- jobs tranen
- linzen
- erwten
- quinoa
- ragi
- sorghum
- soja
- tapioca
- teff
- wilde rijst
Van deze producten kan ook bloem voor brood en koekjes gemalen worden. Deze bloemsoorten zijn vaak alleen te verkrijgen in reformzaken.
Omdat er heel veel producten zijn waarin tarwe of één van de andere genoemde granen waar gluten in zitten zijn verwerkt, heeft het Voedingscentrum een app van glutenvrije merkartikelen gemaakt. Deze wordt ieder jaar aangepast met de nieuw ontwikkelde producten, de vervangende producten of de naamswijzigingen.
Praktische problemen bij glutenintolerantie
Het moeten eten van producten die van een andere soort bloem zijn gemaakt is vaak nog niet zo heel erg. Het is over het algemeen wel duurder maar een coeliakiepatiënt heeft recht op een belastingaftrek dieetkosten. De belastingdienst kan hier meer informatie over geven.
Wat het dieet wel lastig maakt, is dat een klein spoortje van gluten soms al klachten kan geven. Als voorbeeld het boterkuipje: normaal gesproken smeren alle gezinsleden hun boterhammen met boter uit het zelfde kuipje. Bij het snijden/ smeren van een broodje blijven er echter sporen brood achter in het kuipje waardoor er dus ook tarwe en daar weer mee spoortjes gluten achterblijven. Ben je helemaal gezond dan is dit uiteraard helemaal geen probleem. Bij een coeliakiepatiënt kan een klein spoortje gluten al klachten geven.
Dat betekent dus dat iemand met coeliakie een eigen boterkuipje nodig heeft. Dit is één voorbeeld, maar zo hebben coeliakiepatiënten dus ook een eigen frituurpan nodig (paneermeel van kroketten kan ook sporen achterlaten), een eigen broodbakmachine etc.
Het dieet houden is dus vaak ingewikkeld en lastig. Niet alleen omdat er in het gezin van ieder twee nodig zijn, maar er wordt ook veel begrip gevraagd van zowel de coeliakiepatiënt als van de broertjes/ zusjes. In sommige ernstige gevallen kan een coeliakiepatiënt al klachten krijgen van de stofdeeltjes van gluten. Zij kunnen dus niet in een bakkerij komen waar brood wordt gebakken/ afgebakken omdat de vrijkomende tarwedelen (en dus gluten) klachten bij hen veroorzaken.
Vermoeden van glutenintolerantie
Als je vermoedt dat je zoon of dochter coeliakie heeft, is het raadzaam naar de huisarts te gaan en te vragen hem of haar te laten onderzoeken. Vraag, als je vermoeden juist blijkt te zijn, direct om een verwijzing naar een diëtist. De diëtist kan je alles vertellen over het glutenvrije dieet en daarnaast tips en adviezen geven om het dieet te volgen. Iedereen in Nederland heeft recht op 4 behandeluren per jaar van de zorgverzekering
Ga nooit zelf dokteren, de klachten kunnen ook een andere oorzaak hebben!
