Elk kind van 0 tot 4 jaar wordt door de verpleegkundigen en artsen van het consultatiebureau ingeënt tegen een aantal gevaarlijke ziekten. Vanaf het vierde jaar neemt de schoolarts / de jeugdgezondheidszorg afdeling van de GGD dit over. De uitnodiging voor deze vaccinaties krijg je dan meestal gewoon via de post.
Op welke leeftijd krijgen kinderen welke vaccinaties?
Zie hieronder het schema aan vaccinaties dat Nederlandse kinderen standaard krijgen. Soms krijgt je kind twee prikken tegelijk. Lees onder de tabel wat de afkortingen inhouden. NB dit schema wordt soms bijgesteld, de meest recente versie is te vinden op rijksvaccinatieprogramma.nl.
Voor de volledige bescherming van uw kind tegen de ziekten waartegen gevaccineerd wordt, is het belangrijk dat het vaccinatieschema helemaal gevolgd wordt.
| 6 tot 9 weken | DKTP + HepB + Hib | Pneu |
| 3 maanden | DKTP + Hib + HepB | |
| 4 maanden | DKTP + HepB + Hib | Pneu |
| 11 maanden | DKTP + HepB + Hib | Pneu |
| 14 maanden | BMR | MenC |
| 4 jaar | DKTP | |
| 9 jaar | DTP | BMR |
| 12 jaar | HPV (2x 1 prik, alleen voor meisjes) |
Ziekten waartegen wordt ingeënt (afkortingen)
De afkortingen in de tabel hierboven staan voor: D=Difterie, K=Kinkhoest,T=Tetanus,P=polio, HepB=HepatitusB, Pneu=Pneumanokokken, B=bof, M=mazelen, R=rode hond, HV=papillomavirus (zie onder)
Difterie (vroeger ook wel kroep genoemd) kan als complicatie de hartspier en het zenuwstelsel beschadigen. Polio (kinderverlamming) veroorzaakt verlammingen en is niet met medicijnen te behandelen. Ook Tetanus (kaakklem) is een ernstige ziekte met een hoge sterftekans. Hib (afkorting van een bacterie met de naam Haemophilus Influenza Type B) kan hersenvliesontsteking bij kleine kinderen veroorzaken. Kinderen die tegen Hib zijn ingeënt kunnen nog wel hersenvliesontsteking krijgen die door een andere bacterie of virus wordt veroorzaakt.
Vaccinatie kinkhoest al tijdens de zwangerschap
Elke baby krijgt in Nederland een inenting tegen kinkhoest. Maar dat kan pas als je baby twee maanden oud is. In de tussentijd is je kindje dus niet beschermd. Als je wilt, kun je jezelf tijdens je zwangerschap laten inenten. Dit kan vanaf de 22e week van je zwangerschap. Door de inenting maakt jouw lichaam antistoffen aan, die via de placenta ook bij je baby terecht komen. Zo zijn jij en je baby beschermd tegen kinkhoest.
Als je bent, kun je jezelf laten inenten tegen kinkhoest. Dit is een erg besmettelijke bacterie, die gifstoffen aanmaakt. Door die gifstof krijg je hoestbuien die maandenlang kunnen doorgaan. Baby’s kunnen het hier erg benauwd van krijgen. Tijdens zo’n hoestbui kun je namelijk lastig ademen. Jonge baby’s kunnen zelfs een longontsteking of hersenbeschadiging oplopen door deze ziekte. Jaarlijks worden 170 baby’s met kinkhoest opgenomen in het ziekenhuis.
Lees ook: het coronavaccin tijdens de zwangerschap
Meningokokken
Er bestaan meerdere varianten van de meningokokbacterie. De inenting uit het Rijksvaccinatieprogramma beschermt tegen de types A, C, W en Y. Van deze bacterie kunnen kinderen binnen een paar dagen heel ziek worden door een hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging. Als je kind 14 maanden is, krijg je voor deze inenting een uitnodiging via het consultatiebureau. Je kind is dan minimaal vijf jaar beschermd.
Meningokokken inenting bij jongeren
Omdat het type meningokokken W ook voor oudere kinderen gevaarlijk is, krijgen kinderen van 14 jaar nogmaals een inenting. Om de ziekte te stoppen, zijn in 2018 en 2019 alle jongeren geboren tussen 2001 en 2005 uitgenodigd voor een inenting. Sinds 2020 krijgt elke 14-jarige standaard vanuit het Rijksvaccinatieprogramma een prik tegen meningokokken aangeboden.
HPV-inenting
HPV is de afkorting van humaan papillomavirus. Daar bestaan veel verschillende vormen van, maar tegen de twee meest gevaarlijke (type 16 en 18) worden meisjes vanaf 12/13 jaar ingeënt. HPV kan op latere leeftijd baarmoederhalskanker veroorzaken. De inenting voorkomt ongeveer 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker. De inenting is het meest effectief wanneer je kind nog niet seksueel actief is. Daarom wordt het op vroege leeftijd aangeboden.
HPV vaccinatie tegen kanker
Sinds tien jaar krijgen meisjes van 12/13 twee inentingen tegen HPV. Uit recent onderzoek blijkt dat deze inenting niet alleen beschermt tegen baarmoederhalskanker, maar ook de kans op andere vormen van kanker verkleint. Zoals kanker in de vagina, schaamplippen, anus, penis, mondholte, keel en slokdarm. Ook jongens kunnen dus voordeel hebben van deze inenting. Als je je zoon wilt laten inenten, kan dit via de huisarts.
Bijwerkingen van inentingen
Behalve bescherming tegen ziekten, veroorzaken inentingen soms ook bijwerkingen. Hoewel de meeste kinderen achteraf geen last hebben zijn er toch wel een aantal die last hebben van “normale” bijwerkingen. Denk aan lokale reacties zoals een rode plek of zwelling op de plek waar geprikt is, koorts of een baby die de dag erna meer dan normaal huilt. De ene baby zal onrustiger slapen na een vaccinatie, de ander zal juist veel slaperiger zijn dan normaal.
Buikpijn en hoofdpijn zijn bijwerkingen die bij 10 procent van de kleuters en grotere kinderen optreedt na een vaccinatie.
De meeste bijwerkingen treden op dezelfde dag als de inenting op en duren 24 of hooguit 48 uur. Als de reacties erg heftig zijn of langer duren, ga dan naar de huisarts voor advies. Bij de BMR inenting zullen de bijwerkingen pas na 5 tot 12 dagen optreden.
Heel soms zijn er ernstiger bijwerkingen na het vaccineren, zoals wegvallen, stuipen of zeer hoge koorts.
Hoewel bijwerkingen zeker kunnen voorkomen is er ook heel veel onzin geschreven en gezegd over de gevolgen van vaccineren. Heb jij twijfels of vragen, laat je vooral goed voorlichten en blijf kritisch.
Veel gestelde vragen over inentingen en bijwerkingen lees je bijvoorbeeld op de kennis van nu
Wanneer (even) niet vaccineren?
Over het schema van inentingen is goed nagedacht. Er is daarom geen medische reden om bij een gezond kind van het schema af te wijken. Het schema wordt aangepast als er nieuwe vaccins komen of nieuwe wetenschappelijke inzichten.
Hoewel de meeste ouders er gelukkig wel voor kiezen hun kinderen hun kinderen op tijd te laten inenten (en daarmee dus voorkomen dat een aantal nare ziekten weinig kans hebben om te verspreiden) is inenten niet verplicht.
Vraag het in ieder geval even bij arts of consultatiebureau na als je kindje niet gezond is of niet goed reageerde op een vorige inenting. In sommige gevallen is het beter om een kind (voorlopig) niet te vaccineren. Bijvoorbeeld
- Wanneer het kind hoge koorts heeft;
- Hij of zij slecht reageerde op voorgaande vaccinaties;
- Het kind ooit een ernstige reactie heeft vertoond op het eten van ei (vraag in dat geval na wat de inhoud van het vaccin is, of daar kippenei bij gebruikt is);
- Wanneer het kind epilepsie heeft;
- of bloedingstoornissen;
- of ernstige ziekten zoals kanker en HIV.
Heb je om andere redenen twijfels óf je je kind wilt laten inenten tegen een bepaalde ziekte, of dat je op een andere manier het vaccinatieprogramma niet of niet helemaal wilt volgen, kijk ook eens op Kritisch Prikken
Bronnen: www.rijksvaccinatieprogramma.nl, www.nvkp.nl en de kennis van nu
