Leren lezen is misschien wel één van de belangrijkste vaardigheden voor een kind. Het ene kind start al met lezen in de kleuterperiode terwijl het andere kind in groep drie start met lezen. In Nederland leert ieder kind vanaf groep drie lezen. Wanneer je kind start met lezen zul je al snel in aanraking komen met de term AVI-lezen. Op school, in de bibliotheek en op internet wordt de moeilijkheidsgraad van een leesboek om te leren lezen aangeduid met een AVI-classificatie. Wat betekent AVI en wat houdt het precies in? Het is goed om te weten in welk niveau jouw kind zit zodat je je kind thuis kunt stimuleren en begeleiden in het leren lezen.
Wat is AVI-lezen?
De term AVI-lezen komt van de afkorting Analyse van Individualiseringsvormen wat zoveel betekent als het systeem waarmee de school het technisch leesniveau van een kind volgt. Het AVI-systeem is ontwikkeld om kinderen technisch goed te leren lezen. Wanneer kinderen dit onder de knie hebben, volgt begrijpend en studerend lezen. AVI-lezen hanteert hetzelfde leesniveau als in het systeem van Cito. Cito is het toetssysteem dat op bijna alle basisscholen in Nederland gehanteerd wordt.
De AVI-codes
De codes van het AVI-systeem kennen een letter en een nummer. De letter is altijd de letter M of E. M staat voor midden en E voor eind. Het cijfer staat voor de groep. Als er dus M5 op een leesboek staat, betekent dit dat een kind die halverwege groep vijf zit, dit boek zou moeten kunnen lezen. Natuurlijk is het AVI-systeem gebaseerd op de gemiddelde leerling en zegt het verder niet zoveel over de leesontwikkeling van een individueel kind.
Naast de cijfer- en lettercode zijn er twee uitzonderingen: AVI start en AVI plus. AVI start is het allereerste niveau waarmee ieder kind kan starten die interesse heeft om te starten met lezen. AVI plus is het niveau van groep acht. In het huidige AVI systeem zijn er 12 niveaus. Voor 2008 waren dit nog negen niveaus dus het kan zijn dat je op verouderde boeken nog een andere code tegenkomt. Omdat de leerkracht van je kind het best de leeslijn van je kind volgt, kun je de leerkracht het best vragen wat het leesniveau van je kind is zodat je zelf bijvoorbeeld boekjes bij de bibliotheek kunt lenen.
Wat is technisch lezen?
Technisch lezen vormt de basis om daarna teksten goed te leren begrijpen. Het is daarom van groot belang dat kinderen technisch goed leren lezen. Technisch lezen betekent dat een kind de letters die hij ziet om kan zetten in klanken. Technisch lezen gaat om de leesvaardigheid en niet om het tekstbegrip. Om te bepalen of een kind voldoet aan een bepaald AVI-niveau zijn er AVI-toetsen ontwikkelt. Op de meeste gewone basisscholen worden deze toetsen al vanaf groep drie ingezet. Per jaar wordt een kind twee keer getoetst. Dit gebeurt halverwege het jaar en aan het eind van het schooljaar. Wanneer blijkt dat een kind onder het AVI-niveau presteert, kan een leerkracht besluiten het kind extra te begeleiden op het gebied van lezen. Vaak zie je dan dat een leerling een paar keer per week met een klein groepje uit de klas wordt gehaald om extra te oefenen met technisch lezen.
Hoe wordt het AVI-niveau van een boek bepaalt?
Om te zorgen dat kinderen de boeken aangeboden krijgen die passen bij hun leesniveau wordt via het AVI-systeem de moeilijkheidsgraad van een tekst bepaalt. Om de moeilijkheidsgraad te bepalen, wordt vooral gekeken naar de gemiddelde lengte van een zin en de lengte van de woorden. De lengte van een zin wordt bepaald aan de hand van het aantal woorden en de lengte van een woord wordt bepaald aan de hand van het aantal lettergrepen. Veel uitgeverijen van kinderboeken werken met het AVI-systeem als de boeken geschikt zijn voor kinderen om te lezen op de basisschool.
Zelf lezen met je kind
Hoe meer je kind leest, des te meer zal het leesniveau stijgen. Meest belangrijk is daarom dat je kind plezier in het lezen heeft. Het helpt wanneer je kind boeken leest die het leuk vindt. Als dit boeken zijn van een lager AVI-niveau dan waar je kind volgens het gemiddelde aan zou moeten voldoen is dat niet erg. Het gaat erom dat je kind veel leest. Een makkelijker niveau is dan vaak fijner voor het kind omdat dit minder moeite kost. Het niveau wordt vanzelf hoger. Het is daarom ook belangrijker om te focussen op het leesplezier en niet op het niveau. Je wilt altijd vermijden dat je kind weerzin krijgt tegen lezen. Het aanbieden van een te hoog AVI-niveau werkt dan ook vaak averechts omdat dit het lezen te lastig maakt. Ga gezellig samen naar de bibliotheek en laat je kind zelf een boek uitzoeken. Ook voorlezen blijft heel belangrijk, zelfs als je kind zelf al kan lezen. Voorlezen verbetert de taalontwikkeling en de woordenschat wordt vergroot. Dit komt het eigen leesbegrip van het kind weer ten goede.
Onthoud dat lezen niet altijd vanuit een boek hoeft te zijn. Juist spelenderwijs lezen is leuk want lezen kan echt overal. Denk aan producten in de supermarkt, uithangborden, borden in het verkeer of de menukaart in een restaurant. Maak van leren lezen vooral geen doel op zich.
Dyslexie
Lezen kan een uitdaging zijn wanneer je kind gediagnosticeerd is met dyslexie. Ook voor kinderen met dyslexie geldt dat het plezier in lezen het meest belangrijk is. Gelukkig zijn er boeken die hier speciaal voor geschreven zijn. Zo zijn er bekende kinderboeken als de Griezelbus van Paul van Loon die speciaal herschreven zijn voor kinderen met dyslexie. Deze boeken hebben meer witruimte tussen de regels en zijn gedrukt in een lettertype dat beter geschikt is voor kinderen met dyslexie. Het AVI-systeem is niet aangepast op kinderen met dyslexie. Het kan daarom zijn dat je kind in een lager niveau leest dan het gemiddelde. Hierdoor kan het voorkomen dat de onderwerpen in de boeken je kind minder aanspreken en het daardoor minder plezier in lezen heeft. Probeer hier dus goed op te letten zodat je kind geen tegenzin tegen lezen ontwikkelt.
Bronnen: Avi-lezen, Wijzer over de basisschool
