PDD-NOS ontwikkelingsstoornis: kenmerken, diagnose en behandeling

In de laatste decennia worden ontwikkelingsstoornissen meer benoemd en kan er steeds beter onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende stoornissen. PDD-NOS is een ontwikkelingsstoornis die eigenlijk een beetje buiten de boot valt. Daarom is het juist goed om te weten wat de kenmerken zijn en hoe om te gaan met je kind wanneer blijkt dat hij PDD-NOS heeft.

In dit artikel

Wat is PDD-NOS?

Sinds 2013 wordt de diagnose PDD-NOS niet meer gegeven. PDD_NOS valt sindsdien binnen het algemene kader van autismestoornissen. Om deze stoornis beter te begrijpen wordt het label PDD-NOS wel nog steeds gebruikt. Hoewel PDD-NOS binnen het autisme spectrum valt is het uniek in zijn soort. De afkorting staat voor de Engelse term ‘Pervasive Developmental Disorder – Not Otherwise Specified’. Een pervasieve ontwikkelingsstoornis betekent dat beperkingen zich voordoen op verschillende ontwikkelingsgebieden.

PDD-NOS heeft kenmerken die overeenkomen met Autisme, maar niet zo heftig dat je ook echt kunt zeggen dat je kind autisme heeft. PDD-NOS wordt daarom ook wel Autimse-light genoemd, maar kan wellicht beter een sociale handicap genoemd worden.

Kaders van PDD-NOS

Om deze stoornis toch enigszins in te kaderen kan er worden gekeken naar drie ontwikkelingsgebieden waarbinnen iemand met PDD-NOS problemen kan hebben. Dat wil niet zeggen dat een kind beperkingen ondervindt binnen alle drie de ontwikkelingsgebieden. Ook de mate van de beperking verschilt per persoon. Bij sommige kinderen heeft de stoornis veel invloed op hun leven, bij andere is dit duidelijk minder.

Sociale interactie & verbeelding – Het is lastig om sociale situaties in te schatten en hier gepast op te reageren. Hierdoor kunnen kinderen erg in zichzelf gekeerd zijn en vinden ze het lastig zich in te leven in andere mensen.
Communicatie & lichaamstaal – Er zijn beperkingen in de communicatieve vaardigheden. Hierdoor herkennen kinderen gezichtsuitdrukkingen moeilijker en nemen ze figuurlijke uitspraken heel letterlijk.
Stereotiepe interesses en gedrag – Er is een bijzondere fascinatie voor bepaalde dingen of onderwerpen en/of gedrag wordt vaak herhaald. Kinderen kunnen bijvoorbeeld helemaal opgaan in een bepaalde activiteit zonder ergens anders aandacht voor te hebben.

Kenmerken PDD-NOS

Omdat PDD-NOS een restcategorie is, zijn er ook veel kenmerken die kunnen duiden op deze stoornis. Deze kenmerken worden ook veel gezien bij andere vormen van Autisme of bij ADHD. De lijst met kenmerken hoeven niet allemaal van toepassing te zijn op je kind. En wanneer je kind verschijnselen van één kenmerk vertoont, heeft het natuurlijk ook niet meteen PDD-NOS.

Meest belangrijk is dat je altijd kritisch blijft omdat je zelf je kind het beste kent. Is je kind bijvoorbeeld van nature wat angstiger en vindt het daarom nieuwe situaties of ontmoetingen eng, probeer je kind dan niet te dwingen of in een situatie te plaatsen waarin het kind zich heel ongemakkelijk voelt. Pas als je kind echt problemen ondervindt in het dagelijks leven en/of op school en je veel herkent in onderstaande kenmerken is het verstandig om een professional in te schakelen.

Voorkomende kenmerken van PDD-NOS zijn:

Weinig gebruik van non-verbale signalen zoals oogcontact, gezichtsexpressie en lichaamshouding en deze signalen ook lastig kunnen opvangen van anderen.
Lastige en moeizame communicatie met leeftijdsgenoten.
Slecht zijn in sociale situaties en hier ook niet of nauwelijks iets van leren.
Moeite met samenwerken waardoor ze ook niet echt bij een groep horen en vooral individualistisch handelen.
Een gesloten en eenzame indruk.
Lastig omgaan met veranderingen. Van nieuwe dingen wordt het kind angstig en onzeker.
Fanatiek vasthouden aan regels en routines.
Moeite met aanrakingen.
De taalontwikkeling is vertraagd en het taalgebruik is ouwelijk.
Een over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels zoals geluiden, beelden, temperatuur of aanrakingen.
Heel driftig en koppig zijn.
Lastig vinden om gevoelens te uiten.
Een achterblijvende, onhandige of stijve motoriek.
Moeite met het opbouwen en onderhouden van vriendschappen.

Oorzaak

Er is nog steeds veel onderzoek gaande naar de precieze oorzaak van ontwikkelingsstoornissen. Wel is er bekend dat het vaak gaat om aangeboren erfelijke factoren. Het gaat dan om een combinatie van meerdere genetische veranderingen, onder invloed van omgevingsfactoren. Hierdoor kan de ontwikkeling van de hersenen anders verlopen waardoor ontwikkelingsstoornissen kunnen optreden.

Diagnose

De diagnose PDD-NOS zal dus niet meer gesteld worden. Wel kan er worden gekeken of jouw kind mogelijk valt onder het overkoepelende spectrum van autisme. Een autismespectrumstoornis is geen lichamelijk onderzoek zoals een bloedonderzoek of scan van de hersenen. Onderzoek is berust op basis van gedragsdiagnose. Dit onderzoek neemt soms wel enkele maanden in beslag en is vaak multidisciplinair. Wat wil zeggen dat verschillende mensen kijken naar het gedrag van het kind. Tijdens dit onderzoek wordt gekeken naar de eerder in dit artikel genoemde symptoomgebieden. De diagnose zal worden gesteld door een kinder- en jeugdpsychiater, een GZ-psycholoog of door een multidisciplinair team geleid door een psychiater of GZ-psycholoog.

Behandeling

Een behandeling van een kind met een autismespectrumstoornis is er niet. Dus er is geen behandeling die een kind kan ‘genezen’ van deze stoornis. Wel zijn er inmiddels talloze boeken, cursussen en is er ondersteuning die je kind en alle betrokkenen kunnen helpen om te gaan met de stoornis. Onderaan dit artikel vind je een lijstje met boeken die kunnen helpen om je kind beter te begrijpen en die jou als ouder handvatten kunnen geven om hiermee om te gaan.

Ieder kind is uniek

Met name op scholen kan er sneller een stempel op een kind gedrukt worden wanneer het kind anders functioneert dan het gemiddelde kind. In een sociale omgeving waar bovendien groepsdruk een rol speelt, is het voor sommige kinderen lastig zich te handhaven. Bedenk daarom goed dat er genoeg kinderen zijn die anders zijn, zonder daadwerkelijk een ontwikkelingsstoornis te hebben. De woorden stoornis, beperking of handicap hebben een negatieve lading, maar kijk vooral naar waar je kind juist heel goed in is en blij van wordt. Laat je kind zien waartoe het in staat is door het vertrouwen te geven en te laten weten dat je er altijd voor hem of haar bent.