Bij de geboorte van je kind zit de voorhuid vast aan de eikel, wat normaal is. Wanneer komt de voorhuid los van de eikel en wat gebeurt er als de voorhuid bijvoorbeeld te strak is? In dit artikel vertellen wij je alles hierover en ook wat er gedaan kan worden bij mogelijke problemen.
De voorhuid
De voorhuid is een stukje huid, wat rekbaar is, wat over de punt van de penis (de eikel) zit. Het ziet er bij elke jongen anders uit. De één heeft een lange voorhuid, de ander heeft bijna geen voorhuid. De eerste jaren zit dit stukje huid nog vast aan de eikel. Bij veel jongens komt het vanzelf los als ze vier jaar zijn, maar soms gebeurt dit pas als een jongen 10 jaar is. Het is dus normaal dat de voorhuid niet terug geschoven kan worden tot het tiende levensjaar van je zoon. Dit geeft meestal geen klachten, maar het kan wel lastig zijn om de penis goed schoon te maken.
Problemen
Een strakke voorhuid
Medisch gezien noem je dit een nauwe of vernauwde voorhuid of phimosis. De opening is klein. Hierdoor lukt het niet om de voorhuid naar achteren te schuiven, wat problemen kan geven;
- Plassen kan moeilijk gaan, omdat de voorhuid in de weg zit
- Het plassen kan pijn doen
- De voorhuid kan bol raken bij het plassen waardoor er wat plas blijft zitten (ballonplassen)
- Er kan urine achterblijven tussen de voorhuid en eikel door de vernauwing. Daardoor ontstaat er een balanitis van de eikel en voorhuid (ontsteking).
Een nauwe voorhuid is meestal aangeboren. Het riempje waarmee de huid vast zit aan de penis kan ook te kort zijn. Een ontsteking van de voorhuid of eikel kan ook voor een strakke voorhuid zorgen.
Een nauwe voorhuid komt weinig voor. Veel jongens komen bij een arts omdat er een vermoeden van phimosis bestaat, wat vaak onterecht is. 90% van de jongens onder de vier jaar kunnen dit stukje huid nog niet terugschuiven over hun eikel, maar hebben dan geen huidafwijking. Er komen vaak natuurlijke vergroeiingen voor tussen de huid en de eikel tot de leeftijd van vier jaar en ook later, welke vanzelf verdwijnen. Wanneer de huid te hard teruggetrokken wordt, kan dat kleine littekens veroorzaken, welke de voorhuid nog strakker maken, waardoor uiteindelijk phimosis ontstaat.
Bij een te strakke voorhuid is het belangrijk om de penis goed schoon te maken;
- Maak de huid 2 tot 3 keer per dag voorzichtig schoon met water.
- Als je zoon tussen de 5 en 12 jaar is, kan hij proberen de voorhuid zelf naar achter te schuiven en dan te spoelen met water (geen douchegel of zeep, want dit kan de huid irriteren).
- Als het te pijnlijk is, of de huid is nog te strak, forceer dan niet!
- Je kunt proberen te spoelen met een spuit (zonder naald) met lauw water. De spuit zet je in de opening van dehuid en je spuit het lauwe water voorzichtig naar binnen.
Contact arts
Je moet altijd de huisarts bellen als de voorhuid van je zoon niet goed terug geschoven kan worden en hij één of meer van de volgende klachten heeft; veel pijn, niet goed kunnen plassen (ballonplassen) en koorts (38 graden of hoger).
Behandeling
Als je zoon niet goed kan plassen door een te strakke voorhuid, kan een hormoonzalf (met corticosteroïden) helpen. Deze zalf smeer je 2 keer per dag, voor meestal vier tot acht weken, op de huid. Bij veel jongens helpt dit om de huid weer soepel terug te kunnen schuiven.
Wanneer deze behandeling niet goed genoeg is, kan een operatie nodig zijn. Als je zoon rond de 10-12 jaar is en zijn voorhuid is nog steeds vernauwd, kan de arts ook beslissen om de huid los te maken. Dit om te voorkomen dat de huid vast komt te zitten aan de eikel en niet meer los kan komen. De arts die hier over beslist is een uroloog.
Er zijn twee soorten operaties;
- Besnijdenis of circumcisie is verwijdering van de gehele voorhuid zonder dat er altijd een afwijking aanwezig is. Dit gebeurt vaak om religieuze of hygiënische redenen. Een goede dagelijkse hygiëne blijft van belang, besneden of onbesneden. Het nut van een hygiënische besnijdenis is namelijk niet bewezen. Een circumcisie mag niet uitgevoerd worden als er een aangeboren afwijking van de penis/plasbuis aanwezig is (hypospadie). De voorhuid is in dat geval nodig voor een latere operatieve reconstructie van deze afwijking.
- De uroloog maakt de voorhuid wijder, waarbij je zoon zijn huid behoudt. Het riempje (frenulum) waarmee de huid vast zit, kan de uroloog ook losser maken.
Smegma
Er vormt zich talg onder de voorhuid, wat er uit ziet als dik, wit smeersel. Dit noemt men smegma. Het is normaal en je kunt dit onder de douche voorzichtig verwijderen.
Ontstoken voorhuid
Als je kind een te nauwe voorhuid heeft, is het lastig om de huid goed naar achteren te schuiven, wat het schoonmaken van de eikel en huid bemoeilijkt. Schimmels en bacteriën hebben dan de kans om te groeien, wat een ontsteking kan veroorzaken. De penis wassen met zeep kan ook extra irritatie geven. Als je zoon antibiotica krijgt, kunnen sommige bacteriën gedood worden. Schimmels krijgen dan de kans om extra te groeien. Door eczeem of allergie kan er een ontsteking ontstaan van de voorhuid.
Klachten bij een ontsteking
Klachten die bij een ontstoken voorhuid kunnen voorkomen zijn; jeuk, een rode huid, huid wordt dikker, huid niet meer kunnen terugtrekken, kleine wondjes, wit vocht of pus (afscheiding) onder de voorhuid, pijn, scheurtjes, blaasjes of bultjes en kleine velletjes (schilfers). Meestal is de eikel ook ontstoken. Bij een ontstoken voorhuid is het belangrijk om de penis op dezelfde manier schoon te maken als bij een te nauwe voorhuid.
Contact arts
Als je zoon klachten heeft die lijken op een ontstoken voorhuid is het belangrijk om de huisarts te bellen, zeker als spoelen niet helpt. De arts onderzoekt hoe ver de huid naar achteren kan schuiven, waar de plasbuis zit en hoe strak de huid om de eikel zit. De arts zal een ontstoken huid meestal meteen herkennen. Wanneer je zoon al eerder een ontsteking van de voorhuid heeft gehad herken je de klachten misschien zelf. Verder onderzoek hoeft dan meestal niet plaats te vinden. Wanneer het niet zeker is wat het is, neemt de arts een kweek af die op het laboratorium onderzocht wordt.
Behandeling ontsteking
Je zoon zal meestal een hormoonzalf (met corticosteroïden) voorgeschreven krijgen. Deze zalf smeer je 2x per dag op (dun laagje crème). Na twee weken moet je zoon weer terug naar de huisarts voor controle. Wanneer de klachten niet minder zijn stuurt de huisarts je zoon door naar de uroloog. De uroloog kan kiezen voor dezelfde twee operaties als die beschreven zijn bij de te nauwe voorhuid. Er kan ook andere medicatie geprobeerd worden, zoals een zalf die de afweer afremt of pillen met een middel dat lijkt op vitamine A.
Bronnen: Thuisarts.nl, Radboud UMC