Buikpijn, een opgeblazen gevoel, diarree of obstipatie? Het zijn allemaal klachten die kunnen wijzen op het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS). PDS kan, hoewel het geen ziekte is, toch ontzettend veel impact hebben op het leven van je kind. Zo kan je kind school missen door buikpijn of zich afzonderen en eenzaam voelen. Het prikkelbaredarmsyndroom wordt ook wel een spastische darm genoemd. Hoe weet je nu of je kind PDS heeft en nog belangrijker, wat kun je eraan doen?
Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom
Het Prikkelbare Darm Syndroom is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal, met name van de dikke darm. Ruim 10% van de Nederlanders heeft hier last van dus deze chronische darmaandoening komt veel voor. Het probleem bij het Prikkelbare Darm Syndroom is dat de darm juist teveel of te weinig bewegingen maakt. Als de darm te veel bewegingen maakt krijg je diarree en bij te weinig bewegingen krijg je juist verstopping. Bij de meeste mensen die PDS hebben, zijn de zenuwen in de darmwand extra gevoelig. Hierdoor wordt de aandoening steeds meer gezien als een verstoring van de hersen-darm as, waarbij de darmen verstoorde signalen aan de hersenen geven of andersom.
Kinderen hebben vaker last van buikpijn. Dit kan vele oorzaken hebben en hoeft natuurlijk niet meteen te wijzen op het Prikkelbare Darm Syndroom. Ongeveer 10 tot 20% van de kinderen die regelmatig buikpijn hebben, heeft een darmziekte. Als je vermoed dat je kind een darmaandoening heeft is het belangrijk dit met een huisarts of kinderarts te bespreken zodat de diagnose gesteld kan worden en je actie kunt ondernemen om hier zo goed mogelijk mee om te gaan.
Symptomen van het Prikkelbare Darm Syndroom
Buikpijn is lastig omdat kinderen er vaak last van hebben en het heel veel kan betekenen. Jonge kinderen vinden het vaak moeilijk om aan te geven waar ze pijn hebben en wijzen dan hun buik aan terwijl ze misschien helemaal geen buikpijn hebben. Daarom vind je hieronder de symptomen van het Prikkelbare Darm Syndroom zodat je naar de huisarts kunt gaan als je vermoed dat je kind hier last van heeft. Vertrouw hierbij ook altijd op je eigen gevoel. Niemand kent je kind zo goed als jij. Onderstaande symptomen hoeven niet allemaal voor te komen om toch het Prikkelbare Darm Syndroom te hebben. Wanneer je kind enkele van onderstaande symptomen heeft, kan de diagnose soms ook al gesteld worden.
- Je kind verliest zonder reden gewicht.
- De lever is vergroot.
- Een hoge lichaamstemperatuur of koorts zonder reden.
- Je kind moet overgeven zonder aanleiding.
- Je kind heeft een langere periode (minstens twee maanden) last van zeurende, stekende of krampachtige pijn in de buik waar geen verklaring voor te vinden is.
- De ontlasting is ontregeld. Je kind heeft last van verstopping of juist diarree. Ook kan het zijn dat er slijm of bloed bij de ontlasting zit of dat het kind vaker moet poepen dan normaal.
- Na het eten van bepaalde voeding heeft je kind last van buikpijn wat kan wijzen op een overgevoeligheid voor bepaald voedsel.
- Een opgezette buik.
- Last van overmatige winderigheid.
- De buikpijn wordt minder nadat je kind ontlasting heeft gehad.
- Als je kind wakker wordt, heeft het meteen buikpijn of meteen na het eten van een maaltijd.
Als je kind last heeft van één of meerdere van bovenstaande symptomen, houdt dan een pijndagboek bij. Je kunt de arts dan precies vertellen hoe vaak en hoe lang je kind al klachten heeft. Houd in het dagboek bij wanneer de pijn begint en of de pijn te herleiden is. Schrijf ook op hoelang de pijn duurt en of er bepaalde specifieke plekken in de buik zijn waar je kind pijn heeft.
Diagnose van het Prikkelbare Darm Syndroom
Het Prikkelbare Darm Syndroom wordt niet aangetoond middels één enkel onderzoek. Wel kan een arts aan de hand van klachten en aanvullend onderzoek vaststellen of het inderdaad om PDS gaat. Een arts zal eerst kijken naar de medische voorgeschiedenis voordat er lichamelijk onderzoek gedaan wordt. Dit doet hij vooral om uit te sluiten dat het niet om andere mogelijke oorzaken gaat. De volgende onderzoeken en testen kunnen worden gedaan om het Prikkelbare Darm Syndroom aan te tonen.
- Bloedonderzoek – uit een bloedonderzoek kan opgemaakt worden of er een infectie, ziekte of bloedarmoede is die veroorzaakt worden door een ontsteking.
- Stoelgangmonster – uit een stoelgangmonster kan worden opgemaakt of er parasieten of bacteriën in de darmen zitten
- Urinemonster – een urine infectie kan ook zorgen voor buikpijn.
- Echo van het abdomen – dit onderzoek toont de inwendige organen tijdens de werking van het spijsverteringsstelsel en kan onregelmatigheden in kaart brengen.
- Coloscopie – middels een flexibele buis met camera die via de anus in de dikke darm wordt gebracht, kan de darm worden gecontroleerd op mogelijke afwijkingen.
Oorzaken
Er is geen eenduidige oorzaak voor het Prikkelbare Darm Syndroom. Wel wordt er aangenomen dat de kans groot is dat een kind het krijgt als één van beide ouders het ook heeft. Meestal ontwikkelen kinderen in hun tienerjaren PDS en komt het minder vaak voor bij hele jonge kinderen. Tot nu toe worden de volgende mogelijke oorzaken genoemd:
- Kinderen die last hebben van het Prikkelbare Darm Syndroom zijn gevoeliger voor buikpijn. Omdat ze gevoeliger zijn voor buikpijn merken ze de pijn in hun buik ook sneller op. Wanneer de focus op deze pijn ligt, wordt de pijn gevoelsmatig ook erger. Deze oorzaak is echter geen reden tot obstipatie of diarree.
- Een virus of bacterie dat voor een buikgriep zorgt kan overgaan in PDS.
- Stress en angst kunnen een behoorlijke invloed hebben op de darmbewegingen. Vaak merk je zelf ook dat je meer naar het toilet moet als je stress hebt. Bij kinderen kan dit overgaan in PDS.
Leven met het Prikkelbare Darm Syndroom
Met PDS moet je leren leven omdat er geen medicijnen voor zijn. Wanneer je kind eenmaal PDS heeft, dan is de kans groot dat de darmen altijd een zwakke plek zullen blijven. Gelukkig zijn er wel veel dingen die je kunt doen om de klachten te verminderen of zelfs te voorkomen. Het belangrijkste is de focus op het voedingspatroon. Hieronder vind je een aantal handvatten die je kunnen helpen.
- Houd een voedingsdagboek bij waarin je opschrijft wat je kind eet en op welk tijdstip. Op deze manier kom je erachter welke voeding de darmen ontregelen.
- Drinken is echt heel belangrijk en dan met name water. Laat je kind minimaal één tot anderhalve liter per dag drinken. Vermijd zoete dranken als vruchtensappen of frisdrank. Suikers hebben juist een negatief effect op de darmen.
- Een regelmatig eetpatroon werkt meestal het beste. Zorg dat je kind geen maaltijden overslaat zodat de darmen niet stilvallen.
- Eet meer voedsel met oplosbare vezels. Je kunt eten grofweg onderverdelen in voedsel dat onoplosbare vezels bevat zoals tarweproducten en zemelen en bepaalde groentes en oplosbare vezels zoals fruit, linzen, bonen en pasta. Voedsel met oplosbare vezels zijn minder belastend voor de darmen.
- Beweging is belangrijk. Door regelmatig te bewegen, blijven de darmen ook in beweging en kan voedsel makkelijker verteerd worden. Dit is vooral belangrijk wanneer je kind last heeft van obstipatie.
Behandelingen
Als alleen de focus op het voedingspatroon niet werkt, is een andere behandeling nodig. Wanneer angst en stress bijvoorbeeld de reden is voor het Prikkelbare Darm Syndroom is het belangrijk om deze emoties te verminderen. Kijk bijvoorbeeld eens naar mindfulness of kinderyoga. Als de stress- en angstklachten zo erg zijn dat je er zelf niets mee kunt, is het verstandig om bijvoorbeeld een kinderpsycholoog in te schakelen.
Een andere therapievorm is hypnotherapie. Hypnose is een vorm die meer gebruikt wordt om kinderen van buikpijnklachten af te helpen. De sessies kunnen de pijn verminderen en de werking van de darmen verbeteren.
Op de site van de belangenorganisatie van prikkelbare darm syndroom staat veel informatie van ouders.
Bronnen: Belangenorganisatie prikkelbare darm syndroom, Maag lever darm stichting, Alrijne ziekenhuis, Hypnose voor kinderen
