Heeft je kind last van nachtangst of slaapwandelen? Dan kan dat heel erg schrikken zijn. Je kind is panisch van angst en gilt of huilt. Of je kind loopt opeens over de gang en reageert niet op je. Vaak slaat je kind druk met zijn armen en benen en is het lastig om je kind te kalmeren. Daarom is het fijn te beseffen dat jouw kind echt niet de enige is en er veel ouders zijn die soms radeloos hun kind proberen te kalmeren. Maar wat is nachtangst nu precies en waarom gaat je kind slaapwandelen? Lees er alles over in dit artikel.
Wat is nachtangst en slaapwandelen?
Nachtangst is een slaapprobleem en komt vooral voor bij kinderen (vanaf drie jaar) die al op de basisschool zitten. Slaapwandelen is ook een vorm van nachtangst. De medische term voor nachtangst is pavor nocturnus. Pavor betekent angst en nocturnus nacht. Nachtangst komt meestal voor één tot drie uur nadat het kind in slaap is gevallen. Peuters hebben het vaakst last van nachtangst, soms wel meerdere keren per week. Oudere kinderen hebben veel minder last, meestal maar één of meerdere keren per maand.
Symptomen van nachtangst en slaapwandelen
Nachtangst en slaapwandelen kun je herkennen bij een kind door één of meerdere van deze symptomen:
- In paniek wakker worden
- Schreeuwen of praten tijdens de slaap
- Verward zijn
- Hevig zweten
- Boos en bang zijn
- Snelle ademhaling en een hoge hartslag of bloeddruk
- Opengesperde ogen
- Het buiten uit komen en gaan lopen
- Agressief gedrag
- Weinig tot geen herinnering bij het wakker worden de volgende dag
Nachtmerries versus nachtangst
Een slaapcyclus kent vijf slaapfasen. In de eerst twee fasen ben je in een lichte slaap, de derde en vierde fase is je diepe slaap en de vijfde fase is de Rem-slaap. Nachtmerries vinden plaats in de Rem-slaap, meestal kun je je een nachtmerrie nog wel herinneren als je wakker wordt. Nachtangst en slaapwandelen vinden echter plaats in de derde en vierde slaapfase, wanneer je in diepe slaap bent. Deze fasen duren maar enkele minuten. Nachtangst en slaapwandelen is daarom meestal van korte duur. Omdat dit in de diepe slaapfase voorkomt, kunnen de meeste kinderen het zich ook niet herinneren de volgende dag.
Oorzaken
De oorzaak van nachtangst en slaapwandelen is tot nu toe onbekend. We weten dat het voorkomt in de derde slaapfase als je overgaat van lichte naar diepe slaap. Het is daarom mogelijk dat nachtangst ontstaat door een onregelmatig slaappatroon, slaapgebrek, stress, angst of bepaalde medicijnen. Het is ook mogelijk dat het een erfelijkheidsoorzaak heeft en een kind dus meer kans op nachtangst en slaapwandelen heeft als één van de ouders hier ook last van heeft gehad.
Hoe te handelen bij nachtangst en slaapwandelen
Het is moeilijk om nachtangst en/ of slaapwandelen te voorkomen. Je kunt je als ouder dan ook behoorlijk machteloos voelen. Het meest belangrijke is om je kind niet wakker te maken. Wakker maken werkt averechts en kan de nachtangst zelfs verlengen. Wat je wel kunt doen is zorgen dat de omgeving veilig is voor je kind. Kan je kind zich nergens aan bezeren? Is er een traphekje? Verder is het belangrijk om bij je kind te blijven totdat het weer in een rustige slaap is. Je kunt op een kalme toon tegen je kind praten. Soms kalmeert hij hierdoor al. Probeer daarom ook om zelf rustig te blijven. Het helpt om te bedenken dat je kind zich de volgende dag waarschijnlijk niks van de nachtangst of het slaapwandelen herinnert.
Als je kind vaker last heeft van nachtangst of slaapwandelen zul je zien dat het vaak rond hetzelfde tijdstip voorkomt. Je kunt je kind daarom een kwartiertje voor deze tijd even wakker maken zodat je kind aan een nieuwe slaapcyclus begint en de nachtangst mogelijk overslaat. Je moet dit zeker tien dagen achter elkaar doen om deze slaapcyclus te kunnen doorbreken. Hiernaast kun je een slaapdagboek bijhouden om te zien of er een patroon te herkennen is. Dit kun je eventueel gebruiken als je een arts wilt raadplegen.
Een verzwaringsdeken
Op verschillende websites en blogs over nachtangsten wordt gepraat over een verzwaringsdeken. Een verzwaringsdeken is letterlijk een zware deken die over de normale deken heen ligt. Hierdoor beweeg je minder. Het is gemakkelijk om zelf een verzwaringsdeken te maken. Hiervoor staan op internet veel voorbeelden. Je kunt er natuurlijk ook eentje kopen of online bestellen.
Nachtangsten bij kinderen met een gedrags- of ontwikkelingsstoornis
Hoewel niet wetenschappelijk vastgesteld, is het aannemelijk dat gedrags- en/of ontwikkelingsstoornissen van invloed kunnen zijn op slaapproblemen bij een kind. Daarom hierbij een overzicht van verschillende gedrags- en ontwikkelingsstoornissen die mogelijk verband houden met nachtangsten:
- Hoog sensitiviteit – een kind dat hoog sensitief is, is gevoeliger voor externe en interne prikkels. De hersenontwikkeling op het gebied van waarneming is beter ontwikkeld. Het kan daarom zijn dat deze kinderen gevoeliger zijn voor nachtangsten.
- Hoogbegaafdheid – Iemand die hoogbegaafd is kan grote hoeveelheden kennis efficiënt associëren en verwerken. Hierdoor kan een kind meer problemen hebben met in slaap komen wat kan leiden tot slaapproblemen zoals nachtangst en slaapwandelen.
- Autisme – Kinderen met een vorm van autisme zijn meer gevoelig voor slaapproblemen. Autisme kent een breed spectrum, maar over het algemeen zijn kinderen met autisme meer kwetsbaar als het gaat om sociale interactie, flexibiliteit in handelen en denken, communicatie en het filteren en integreren van informatie. Maar liefst 25% van de kinderen met autisme heeft last van slaapproblemen
- ADHD – Een kind met ADHD is vaak onrustig en snel afgeleid. Hiernaast zijn kinderen met ADHD snel geïrriteerd, impulsief en hyperactief. Hierdoor hebben ze verminderde controle over hun motorisch systeem waardoor het lastig is de aandacht erbij te houden. Dit zijn kenmerken die je ook ziet als iemand extreem moe is. Mensen met ADHD hebben dan ook vaak slaapproblemen, wat de kans op nachtangsten vergroot.
Naar de huisarts
Als de nachtangsten van je kind langdurig aanhouden (langer dan enkele maanden) of als je je als ouder gewoon zorgen maakt, neem dan contact op met je huisarts. Misschien is er meer aan de hand en kun je samen met een behandelaar zoeken naar een oplossing.
Bronnen: Slaapt.nl, Eindelijk slapen, Kinderneurologie.nl
