De nachtmerrie van elke ouder.. je kind verbrand… of het nu door een te heet bad is, te lang in de zon, het fornuis, of het afsteken van een vuurpijl.. verbranding kan grote gevolgen hebben voor kind en ouder. In dit artikel lees je alles over de verschillende gradaties van brandwonden en wat je als ouder kunt doen wanneer je kind verbrand.
Wat zijn brandwonden?
Brandwonden zijn gedeeltelijke of volledige beschadigingen van de huid, die wordent veroorzaakt door inwerking van warmte, elektriciteit of een chemische stof. Verbranding treedt meestal op aan van de huid, maar het kan ook voor ernstige letsels aan bijvoorbeeld de luchtwegen zorgen. De wonden kunnen zeer uiteenlopen, van kleine, pijnlijke plekjes tot grote levensbedreigende verbrandingen.
Waardoor ontstaan brandwonden?
Zonverbranding
In Nederland is de zonkracht minder sterk dan in andere landen. De zonkracht in de zomermaanden ligt tussen de 4 en 7. Zonkracht is een maat voor de hoeveelheid ultraviolette straling (UV) in het zonlicht die de aarde bereikt. De huid kan al na tien minuten verbranden bij een zonkracht van 7 à 8.
Een verbrande huid is niet alleen pijnlijk, maar ook gevaarlijk. Het verbranden van de kinderhuid verhoogt later de kans op huidkanker, vertelt KWF kankerbestrijding. Het is dus zéér belangrijk om zonverbranding (bij kinderen) te voorkomen.
Brandwonden
Verbranding bij kinderen komt meestal door contact met te heet water. Voorbeelden hiervan zijn een pan die van het fornuis wordt getrokken, een theepot die omvalt, te heet badwater, maar ook spetterend bakboter, een kaarsvlam of een barbecue.
De gevolgen van brandwonden zijn bij kleine kinderen vaak groter en/of ernstiger. Kleine kinderen lopen ook een hoger risico om een brandwond op te lopen omdat:
- Het kind nog moet leren wat ‘heet’ is. Je kind is zich nog niet bewust van de gevaren van zijn/haar omgeving. Het kind weet nog niet dat de oven heet is, dat je niet met vuur moet spelen en dat je kokend water niet aan kunt raken.
- Het kind nog niet zo stabiel kruipt of loopt en hierdoor makkelijker kan omvallen, waardoor een verbranding sneller op kan treden.
- Het kind een dunnere huid heeft. De brandwond is hierdoor sneller ernstiger en dieper dan bij een volwassene.
- Het kind sneller een grotere brandwond heeft dan een volwassene. Omdat het kind kleiner is, is er sneller een groter percentage van zijn lichaam verbrand dan bij een volwassene. Hoe groter de wond is, hoe meer er kans is op complicaties, zoals infecties, warmteverlies, vochtverlies of een shock.
- Bij baby’s moet je nog meer opletten omdat de baby niet kan weglopen en/of praten. Omdat eende baby niet kan aangeven waar de pijn precies zit, brandt de bron vaak langer door en zijn de brandwonden vaak ernstiger.
Gradaties
- Eerstegraads brandwond
Bij een eerstegraads brandwond is alleen de bovenste laag (opperlaag) van de huid van het kind beschadigd. Het is rood, droog, kan wat opgezwollen zijn en gloeit. De huid is niet kapot. Een voorbeeld van een eerstegraads brandwond is een zonverbranding. Het geneest vaak vanzelf na een paar dagen en geeft zelden littekens.
- Tweedegraads brandwond
Er zijn twee soorten tweedegraads brandwonden:
- Een oppervlakkige tweedegraads brandwond. De huid is glanzend rood of roze en vochtig. Er zijn kapotte en/of intacte blaren. De huid voelt soepel, maar is erg pijnlijk. Dit type brandwond geneest gelukkig binnen twee weken . Het is erg pijnlijk, het geneest gelukkig binnen twee weken en het laat meestal geen littekens achter.
- Een diepe tweedegraads brandwond. Hier is een wond zichtbaar. De tweede laag van de huid is bij dit type brandwond dan ook beschadigd doordat de hitte langer heeft doorgebrand. De huid is roze/rood met witte plekken. De huid voelt nat en soepel tot stug aan en er zijn open en/of dichte blaren. Het kan erg pijnlijk zijn, maar er kan ook sprake zijn van een verminderde pijnsensatie.
- Derdegraads brandwond.
Dit is de meest ernstige brandwond. Het reikt tot in het onderhuids vetweefsel. De huid voelt stug aan en is wit, geel, beige/bruin of zwart van kleur. De huid is leerachtig en droog. Er zijn geen blaren zichtbaar op de wond maar het is wel mogelijk dat er tweedegraads brandwonden omheen zitten die blaren vormen. De zenuwen in de huid zijn beschadigd, zo diep is de wond. Er is daarom geen pijn voelbaar. Derdegraads brandwonden genezen meestal niet vanzelf omdat de huid te erg beschadigd is. Er wordt vaak gekozen voor een huidtransplantatie, wat littekens achterlaat.
Eerste hulp bij brandwonden
- Koel direct minstens 10 minuten met stromend lauw kraanwater.
- Trek zo snel mogelijk alle kleding uit, inclusief de luier en sieraden. Als het vastgeplakt zit aan de wond, moet je het laten zitten
- Koel alleen de wond. Het is belangrijk om onderkoeling te voorkomen
- Bedek de wond met plastic huishoudfolie, steriel verband of een schone doek
- Smeer niets op de wond
- Houd het kind warm met een deken
Niet doen
- Voorkom aanraking
- Géén koud water. Je kindje kan dan onderkoeld raken
- Laat water niet direct op de wond stromen, maar er langs
- Niet koelen. Elk water, is beter dan geen water. Als dat betekent dat je in een sloot moet springen met je kind, dan is dit beter dan niet koelen
Wanneer bel je de huisarts?
Bij een baby of kleuter moet je tijdens of direct na het koelen de huisarts bellen. Bij een ouder kind bel je de huisarts, na koeling als;
- De brandwond groter is dan de hand van je kind.
- Er een vochtige, rode brandwond of blaar zit in het gezicht, op de handen of voeten, rond een gewricht of op de geslachtsdelen.
- Er een geelwitte, bruine of zwarte droge plek ontstaat, die geen pijn doet.
- Je niet weet hoe de brandwond is ontstaan.
- Er enkele dagen later geelgroen vocht uit de wond komt.
- Bij een tweede en derdegraads brandwond moet altijd direct een arts gewaarschuwd worden.
- Vervoer je kind, indien mogelijk, zittend
Bij onderstaande situaties moet je niet de huisarts bellen maar direct 112:
- Wanneer de brandwond 5 keer (of meer) het oppervlak van de hand van het kind beslaat.
- Als de verbranding door elektrische hoogspanning of bliksem komt.
- Wanneer er direct na de verbranding een heesheid, piepende ademhaling, benauwdheid, hoest en sufheid optreedt.
Hoe kun je brandwonden voorkomen?
Het belangrijkste is natuurlijk om brandwonden te proberen te voorkomen, maar een ongeluk zit in een klein hoekje.
Tips om zonneverbranding te voorkomen
- Smeer je kind in met een zonnebrandcrème met minstens factor 30
- Smeer je kind een half uur voor hij/zij naar buiten gaat in
- Het smeren moet elke 2 uur herhaald worden, of vaker, na zwemmen/zweten/afdrogen of sporten
- Gevoelige plekken, zoals de bovenkant van de oren, voeten en lippen moeten niet vergeten worden
- Goed dik insmeren zorgt voor een hogere beschermingsfactor
- Zoek tussen 12 en 15 uur de schaduw op, wanneer de zon het sterkst is
- Kinderen jonger dan 1 jaar kunnen beter helemaal niet in de directe zon komen
- Bedek je kind met kleding, zoals lange mouwen, UV werende kleding, een petje of een hoedje en een zonnebril
- Geef je kind extra water te drinken op hete dagen.
Tips om brandwonden door contact met heet water te voorkomen
- Check altijd het badwater met je elleboog. Dit is de beste manier om te voelen of het water niet te heet is.
- Zet pannen achter op het fornuis tijdens het koken als je kind in de buurt is
- Zorg ervoor dat je kind niet in de keuken kan komen tijdens het koken door bijvoorbeeld een traphekje, of door het kind in de box te zetten
- Zet een kop of kan met heet water buiten handbereik van je kind
- Zet kaarsen buiten handbereik van je kind
- Zorg dat het kind niet bij de barbecue kan komen
- Leer je kind, als het oud genoeg is om je te begrijpen, dat het héél erg pijn doet als hij/zij zich verbrandt
Bronnen: KWF, Het Rode Kruis, RadboudUMC, Brandwondenstichting.nl
