De cognitieve ontwikkeling; woorden die je waarschijnlijk vaker gaat horen in de jaren dat je kind opgroeit. Want naast de lichamelijke, motorische en de sociaal-emotionele ontwikkeling, is ook de cognitieve ontwikkeling van je kind een belangrijke pijler. Op school zal je kind vooral op de cognitieve ontwikkeling beoordeeld worden. Maar wat is cognitieve ontwikkeling dan precies en hoe kun je dit al vanaf de peuterleeftijd stimuleren?
Wat is het?
In het kort gezegd is de cognitieve ontwikkeling de ontwikkeling van het denkvermogen. Hieronder valt begrijpen, onthouden, redeneren en denken. Samengevat zijn dit de intellectuele vaardigheden. Een kind heeft van nature de aangeboren drang om te willen leren. Dit doet hij met name door anderen te observeren. Als ouder speel jij hier een belangrijke rol in. Je peuter leert de informatie om zich heen op te slaan en te verwerken in zijn hersenen. Vervolgens weet hij hoe hij de eerder verwerkte informatie kan toepassen in een andere situatie.
Zo’n leerproces is zeer complex omdat er verschillende factoren zijn die ervoor zorgen dat het proces op gang gebracht wordt. Maar zo kunnen er dus ook factoren zijn die het leerproces juist belemmeren. Naast de ouders speelt dus ook omgeving een belangrijke rol in de cognitieve ontwikkeling van een kind.
De cognitieve ontwikkeling van 2 tot 3 jaar
In de peuterleeftijd leert je kind ontzettend veel. Zijn cognitieve ontwikkeling gaat als een speer en hij maakt zich klaar om naar de basisschool te gaan. Maar wat leert je peuter nu precies in deze jaren? Hieronder laten we zien welke cognitieve vaardigheden een peuter gemiddeld leert tussen de 2 en 3 jaar:
- Het herkennen van kleuren en vormen. Je peuter kan nu proberen een rondje te tekenen.
- Het ordenen van kleuren en vormen.
- Het herkennen van oorzaak en gevolg.
- Je kind snapt beter wat wel en niet mag maar zal hierin ook de grens opzoeken. Af en toe leidt dit tot driftbuien. Dit is de bekende peuterpuberteit of de ‘twee is nee’ fase.
- Magisch denken. Je peuter kan nog geen onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid. Dit zie je vooral terug in de rollenspellen die je kind speelt.
- De taalontwikkeling verbeterd snel. Als je kind tweeënhalf jaar is, kan hij zinnetjes van drie tot vijf woorden maken en is hij verstaanbaar voor de omgeving. Vaak zie je dat je kind letters door elkaar haalt waardoor grappige woordspelingen ontstaan. Zo verwisselde ons zoontje de letter K steevast voor de T en was het geen kukeleku maar tuteletu.
- Je peuter leert zich inleven en snapt aan de hand van je lichaamstaal wat je humeur is.
- Getallen krijgen betekenis en misschien lukt het al om tot tien te tellen.
- In het spel van je peuter zul je zien dat hij jou of anderen imiteert.
- Je peuter krijgt in de gaten wat zwaar en licht is.
- Je kunt je peuter eenvoudige opdrachten geven.
Tijdens deze leeftijd zijn middagslaapjes of momenten van rust heel belangrijk. Er gaat enorm veel om in het koppie van je kind. De nieuwe indrukken en de belevingswereld die steeds groter wordt moet je kind verwerken. Geef hem hier de mogelijkheid toe door rustmomenten in te plannen. Een rustmoment betekent niet je kind voor een schermpje zetten want dit geeft juist nieuwe impulsen. Je kunt beter samen rustig een boekje lezen, samen even op bed liggen of een rustig luisterverhaaltje of een kindermeditatie opzetten.
De cognitieve ontwikkeling van 3 tot 4 jaar
Hieronder laten we zien welke cognitieve vaardigheden een peuter gemiddeld leert tussen de 3 en 4 jaar:
- Je peuter wordt zelfstandiger en meer zelfbewust.
- Zelfstandig spelen gaat steeds beter en rollenspellen zijn populair.
- Je kind kan nu plaatjes bij elkaar zoeken zoals memory.
- Het steeds beter maken van een puzzel.
- Je kunt steeds beter afspraken maken met je peuter. Door je peuter te betrekken bij het maken van deze afspraken versterkt het inzicht in oorzaak en gevolg.
- Het is lastig om al een volledig tijdsbesef te hebben, maar wel snapt je peuter dat sommige dingen niet direct kunnen of even uitgesteld moeten worden.
- Je kind gaat steeds meer vragen stellen die starten met waarom. In deze leeftijdsfase wil je kind de wereld om zich heen begrijpen. Neem deze vragen dan ook serieus en geef er een duidelijk antwoord op.
- In plaats van krassen gaat je kind ‘koppoters’ tekenen. Poppetjes die bestaan uit een gezicht met benen eraan.
- Het lukt je kind steeds beter om zelf een oplossing te vinden voor een probleem.
Loopt de ontwikkeling van mijn peuter achter?
Je kunt behoorlijk onzeker worden van het vergelijken van jouw kind met dit van leeftijdsgenootjes. Doe dit daarom ook niet! Ieder kind ontwikkelt zich op zijn eigen niveau. Bij het ene kind loopt de lichamelijke ontwikkeling juist voor en bij het andere kind de cognitieve ontwikkeling. Op het consultatiebureau houden ze dit goed in de gaten. Hier zal dan ook aan de bel worden getrokken wanneer je kind daadwerkelijk achter loopt in zijn ontwikkeling.
Cognitieve ontwikkeling stimuleren
Zonder meteen een Einstein van je kind te willen maken is het natuurlijk wel leuk om te zien dat de cognitieve ontwikkeling van je kind vooruit gaat. Als ouder heb je hier een belangrijke rol in en kun je de ontwikkeling op verschillende manieren stimuleren. Hieronder een aantal tips die je gemakkelijk thuis kunt doen:
- Herhaling – Het herhalen van regels en afspraken. Hierdoor leert je kind grenzen kennen en oorzaak gevolg situaties worden duidelijker.
- Praten – Praten met je peuter of je peuter laten praten is heel belangrijk. De hersenen zijn tijdens het praten het meest actief.
- Train het geheugen – Spelletjes als memory en domino trainen het geheugen. Hiernaast heeft Smartgames tientallen spelletjes voor alle leeftijden die de cognitieve vaardigheden stimuleren.
- Buiten spelen – Het is ontzettend belangrijk voor je peuter om lekker buiten te bewegen en te ontdekken. Je kind leert hier hoe het bepaalde obstakels kan overwinnen of juist hoe hij dingen kan creëren.
- Sorteren – Door dingen te sorteren leert je kind verbanden leggen en informatie te verzamelen.
- Aanbieden van nieuwe ervaringen – Probeer je kind zoveel mogelijk te stimuleren in het aanbieden van nieuwe dingen. Dit geldt ook voor eten.
- Vertel wat je doet – Wanneer je woorden hangt aan jouw handelingen zal je kind steeds beter snappen wat er wanneer van hem verwacht wordt.
Misschien ook interessant: een ontwikkelingsvoorsprong bij je peuter herkennen
Als je je verder wilt verdiepen in de cognitieve ontwikkeling van je kind, zijn er een aantal boeken die je kunt lezen. Deze boeken geven vooral inzicht in hoe de cognitieve ontwikkeling van je kind en het gedrag in verbinding staan. Dit geeft jou als ouder zeker inzichten in het gedrag van je kind. ‘
