Zodra je hebt besloten aan kinderen te willen beginnen is het nu, in deze zogenaamde preconceptie fase voor zowel de vrouw als de man van belang om eens extra goed te letten op een gezonde levensstijl. Denk hierbij aan gezond eten en drinken, geen alcohol of drugs, niet roken, maar ook aan bijvoorbeeld extra foliumzuur. In dit artikel geven wij handige preconceptietips!
Preconceptietip: stoppen met roken en drinken voor de zwangerschap
Er zijn twee redenen om niet te wachten met het veranderen van je gewoontes tot de zwangerschapstest positief uitvalt:
- Voorkomen van schade aan het vruchtje. Meestal weet je het niet direct als je zwanger bent. Voordat je daar achter bent is het vruchtje al een paar weken oud en kan het dus al schade ondervonden hebben van bijvoorbeeld overmatig alcoholgebruik.
- Vruchtbaarheid. Het is bekend dat bjivoorbeeld roken een negatieve invloed heeft op de kwaliteit van zowel de eicellen als het sperma. Een gezonde zwangerschap met een gezond kindje begint dus al voor de conceptie.
Preconceptietips voor de vrouw
Een belangrijke preconceptietip voor de vrouw zijn het nemen van extra vitamines. De vitamines A, B12, foliumzuur, B6, C, D en E kunnen een positieve invloed hebben op de vruchtbaarheid. Ook Magnesium is op te vatten als het vruchtbaarheidsmineraal voor de vrouw, dit bevordert onder meer de ontspanning van de eileiders. Let er bij het innemen van de vitamines wel op dat je de juiste hoeveelheid binnenkrijgt. Vitamine A is bijvoorbeeld wel belangrijk voor de ontwikkeling van de baby maar je moet daar ook weer niet teveel van binnenkrijgen want dan schaadt het juist de baby. Het wordt aanbevolen om 1000 microgram per dag binnen te nemen.
Foliumzuur
Zoals wellicht bekend, foliumzuur helpt defecten aan het centrale zenuwstelsel van de baby, zoals een open ruggetje, voorkomen.
In Nederland worden er elk jaar ongeveer 200.000 kinderen geboren, waarvan ongeveer 120 met een neurale-buisdefect: een open ruggetje of open schedel. Een kind met een open ruggetje is meestal lichamelijk gehandicapt. Het kind kan daarnaast ook een verstandelijke handicap hebben. Een kind met een open schedel heeft slecht ontwikkelde hersenen. Soms heeft het zelfs helemaal geen hersenen. Een baby met open schedel overlijdt meestal kort na de geboorte. Als een vrouw foliumzuur slikt in de juiste periode en hoeveelheid, verkleint de kans op een kind met een open ruggetje maar liefst met 50 tot 70 procent.
Wanneer moet je foliumzuur gebruiken?
Begin met het slikken van foliumzuur uiterlijk vier weken voor de bevruchting tot in ieder geval tien weken na de eerste dag van de laatste menstruatie (na twee maanden zwangerschap dus ongeveer). Neem per dag 1 tablet foliumzuur (0,4 of 0,5 milligram). Foliumzuur is zonder recept verkrijgbaar bij drogist of apotheek.
Afvallen en zwanger worden
Overgewicht is een oorzaak van verminderde vruchtbaarheid. Een andere preconceptietip is dus om te proberen af te vallen voordat je zwanger wordt. Aan de andere kant, probeer gewicht te verliezen vóór je probeert zwanger te raken. Een streng dieet en zwanger zijn of proberen te worden is geen goede combinatie.
Omdat je niet meteen weet of je wel of niet zwanger bent is het beter om tijdens het ‘proberen’ dus niet af te vallen met behulp van een streng dieet. Tijdens het afvallen komen er veel afvalstoffen vrij. Dit, en een mogelijk gebrek aan voedingsstoffen, is niet goed voor de ontwikkeling van het kindje. Onderzoek heeft aangetoond dat voedingstekorten vóór de zwangerschap invloed hebben op de ontwikkeling van de groei van de baby, en dat het kind bijvoorbeeld ook op latere leeftijd een verhoogd risico kan hebben op het ontstaan van overgewicht, diabetes of hart- en vaatziekten. Gezond eten en leven, is de boodschap dus!
Snoepen, koffie en thee voor de zwangerschap
Teveel snoepen in de zwangerschap lijkt volgens recent onderzoek trouwens de kans op een open ruggetje te verviervoudigen. Het is sowieso verstandig ook daar mee te stoppen, zie ook de alinea hierboven over overgewicht en afvallen. Overgewicht bij de vrouw is ook een bekende reden voor verminderde vruchtbaarheid.
Ook (te veel) cafeïne heeft een negatief effect op de vruchtbaarheid. Een belangrijke preconceptietip is dus om de hoeveelheid koffie en thee te minderen. Cafeïne zit ook in frisdrank (cola!) en chocola. Heb je nou heel veel moeite om gezonder te leven dan kun je daar hulp bij krijgen via het online coachingprogramma Slimmer Zwanger van het Erasmus Medisch Centrum. Dit programma helpt je om je voeding- en leefstijlgewoonten te verbeteren zowel voor als tijdens de zwangerschap.
Kinderwens? Preconceptietips voor de man
Ook voor de aanstaande vader is het belangrijk om al ruim vóór de bevruchting te beginnen een aantal adviezen op te volgen. Hij hoeft dan weliswaar het kind niet negen maanden te dragen en te voeden, maar het is natuurlijk wel een goed idee ervoor te zorgen dat de aangeleverde zaadcellen zo goed mogelijk van kwaliteit zijn. Bovendien kan het geen kwaad om je partner bij te staan in een gezonde levensstijl. De kwaliteit van het sperma – dat wil zeggen, de hoeveelheid goede zaadcellen aanwezig in het sperma – is te verbeteren door een gezondere levensstijl.
Wil je weten of het sperma van voldoende kwaliteit is? Er zijn tegenwoordig ook doe het zelf thuis tests te koop om de vruchtbaarheid te meten van de man.
Algemene preconceptietips voor de man:
- Niet roken, geen drugs
- Extra foliumzuur en zink (oesters!) innemen lijkt het aantal zaadcellen met 75 procent te verhogen
- Een te hoge temperatuur (bijv. hete sauna, strakke onderbroeken, spataders in de balzak) van de ballen kan de vruchtbaarheid doen afnemen.
- Let op dat je genoeg calcium (melk, yoghurt, rijst) en vitamine C binnen krijgt
- De frequentie van zaadlozing. Over het algemeen bevordert het sparen van zaad gedurende langere tijd de kwaliteit niet. Twee tot drie zaadlozingen per week lijkt het beste om het zaad van goede kwaliteit te houden.
- Probeer chemische middelen zoals lood, bestrijdingsmiddelen, verf te vermijden.
- Medicijngebruik. Sommige medicijnen kunnen van invloed zijn op de vruchtbaarheid of de gezondheid van de vrucht. Vraag dit na bij de apotheek.
Zwanger worden en erfelijke aandoeningen
Soms weet je van te voren dat er een grotere kans is dat het zwanger worden voor jullie problemen kan geven. Omdat één van beide partners bijvoorbeeld medicijnen (heeft) gebruikt of omdat er een afwijking aan de geslachtsorganen is.
Denk ook aan erfelijke factoren, als de broer van je man vruchtbaarheidsproblemen heeft kan dat best ook bij jouw man spelen.
Als er een erfelijke aandoening in één van de families voorkomt laat je dan voordat je zwanger bent goed informeren over de kansen voor je kind. Ga met dergelijke vragen naar je huisarts of verloskundige. Steeds meer verloskundigen en artsen bieden preconceptietip en advies of kunnen je doorverwijzen voor genetisch onderzoek. Het erfocentrum heeft een persoonlijke test die je online kunt doen om te zien of er problemen te verwachten zijn bij het zwanger raken of tijdens een eventuele zwangerschap. Met, afhankelijk van de antwoorden die je invult, nuttige tips.
