Passen jouw ouders ook op je kinderen? Je bent zeker niet de enige! Het percentage opa’s en oma’s dat in Nederland oppast is behoorlijk hoog. Ik weet zelf ook niet wat ik had gemoeten zonder de hulp van mijn ouders met name tijdens de eerste jaren. Wat was ik dankbaar dat zowel mijn ouders als schoonouders zo veel op wilden passen! Eigenlijk heb ik er nooit over nagedacht wat de voor- en nadelen zijn van zo´n grote rol van opa en oma in de opvoeding van mijn kinderen. Ik besef me ook dat het niet vanzelfsprekend is dat grootouders zoveel oppassen en dat goede afspraken heel belangrijk zijn. Dus waar stel je een grens en hoe maak je goede afspraken over de opvoeding met je ouders of schoonouders?
Voordelen van de rol van opa en oma
Allereerst is het goed je bewust te zijn van de voordelen wanneer opa en oma oppassen. Naast dat het natuurlijk ontzettend fijn en gemakkelijk is, zijn er nog veel andere argumenten. Ook als je ouders of schoonouders niet structureel oppassen is het daarom goed om te overwegen ze regelmatig in te schakelen. Hieronder hebben we de belangrijkste voordelen van de rol van opa en oma in de opvoeding voor je op een rijtje gezet.
- Vertrouwd – Opa en oma zijn vaak al vanaf de geboorte van je kind aanwezig in hun leven. Dit maakt dat zij belangrijke hechtingspersonen zijn. Ze verdwijnen namelijk niet zomaar uit je leven. Het is voor kinderen belangrijk om personen in hun leven te hebben waaraan ze zich kunnen hechten.
- Flexibel – Opa’s en oma’s zijn een stuk flexibeler dan de kinderopvang. Het is niet erg om de kinderen een uurtje eerder te brengen of later op te halen. Zelfs logeren is vaak geen probleem. Dit geeft jou natuurlijk een stuk meer vrijheid.
- Normen en waarden – Je ouders of schoonouders houden er waarschijnlijk andere normen en waarden op na dan jij. Dat is helemaal niet erg. Je kind leert dat er verschillen zijn tussen verschillende opvoeders. Hij zal zo alleen maar een breder palet aan normen en waarden ontwikkelen. Zo worden normen en waarden niet alleen van generatie op generatie doorgegeven maar ook over generaties heen.
- Betrokkenheid – Gezinnen krijgen een grotere geestelijke en financiële zekerheid wanneer grootouders vaak oppassen. Deze zekerheid wordt ergens anders nauwelijks gevonden. Onderzoek toont dan ook aan dat gezinnen waarbinnen opa en oma een aanzienlijke rol hebben, een grotere kans op gezinsuitbreiding hebben.
- Geld besparen – Natuurlijk spaar je geld uit wanneer je kinderen regelmatig naar opa en oma gaan. Dit scheelt voor veel gezinnen zeker een paar oppasdagen per maand. Deze dagen zou je anders moeten betalen bij het kinderdagverblijf.
- Familiegeschiedenis – Opa en oma kunnen vaak veel meer vertellen over de familiegeschiedenis. Kinderen zijn meestal geïnteresseerd in waar ze vandaan komen. Dit geeft kinderen het besef van familierelaties. Vragen over vroeger kunnen opa’s en oma’s beter beantwoorden dan de ouders.
- Voorbeeld – Opa’s en oma’s die oppassen zijn vaak nog heel actief. Voor kinderen is het mooi om te zien hoe je op een actieve manier ouder kunt worden. Op deze manier kunnen opa’s en oma’s zeker een voorbeeld zijn voor kinderen.
- Vaardigheden – Je ouders of schoonouders beheersen weer andere vaardigheden dan jij. Dit is natuurlijk hartstikke handig wanneer je kind iets wil leren waar opa of oma bij kan helpen.
- Levenservaring – Gemiddeld genomen hebben opa’s en oma’s ongeveer 25 tot 30 jaar meer levenservaring dan jij. Deze ervaring geven ze mee aan de kleinkinderen met alle positieve gevolgen van dien.
Nadelen
Tegen bovenstaande lijst met voordelen kun je bijna niet op. Toch is het goed je bewust te zijn van onderstaande nadelen. Deze nadelen hoef je nu niet te herkennen, maar voorkomen is altijd beter.
- Conflicten – Hoewel je ouders je natuurlijk zelf opgevoed hebben, kan het best zijn dat jij nu andere opvattingen hebt. Ook kan de opvoedstijl van je schoonouders haaks staan op hoe jij de opvoeding graag ziet. Dit kan voor conflicten zorgen.
- Het oppassen is fysiek en mentaal te zwaar – Het is voor grootouders lastig hun grenzen aan te geven. Aan de ene kant willen ze graag zoveel mogelijk tijd met hun kleinkinderen doorbrengen, aan de andere kant kan een hele dag of nacht oppassen behoorlijk zwaar zijn. Bespreek dan ook regelmatig met je ouders of schoonouders hoe het oppassen gaat.
- Praktische bezwaren – Het hangt er natuurlijk erg vanaf of opa en oma in de buurt wonen of niet. Wonen ze verder weg dan zullen opa en oma waarschijnlijk minder vaak oppassen dan grootouders die om de hoek wonen. Ook de leeftijd en hiermee de fysieke gesteldheid kan een probleem zijn.
Grenzen aangeven
Natuurlijk ben je hartstikke dankbaar wanneer opa en oma veel op willen passen, maar hoe geef je nu op een goede manier je grenzen aan zonder de relatie met je ouders of schoonouders te verstoren? Door je bewust te zijn van de genoemde nadelen is het waarschijnlijk al makkelijker om met bezwaren om te gaan. Hieronder vind je nog een aantal tips die je helpen om de rol in de opvoeding door opa en oma zo goed mogelijk te laten verlopen.
- Verplaats je in elkaar – Het belangrijkste is om je steeds te verplaatsen in de rol van opa en oma. Ze worden natuurlijk ook een dagje ouder. Houdt hier rekening mee en weeg steeds af of je een beroep op ze kunt doen.
- Dankbaarheid – Spreek regelmatig je dankbaarheid uit. De liefde van opa en oma voor jou en je kleinkinderen is onvoorwaardelijk, maar hun diensten niet vanzelfsprekend. Laat daarom vaak genoeg merken hoe fijn je het vindt dat opa en oma een rol in de opvoeding vervullen.
- Maak makkelijke regels – Het heeft geen zin om grootouders te overspoelen met regels. Ze hebben jou ook grootgebracht en weten natuurlijk wel hoe ze een kind op moeten voeden. Het kan zijn dat jij er nu andere regels op na houdt dan je ouders vroeger deden. Houd deze simpel en laat opa en oma niet in een web van regels achter.
- Geef aan als er een grens overschreden wordt – Het kan natuurlijk voorkomen dat je iets echt niet vindt kunnen wat opa en oma doen. Geef dit tijdig en duidelijk aan. Dit voorkomt wrijving en een slechtere relatie op de lange duur.
- Houd je aan je eigen grenzen – Duidelijkheid is heel belangrijk. Houd je dan ook aan je eigen grenzen zodat iedereen weet waar hij aan toe is. Dit geldt voor je kinderen, voor opa en oma en natuurlijk ook voor jezelf!
Boekentip: Het boek Opa’s en oma’s van nu van Marga Schiet geeft een duidelijk beeld van de rol van onze ouders in de huidige maatschappij en is heel interessant om te lezen.
Bronnen: De Groene Amsterdammer, Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek, Scientias, Sociale Vraagstukken
