Niemand kent een kind zo goed als de ouders. Het is dan ook hartstikke vervelend om te zien dat je kind niet lekker in zijn vel zit. Ieder kind heeft wel eens last van ups en downs. Maar merk je dat je kind echt met iets ernstigs worstelt, dan is het belangrijk om hulp in te schakelen. Een kinderpsycholoog kan dan de juiste stap zijn. Hoe weet je wanneer je naar een kinderpsycholoog moet gaan en hoe kan een kinderpsycholoog je helpen? De antwoorden op deze vragen lees je hier.
Wat is een kinderpsycholoog?
Het verschil met een ‘gewone’- en een kinderpsycholoog is, dat een kinderpsycholoog zich echt focust op kinderen tot 18 jaar. Dit vereist zorgvuldigheid en specifieke deskundigheid. Een kinderpsycholoog heeft, na de reguliere masteropleiding psychologie, extra ervaring opgedaan in het werken met kinderen en jongeren. Een kinderpsycholoog kijkt hierna altijd naar de omgeving van het kind en de mensen om het kind heen zoals de ouders, broertjes/zusjes en andere mensen in de buurt van het kind.
Wat doet een kinderpsycholoog?
Een kinderpsycholoog onderzoekt en behandelt psychologische problemen bij kinderen tot 18 jaar en benaderd het kind vanuit drie domeinen; het fysieke domein, het emotioneel-relationele domein en het cognitieve domein. Dit omdat deze domeinen bij een kind niet los van elkaar staan. Een leerprobleem kan bijvoorbeeld een gevolg zijn van spanningen thuis. Een behandelplan zal dus altijd opgesteld worden door te kijken naar al deze domeinen. Hiernaast heeft een kinderpsycholoog eigenlijk ook altijd met de ouders te maken en zelden met het kind alleen. Vanzelfsprekend spelen de ouders daarom ook een grote rol in het behandelplan.
Signalen van een kind
Soms is het niet van het ene op het andere moment duidelijk waarom je kind niet lekker in zijn vel zit. Een traumatische ervaring zoals het overlijden van een dierbare of een ingrijpende gebeurtenis zijn vaak duidelijke oorzaken. Maar een alledaags probleem tijdens de jeugdjaren kan ook uitgroeien tot een groter probleem later. Hieronder vind je een checklist die je kan helpen om bewust te worden van een mogelijk probleem. Het belangrijkste bij het aanvinken van deze checklist is dat jij als ouder je kind het best kent. Vaak voel je snel genoeg wanneer er iets met je kind aan de hand is. Het kan dan goed zijn om een neutraal iemand zoals een kinderpsycholoog naar de situatie te laten kijken.
Checklist:
- Weinig of geen eetlust.
- Trekt zich terug wanneer er mensen zoals familie, kennissen of vrienden op bezoek komen.
- Je kind maakt zich grote zorgen over de toekomst.
- De schoolresultaten zijn niet goed.
- Er zijn problemen binnen het gezin.
- Er zijn problemen binnen vriendschappen en de vrijetijdsbesteding.
- Een laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen.
- Je kind straalt hopeloosheid uit.
- De slaapgewoonten van je kind veranderen regelmatig.
- Je kind heeft het vaak over zelfmoord.
- Je kind verwond zichzelf of doet pogingen tot zelfverminking.
- Het gedrag is heel negatief.
- Je kind zegt dat je je geen zorgen moet maken als hij wegloopt.
Wanneer ga je naar een kinderpsycholoog?
De stap om naar een kinderpsycholoog is best groot. Het is dan ook logisch dat je twijfelt of het wel echt nodig is om naar een kinderpsycholoog te gaan. Bovenstaande checklist kan je hierbij helpen. Hiernaast gaan we in dit stuk wat dieper in op gebeurtenissen waarin het zinvol is een psycholoog op te zoeken. Dit kan je dan net even wat meer houvast geven om deze stap te zetten.
Besef je echter ook dat een opgroeiend kind veel last kan hebben van wisselende stemmingen. Ouders hebben snel de neiging om problemen voor hun kinderen op te willen lossen. In de meeste gevallen is het beter je kind zelf het probleem te laten oplossen omdat het hierdoor weer nieuwe vaardigheden leert. Wanneer een probleem zich echter vaker voordoet, is het natuurlijk goed hier serieuzer op in te gaan. Wanneer het dus wel zinvol is om in te grijpen lees je hieronder.
Zelfvertrouwen
Een gebrek aan zelfvertrouwen kan een serieus probleem worden wanneer je kind hier heel onzeker van wordt. Als gevolg hiervan kan het bijvoorbeeld lastig zijn om vriendschappen te ontwikkelen. Het kan ook voorkomen dat de schoolprestaties eronder lijden. Het is dan belangrijk om in te grijpen. Een kinderpsycholoog helpt door het aanbieden van cognitieve gedragstherapie. Vaak kloppen de gedachten van een kind met een gebrek aan zelfvertrouwen niet met de werkelijkheid. Deze specifieke therapie helpt om deze gedachten om te buigen naar positieve gedachten die wel kloppen.
Pesten
Pesten is één van de meest voorkomende oorzaken waardoor een kind hulp nodig kan hebben. Een gepest kind kan makkelijk een trauma krijgen en daarom is het belangrijk snel in te grijpen. Een kinderpsycholoog helpt een kind door het weerbaarder te maken. Speciale weerbaarheidstraining en het aanleren van sociale vaardigheden helpen een kind beter voor zichzelf op te komen. Hiernaast kan assertiviteitstraining helpen om een kind te leren sneller op situaties in te kunnen spelen. Wordt je kind al langere tijd gepest dan is een intensiever traject nodig omdat dan de kans groot is dat het trauma je kind in het dagelijks leven in de weg zit. EMDR is dan een effectieve methode die je kind kan helpen om nare ervaringen te verwerken.
Rouwverwerking
Het overlijden van een dierbare heeft op een kind vaak net zoveel invloed als op een volwassene. Kinderen gaan alleen anders om met het verdriet. Een kind kan doorgaans heel goed met dit rouwproces omgaan. Merk je dat je kind vastloopt dan is het belangrijk een kinderpsycholoog in te schakelen. Speltherapie, in combinatie met cognitieve gedragstherapie zijn effectieve vormen om je kind te helpen in de rouwverwerking. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan het maken van een afscheidsdoosje waardoor je kind het verdriet letterlijk een plek kan geven.
Gedrag of ontwikkeling
De ontwikkeling of het gedrag van je kind kunnen aanleiding zijn om een kinderpsycholoog te bezoeken. Vaak wordt dit advies vanuit school gegeven, maar je kunt zelf ook tijdens de opvoeding tegen de ontwikkeling van je kind aanlopen. Een kinderpsycholoog zou een eventuele ontwikkelingsstoornis zoals autisme of ADHD vast kunnen stellen. Ook kan een kinderpsycholoog helpen als je vragen hebt over het gedrag van je kind. Denk hierbij aan een kind dat erg teruggetrokken is of snel overprikkeld is waardoor het moeite heeft zich te concentreren. Er kunnen veel oorzaken zijn waarom het gedrag van een kind afwijkt. Het is misschien het gevolg van de manier van opvoeden of wellicht kampt je kind met een ontwikkelingsstoornis.
Wordt een kinderpsycholoog vergoed?
Therapie voor kinderen wordt geregeld vanuit de jeugdwet. Heb je een verwijzing van de huisarts of het consultatiebureau dan wordt de hulp vaak volledig vergoed. Mits de door jouw gekozen instantie een contract heeft met de gemeente! Sommige instanties hebben dit, anderen hebben dit niet. Check dit dus wel van te voren als je een kinderpsycholoog op het oog hebt. Sommige soorten therapie kunnen ook onder de aanvullende zorgverzekering vallen. Dat betekent dat gemeente hier niet verantwoordelijk voor is. De psycholoog van je keuze zal je ook altijd kunnen vertellen of hij door een zorgverzekeraar wordt vergoed.
Bronnen: Mentaal beter, Rijksoverheid, Kinderfysioclub, Thuisarts, United Consumers
