Ieder jaar wordt de klok twee keer verzet. In het voorjaar naar de zomertijd en in het najaar naar de wintertijd. Veel kinderen doen hier helaas niet zomaar aan mee, want hun biologische klok gaat namelijk gewoon om vijf uur af als het wintertijd is. Ook al zegt jouw wekker dat het nog midden in de nacht is. Zit je gezellig met je hele kroost al aan het ontbijt, terwijl het buiten nog pikkedonker is. Hoe kan jij je kinderen het beste helpen bij de wisseling van zomer- naar wintertijd en andersom? In dit artikel geven we tips!
Wat is zomer- en wintertijd?
Het is altijd weer even nadenken. Hoe zat het ook alweer. We leggen het hieronder aan je uit.
Zomertijd
Bij de zomertijd gaat de klok een uur vooruit. Dit gebeurt ieder jaar op de laatste zondag van maart. Ook barst dan het voorjaar los. Dat is direct een handig ezelsbruggetje om de zomertijd te onthouden: de klok gaat vooruit in het voorjaar. Hierdoor wordt het ’s ochtends een uur later licht en ’s avonds wordt het een uur later donker. Dit betekent vaak dat kinderen in de zomer ’s ochtends makkelijker wakker worden. Hun lichaam past zich aan, aan het natuurlijke daglicht.
In theorie betekent de zomertijd dat je een uur langer kan slapen dan normaal. Waar je normaal gesproken om 7.00 uur wakker wordt, is het dan 8.00 uur. Kinderen doen hier helaas niet altijd aan mee. Ook hebben veel kinderen in de zomer moeite om ’s avonds in slaap te vallen. Dit komt waarschijnlijk omdat het dan nog licht is. De biologische klok van je kind moet zich aanpassen, maar wordt van de één op de andere dag door de war geschopt. Wennen duurt meestal even.
Wintertijd
Op de laatste zondag van oktober wordt de klok weer een uur terug gedraaid. Het is dan wintertijd. ’s Ochtends is het dan eerder licht, maar ’s avonds wordt het een uur eerder donker. Dit betekent gevoelsmatig dus een kortere avond. Voordeel hiervan is wel dat kinderen in de wintertijd ’s avonds makkelijker in slaap vallen, omdat hun biologische klok mee gaat met het natuurlijk daglicht buiten. In de praktijk betekent dit vaak ook dat je kinderen ’s ochtends eerder wakker worden dan normaal. Hun biologische klok past zich namelijk niet direct aan, aan de nieuwe tijd. Het ritme is even weg en het duurt vaak een paar dagen voordat je kind zich heeft aangepast. Bij baby’s en kleine kinderen is het bioritme sterker dan bij oudere kinderen en volwassenen. Zij gaan slapen zodra het donker wordt. Het natuurlijke licht buiten bepaald hun dag- en nachtritme.
Waarom bestaat er een zomer- en wintertijd?
In 1977 heeft de Nederlandse overheid samen met de Europese Unie besloten om een gezamenlijke tijd te gaan voeren. Hierdoor wordt in bijna alle Europese landen twee keer per jaar de klok verzet. Zo sluiten de tijden in onze buurlanden aan op de tijd die wij hanteren. Sommigen vinden dat fijn en anderen juist helemaal niet.
Tips bij het ingaan van de zomer- en wintertijd
Om de verandering in tijd makkelijker te maken hebben wij hieronder een aantal tips voor jou genoteerd:
- Radicaal nieuw schema – Je kan jullie hele schema radicaal in één keer omgooien als de zomer- of wintertijd in gaat. Je verzet alle klokken in huis en gaat eten en slapen op de ‘nieuwe’ tijden. Zeker in een gezin met meerdere kinderen kan dit handig zijn. Houdt er wel rekening mee dat baby’s en kleine kinderen hier moeite mee hebben. Waardoor dit zeker de eerste dagen niet altijd soepel zal gaan. Je kan kleintjes ook steeds iets later naar bed laten gaan. Zodat de overgang makkelijker wordt. Je wilt namelijk geen slaapproblemen gaan creëren.
- Tijd steeds 15 minuten verschuiven – Je kan er ook voor kiezen om de eet- en slaaptijden gedurende de hele dag steeds een kwartiertje te laten opschuiven voor het hele gezin, totdat jullie op de ‘nieuwe’ tijd zitten. Hierdoor help je je kind de verandering makkelijker te overbruggen. Zo kan je kindje rustig wennen aan de nieuwe tijd. Doe wat voor jullie goed voelt.
- Rustmomenten – Als je kind door de veranderingen overdag toch moe is, laat hem dan een extra dutje doen als zijn leeftijd dit toelaat. Bij schoolgaande kinderen kan je zorgen voor een extra rustmoment overdag. Oververmoeidheid wil je namelijk voorkomen. Wees daarom de eerste dagen flexibel.
- Bedtijd mag de eerste dagen wisselen – Hou de eerste dagen rekening met de bedtijd van je kind. Zeker als de zomertijd in gaat. Als hij normaal om 19.30 uur naar bed gaat, wordt dat ineens 20.30 uur. Dit lijkt laat, maar voelt voor je kind als 19.30 uur. Een uur eerder is hij hoogstwaarschijnlijk nog niet moe. In de winter gebeurd vaak het tegenovergestelde en is je kind juist eerder toe aan zijn avondmaaltijd en bed. In de eerste dagen is het niet erg als de bedtijd tijdelijk even anders is. Volg daarin de behoeften van je kind.
- Maak het donker – Zorg er in de zomer voor dat je je kindje naar bed brengt met de gordijnen dicht. Zo boots je de avond na en zorg je ervoor dat het minder licht is in zijn kamertje. Zorg er ook voor dat de kamer fris is. Dit zorgt er voor dat hij (hopelijk) sneller in slaap valt.
- Routine – Kinderen zijn gebaat bij structuur en routine. Ook als de klok wordt verzet is het voor hen belangrijk dat er rust en regelmaat is. Ga zeker in de eerste week van de ‘nieuwe’ tijd op vaste tijden eten en naar bed. Zorg voor het naar bed gaan voor rustige spelletjes of lees samen een boek. Vermijd schermtijd voor het slapen gaan. Veel kinderen vallen hierdoor moeilijker in slaap en slapen onrustiger. Dit verschilt natuurlijk per kind, want de één is hier gevoeliger voor dan de ander.
- Buiten – Maak gebruik van het daglicht en laat je kind lekker buiten spelen en ga met hem wandelen. Zo kunnen de grotere kinderen lekker hun energie kwijt en de frisse lucht helpt kinderen ook om beter te kunnen slapen.
Bronnen: rijksoverheid, NCJ
