“Als het nodig is, draag ik je kind”. Dit is wat ik tegen een vriendin zei voordat ze de operatie onderging voor baarmoederhalskanker. Gelukkig is de operatie goed gegaan en is deze vriendin niet onvruchtbaar geworden. Wel weet ik dat mijn woorden voor haar een enorme steun zijn geweest omdat onvruchtbaar worden haar grootste angst was. Toen ik deze woorden uitsprak, had ik natuurlijk geen idee wat het draagmoederschap precies zou inhouden. Daarom nemen we je in dit artikel mee in de weg die je af moet leggen wanneer je zelf overweegt draagmoeder voor iemand te worden. Of wanneer je op zoek bent naar een draagmoeder.
Wat is een draagmoeder?
Een vrouw die de baby draagt voor iemand anders noem je een draagmoeder. Na de geboorte gaat de baby naar de wensouder(s). Draagmoederschap is een moedige beslissing waarbij heel wat komt kijken.
Waarom kiezen voor een draagmoeder?
Kiezen voor een draagmoeder is meestal de laatst gekozen optie in een vruchtbaarheidstraject. In verhouding tot bijvoorbeeld het aantal Ivf-behandelingen die in Nederland uitgevoerd worden, is de optie voor een draagmoeder heel klein. De reden om te kiezen voor een draagmoeder zijn:
- Wanneer alle opties om zelf zwanger te worden niet lukken.
- Je hebt een partner van hetzelfde geslacht en wil graag een kindje.
- Het is om medische redenen niet mogelijk om zelf zwanger te worden.
- Jullie toch graag een kindje willen met jullie eigen genen i.p.v. kiezen voor adoptie.
Draagmoeders zijn meestal bekenden van de wensouder(s). Dit kan een vriendin of familielid zijn die graag wil helpen om de kinderwens in vervulling te laten gaan. De reden is dan ook puur altruïstisch. Je doet iets voor een ander en niet voor jezelf. In andere landen is het soms mogelijk om tegen een (flinke) vergoeding draagmoeder te zijn. Dit is in Nederland verboden.
Stappenplan draagmoederschap
De reden dat het kiezen voor een draagmoeder nog niet zo populair is, heeft te maken met het aantal te ondernemen stappen dat draagmoederschap complex kan maken. Als je hier goede afspraken over maakt en deze stappen goed doorloopt, hoeft dit echter helemaal niet zo te zijn. Het belangrijkste is het om juridisch een aantal zaken goed te regelen. Zo is de vrouw die het kind ter wereld brengt ook automatisch de moeder van het kind. Onderstaand stappenplan is het meest standaard plan en gaat uit van Nederlandse wensouders met een Nederlandse draagmoeder. Natuurlijk zijn er uitzonderingen.
- Stap 1: De wensouder(s) stellen samen met de draagmoeder een overeenkomst op. Hierin staan alle duidelijke afspraken. Het is aan te raden om hierbij juridisch advies in te winnen.
- Stap 2: Bij de Raad van Kinderbescherming regel je dat de draagmoeder ontheven wordt uit het ouderlijk gezag en de wensouders dit gezag krijgen.
- Stap 3: Vervolgens moet er bij de rechter voogdij worden aangevraagd. Dit kan alleen gedaan worden door de Raad van Kinderbescherming.
- Stap 4: Na een jaar kunnen de wensouders het verzoek voor adoptie bij de rechtbank indienen. Na de adoptie worden de wensouders ook de juridische ouders.
TIP: Op de website zwanger voor een ander staan een aantal handige documenten die je helpen bij wat je allemaal moet regelen.
Naast de wettelijke regels, is het belangrijk om onderling goede afspraken te maken. Denk hierbij aan gemaakte onkosten, prenatale screening, de bevalling en de rol van de draagmoeder na de geboorte. Deze zaken kunnen allemaal heel goed opgenomen worden in de draagmoederovereenkomst die jullie samen opmaken. Omdat in de meeste gevallen de draagmoeder een bekende is, wil je natuurlijk graag dat jullie band goed blijft. Juist hierom is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken zodat allebei jullie verwachtingen helder blijven.
De bevruchting; hoogtechnologisch of laagtechnologisch
De bevruchting met een draagmoeder kan op twee verschillende manieren. Je kunt ervoor kiezen om het zelf te doen zonder medische interventie. Dit noem je laagtechnologisch draagmoederschap. Hierbij wordt de draagmoeder via de natuurlijke weg of kunstmatige inseminatie bevrucht. Dit kan met de zaadcellen van de wensvader of van een donor. Bij wensouders van hetzelfde geslacht kan het ook een optie zijn om de spermacellen van beide mannen te insemineren zodat beide ouders een evengrote kans hebben.
Je kunt ook kiezen voor hoogtechnologisch draagmoederschap. De bevruchting vindt dan buiten de baarmoeder plaats met behulp van IVF of ICSI. Hiervoor kunnen de zaadcellen en eicel van de wensouders gebruikt worden. De wensouders zijn dan automatisch de biologische ouders van het kind. Deze behandeling kan in Nederland op twee plekken uitgevoerd worden. Dit kan bij het VUmc in Amsterdam en het Medisch Centrum Geertgen.
Aan welke voorwaarden moet een draagmoeder voldoen?
De voorwaarden die gesteld worden aan het draagmoederschap gelden vooral voor hoogtechnologisch draagmoederschap omdat de fertiliteitskliniek deze voorwaarden mag stellen. Wanneer je kiest voor laagtechnologisch draagmoederschap is het echter ook aan te raden deze voorwaarden in acht te nemen.
Voorwaarden wensouder(s)
- De wensmoeder heeft een beschadigde, misvormde of helemaal geen baarmoeder.
- De gezondheid van de wensmoeder komt in gevaar als zij zwanger wordt.
- De wensmoeder mag niet ouder dan 43 jaar zijn bij de start van de behandeling.
Voorwaarden draagmoeder
- De motivatie van de draagmoeder is volledig altruïstisch.
- De gezondheid van de draagmoeder is goed. Het liefst is de draagmoeder al eerder zwanger geweest en heeft een normale bevalling gehad.
- Als de draagmoeder een partner heeft, moet hij ook de contracten ondertekenen
- De maximale leeftijd van een draagmoeder in Nederland is 45 jaar.
- De draagmoeder heeft het liefst zelf al een voltooid gezin en geen kinderwens meer.
- De draagmoeder houdt zich tijdens de behandeling aan een aantal gedragsregels zoals geen gebruik van verslavende middelen.
Hoe vind je een draagmoeder?
In Nederland is (nog) geen officiële plek waar draagmoeders zich kunnen aanmelden en waaruit gekozen kan worden. Dit komt omdat veruit de meeste draagmoeders bekenden van de wensouders zijn. Wel is er een platform op de website van de stichting ‘meer dan gewenst’, waarop oproepen staan van wensouders voor een draagmoeder. Als je zelf niemand in je omgeving hebt die draagmoeder wil zijn, is dit platform een goede mogelijkheid om een draagmoeder te vinden. Ook als je graag draagmoeder wilt worden kun je op deze site kijken of er wensouders zijn die bij jou passen.
Bronnen: Zwanger voor een ander, Freya, De maakbare mens, Stichting Meer dan Gewenst
