Gevoelige en pijnlijke tepels worden bijna altijd geassocieerd met een zwangerschap, maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Gevoelige tepels kunnen een eerste symptoom van een zwangerschap zijn, maar sommige vrouwen hebben er veel vaker last van. Het kan dan behoorlijk vervelend zijn en ook verschillende oorzaken hebben. Wanneer tepels zeer doen, branden, jeuken of van kleur of vorm veranderen, is er altijd een oorzaak. Vaak is dit onschuldig, maar houd het in de gaten zodat je hier wanneer nodig iets aan kunt doen.
Eerste symptoom zwangerschap
Bij veel vrouwen zijn gevoelige tepels en borsten een eerste symptoom van de zwangerschap. Vaak nog voordat je een zwangerschapstest gedaan hebt, is deze verandering in je lichaam al merkbaar. Gevoelige of grotere borsten en tepels kunnen al binnen twee weken na de bevruchting merkbaar zijn. De gevoeligheid in je tepel en borst wordt veroorzaakt door hormonen. De hormonen progesteron en oestrogeen zijn de veroorzakers van een veranderend gevoel in je borsten en tepels. Deze hormonen zorgen ervoor dat de melkklieren gaan groeien wat gevoeligheid aan je borsten en tepels tot gevolg heeft. Meestal wordt de gevoeligheid na het eerste trimester minder.
Gevoelige en pijnlijke tepels borstvoeding
Als je baby geboren is, zal de melkproductie op gang komen. Nadat de eerste dag alleen een beetje colostrum uit je tepels is gekomen zal de productie hierna snel toenemen. Dit kan gevoelige en pijnlijke borsten en tepels als gevolg hebben. Vaak hebben moeders in het begin een beetje een prikkelend gevoel in de tepels wanneer je baby begint met drinken. Dit wordt ook wel de toeschietreflex genoemd. Naarmate je langer borstvoeding geeft zal dit gevoel minder intens worden. Andere oorzaken van gevoelige of pijnlijke tepels kunnen tepelkloven zijn. Tepelkloven worden vaak veroorzaakt doordat je baby niet goed aangelegd is tijdens het drinken. Vraag je kraamverzorgende daarom altijd om hulp wanneer je begint met borstvoeding. Heb je last van tepelkloven zorg dan dat je een goede zalf in huis haalt zo voorkom je dat het erger wordt en genezen je tepels sneller.
Andere oorzaken gevoelige en pijnlijke tepels
Menstruatie
Hormonale veranderingen liggen vaak ten grondslag aan gevoelige of pijnlijke tepels. Het kan daarom goed zijn dat je rond je menstruatie last hebt van je borsten. Het kan best zijn dat dit de ene maand wat erger is dan de andere maand terwijl sommige vrouwen er juist helemaal geen last van hebben. De gevoeligheid in je tepels en borsten hoeft niet altijd pijnlijk te zijn, maar kan juist ook prettig zijn. Wanneer de extra gevoeligheid prettig aanvoelt zou ik zeggen, profiteer ervan en laat je partner je borsten eens flink verwennen.
Verkeerde bh
Een verkeerde bh is een veel voorkomend probleem bij pijnlijke tepels en borsten. De stof kan ervoor zorgen dat de tepel langs de stof schuurt en hierdoor geïrriteerd raakt. Dat kanten setje kan nog zo mooi zijn, voor je tepels is het niet altijd de beste keuze. De bh-maat is ook belangrijk. Wanneer je bh te strak zit kan dit een vervelend gevoel geven, maar ook een te losse bh kan er juist voor zorgen dat je borsten niet goed ondersteund worden. Wanneer je twijfelt over de goede bh-maat, ga dan altijd even langs bij een echte lingeriewinkel. Hier kunnen ze je juiste cupmaat bepalen. Let ook op je cupmaat wanneer je zwanger bent of bent bevallen. Vaak veranderen je borsten dan zo dat het je wel twee cupmaten verschil kan opleveren.
Mastitis
Mastitis betekent dat de buisjes in je tepel ontstoken of geïnfecteerd zijn. Dit zorgt voor een borstontsteking. Een borstontsteking kan vreselijk pijnlijk zijn en kan optreden als je borstvoeding geeft. Vaak zul je ook een rode gloed op je borst ervaren en zal je borst een stuk warmer aanvoelen. Het kan ook zijn dat je wat afscheiding uit je tepel hebt. Een borstontsteking kan met behulp van antibiotica gelukkig snel verholpen worden dus schroom niet om snel je huisarts in te lichten.
Tepeleczeem of een schimmelinfectie
Een huidaandoening zoals tepeleczeem of een schimmelinfectie kunnen behoorlijk pijnlijk zijn. Ze zorgen voor jeuk en een branderig gevoel. Kleding kan zowel een oorzaak als oplossing zijn voor het probleem. Schurende kleding en synthetische stoffen kunnen tepeleczeem veroorzaken. Kijk daarom eerst kritisch naar je kleding voordat je op crèmes overstapt. Gelukkig zijn zowel tepeleczeem als een schimmelinfectie van de tepel goed te behandelen.
Borstkanker
Pijnlijke tepels en borsten kunnen een gevolg zijn van borstkanker. Hieronder daarom een lijstje met de meest voorkomende kenmerken. Onderstaande kenmerken hoeven natuurlijk niet direct te duiden op borstkanker. Wel is het belangrijk dat wanneer je één van onderstaande kenmerken herkent, je direct contact opneemt met de huisarts.
- De borst en tepel voelen anders aan – Je huid veranderd en kan dik en warm aanvoelen zoals bij een sinaasappelschil. Je zult dan ook puntjes in de huid zien. Op deze plek heb je dan ook vaak pijn. Een verdikking of knobbel nabij de borst of onder de oksel is ook een reden om contact op te nemen met je huisarts
- De borst en tepel zien er anders uit – Je tepel trekt zich in (ingetrokken tepel) of zwelt juist op. Ook op andere plekken op de borst kan de huid intrekken. De huid kan verdikken en kleine puntjes worden zichtbaar. Ook kan je borst veranderen van grote of vorm. Wanneer hier geen verklaarbare reden voor is, is het belangrijk contact te zoeken met je huisarts. Hiernaast kan de huid van je borst rood worden, er kunnen schilfertjes ontstaan of een plekje dat op eczeem lijkt.
- Er loopt vocht uit de tepel – Wanneer er bruin, bloederig, waterig, groen of melkachtig vocht uit de tepel komt op het moment dat je niet zwanger of net bevallen bent is dit een teken om contact met de huisarts op te nemen.
Tepelpijn verzachten
Meestal heb je last van je tepels en borsten tijdens je zwangerschap of in de periode dat je borstvoeding geeft. Hieronder een paar tips die het ongemak wat kunnen verzachten. Omdat de zwangerschap of het geven van borstvoeding de oorzaak van de pijn is, kan dat helaas niet weggenomen worden.
- Kou – kou kan helpen tegen stuwingspijn of zere tepels. Een goede tip is om zoogkompressen in de vriezer te leggen en deze dan vervolgens op je borsten te leggen.
- Goede bh – Een goede bh is nodig bij gevoelige en zere tepels. Zorg voor een model dat goed ondersteund, geen randjes heeft die de tepels kunnen irriteren en niet gemaakt is van een stof die kan zorgen voor een schurend gevoel. Wanneer je toch last blijft houden van een schurend gevoel, ondanks een hele zacht bh, kun je overwegen om je tepels een beetje in te vetten met tepelzalf.
- Massage en aanraking – gevoelige borsten en tepels reageren anders op aanraking. Bespreek daarom goed met je partner wat wel en niet prettig voelt. Een borstmassage zou juist fijn kunnen voelen maar het is natuurlijk ook goed mogelijk dat iedere aanraking onprettig is.
- Was je borsten met water – je tepels maken zelf vet aan dat de tepel beschermd. Wanneer je je borsten met zeep wast haal je deze natuurlijke bescherming weg
- Wees lief voor je tepels – droog ze niet ruw af en laat ze het liefst aan de lucht drogen (bijvoorbeeld na het voeden).
Bronnen: Medela, Mens & Gezondheid, Stichting Breast Care foundation
