‘Alcohol is giftig, je legt de fabriek lange tijd stil’, met deze uitspraak haalde gynaecoloog Jesper Smeenk enkele jaren geleden het landelijke nieuws. We weten dat alcohol tijdens de zwangerschap slecht is voor de ontwikkeling van de baby, maar dit gaat dan alleen over het alcoholgebruik van de moeder. Over het alcoholgebruik van de vader was lange tijd weinig bekend. Totdat een grootschalig en baanbrekend onderzoek daar verandering in bracht. We kunnen dus niet meer negeren dat ook het alcoholgebruik van de vader een belangrijke rol speelt in zowel de bevruchting als de ontwikkeling van de baby.
De vruchtbaarheid van de man
Voordat we ingaan op hoe alcohol de vruchtbaarheid van de man beïnvloedt, is het goed om iets meer te weten over de vruchtbaarheid van de man in het algemeen. Een man produceert vanaf de puberteit sperma. Sperma is een combinatie van zaadcellen en vocht uit de zaadblaasjes en prostaat. De zaadcellen worden aangemaakt in de zaadballen en vervolgens opgeslagen in de bijballen. Na een maand worden de zaadcellen afgebroken. De prostaat zorgt bij een zaadlozing voor hulpstoffen die aan de zaadcellen toegevoegd worden. Je spreekt van gezond sperma wanneer er een goede verhouding tussen de zaadcellen en het zaadvocht is. Mannen produceren vanaf de puberteit gemiddeld 72 miljoen zaadcellen per dag!
Onderzoek op het effect van alcohol op de vruchtbaarheid van de man?
De gezondheidsraad heeft onderzoek gedaan naar de risico’s van alcoholgebruik bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding. Uit dit onderzoek blijkt dat hoe meer alcohol gedronken wordt, hoe groter de risico’s zijn. Er is nog geen onomstotelijk bewijs dat enkele glazen alcohol ook al een negatieve invloed heeft op de vruchtbaarheid. Toch weten we allemaal dat alcohol ongezond is. Omdat een goede kwaliteit sperma samenhangt met een gezonde leefstijl, kun je alcohol beter laten staan op het moment dat jullie zwanger willen worden. Een glas alcohol is niet direct schadelijk, maar bevordert de bevruchting ook zeker niet.
Hoe beïnvloedt alcohol de vruchtbaarheid van de man?
Alcohol zorgt er niet alleen voor dat de productie van zaadcellen tijdelijk vermindert, maar ook dat de kwaliteit van de zaadcellen minder is of zelfs beschadigd. Beschadigde zaadcellen kunnen zichzelf niet meer voortbewegen of gaan dood waardoor het bevruchten van een vrouwelijk eitje niet meer mogelijk is. De reden hiervoor is dat alcohol de aanmaak van het LH-hormoon en follikel stimulerend hormoon vermindert. Het eerst hormoon is verantwoordelijk voor de aanmaak van testosteron en het tweede voor de productie van de zaadcellen. Wanneer beide hormonen tijdelijk minder effect hebben, is het logisch dat zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van de zaadcellen omlaag gaat.
De invloed van alcohol op de ontwikkeling van de baby
Er is nog geen onderzoek gedaan met mensen naar de invloed van alcohol op de ontwikkeling van de baby. Wel heeft recent onderzoek in Californië aangetoond dat de effecten van alcohol op de ontwikkeling van muizen foetussen aanwezig is. Mannetjesmuizen kregen in dit onderzoek gedurende een periode alcohol toegediend. Hierna vond de conceptie plaats. De foetussen van de mannetjesmuizen die alcohol hadden gehad vertoonden vaker abnormale ontwikkelingen in de hersenen en organen dan de muizen die geen alcohol gehad hadden.
Muizen worden vaak gebruikt in onderzoek omdat de stofwisseling van muizen sterk overeenkomt met die van mensen. Natuurlijk moet er meer onderzoek gedaan worden voordat men hier iets met zekerheid over kan zeggen. Toch geeft dit onderzoek wel een waarschuwing af. Hierom geldt het advies voor zowel de aanstaande moeder als vader om niet te drinken als je probeert zwanger te worden.
Alcohol en een miskraam
Er is nog onvoldoende bewijs voor een miskraam wanneer de man alcohol heeft gedronken. Wel weten we dat alcohol de zaadproductie en kwaliteit van het zaad vermindert. Volgens het Trimbos instituut kan de verminderde kwaliteit van het zaad wel degelijk de kans op een miskraam verhogen. Dit komt ook doordat alcohol de vorming van reactieve zuurstofverbindingen (ROS) bevordert. Hierdoor kan er schade toegebracht worden aan de testikels en de bijbal. De cellen die sperma produceren raken dan beschadigd waardoor een zaadcel en dus het DNA zich niet goed kan ontwikkelen. Niet drinken in de periode van bevruchting is dan ook hun stevige advies.
Niet drinken is voor mietjes
Voor mannen is het een stuk lastiger om alcohol af te slaan dan voor vrouwen. Dit ligt toch nog een beetje in de taboesfeer. Helemaal wanneer je probeert zwanger te worden. Vaak hang je dit niet aan de grote klok waardoor je als man niet zo snel zult zeggen ‘Ik sla even over want mijn partner en ik proberen zwanger te worden’. Ik heb een man dit in ieder geval nog nooit horen zeggen. En toch is het belangrijk. Wanneer het zwanger worden niet direct lukt, is een gezonde leefstijl nou eenmaal de nummer één waar je zelf aan kunt werken. Je kunt dus beter samen werken aan een paar goede smoezen zodat manlief toch dat biertje af kan slaan. Zwanger worden doe je namelijk samen.
5 smoezen voor de man
Het internet staat bol met smoesjes die de vrouw kan gebruiken om niet te hoeven drinken. Voor een man is er echter niks te vinden. Toch gelden veel smoezen die een vrouw gebruikt natuurlijk ook voor een man. Wij hebben daarom maar een eigen lijstje gemaakt die je onder de neus van je man kan duwen.
- Ik ben de bob – De makkelijkste smoes is natuurlijk om te zeggen dat je nog moet rijden. Je komt verantwoordelijk over en daar zullen vrienden weinig wat op aan te merken hebben.
- Ik train voor een marathon – Ok, je hoeft echt niet meteen voor een marathon te gaan trainen maar een sportieve prestatie is vaak wel een hele goede reden om even niet te drinken. En wie zegt dat zwanger worden trouwens geen sportieve prestatie is?
- Ik heb net een paracetamol of andere medicatie genomen – Iedereen heeft wel eens een paracetamol nodig. We weten allemaal dat geneesmiddelen en alcohol niet goed samengaan. Deze troef kun je dus ook prima inzetten.
- Detox – Je wilt even wat gezonder leven of afvallen. Alcohol draagt niet bij aan een gezonde leefstijl en dus kun je prima verantwoorden dat je dat biertje even afslaat.
- Hallo plantenbak – Je vrienden kunnen je tempo bijna niet bijhouden, maar jij gooit je biertje stiekem in de plantenbak. De wc is natuurlijk ook een prima alternatief.
Bronnen: Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde, Gezondheidsraad, Science Daily, De Gynaecoloog, NOS,Trimbos instituut
