Het baarmoederslijmvlies zit niet bij alle vrouwen waar het hoort. Bij sommige vrouwen verspreidt het zich door het lichaam. Dit heet endometriose. Het baarmoederslijmvlies zit dan op plekken waar het niet hoort. Endometriose kan de kans dat je zwanger wordt verkleinen. Hoe zit dat precies? En wat is dan de invloed van endometriose op je kinderwens?
Wat is het?
Bij endometriose komt weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies (het endometrium) buiten de baarmoederholte. Dit weefsel zit dan meestal op het buikvlies of op de organen in de buik. Soms komt dit weefsel ook voor op de baarmoederhals, in de navel, in het litteken van een keizersnede of in de borstholte (op de longen). Het weefsel groeit daar aan, wat voor een chronische ontsteking kan zorgen. De klachten hangen af van de plaats van de endometriose.
Als je het bijvoorbeeld op je darmwand hebt, kan dit pijn zijn bij de ontlasting en andere darmklachten geven. De chronische ontsteking zorgt soms voor een verminderde vruchtbaarheid. Endometriose kan ook vergroeiing en verkleving van de eileiders en eierstokken veroorzaken.
Je kunt een zelftest doen voor endometriose op de website van de Endometriose Stichting.
Wat is de oorzaak?
De oorzaak is niet bekend. Wel lijkt het erop dat genetische aanleg een rol speelt. Vrouwen met een eerstegraads familielid met endometriose hebben een grotere kans om het zelf ook te ontwikkelen. Omgevingsfactoren en de leeftijd van de eerste menstruatie lijken ook een rol te spelen.
Symptomen endometriose
Niet iedere vrouw met endometriose heeft klachten. Dit kan per vrouw en zelfs per menstruatiecyclus verschillen. Het hangt onder andere af van de plekken waar het zit en de ernst van de aandoening. Je kunt onder andere deze symptomen ervaren:
- Hevige pijn en hevige bloedingen tijdens je menstruatie.
- Pijn bij ovulatie.
- Moeite of pijn bij plassen of ontlasting.
- Pijn tijdens of na het vrijen.
- Chronische pijn in het bekkengebied.
- Vermoeidheid.
- Verminderde vruchtbaarheid of onvruchtbaarheid.
Behandeling van endometriose
De behandeling hangt af van de ernst van de klachten en de plaats waar de endometriose zit. Er is helaas geen behandeling die endometriose geheel kan laten verdwijnen. Hormonale medicatie, zoals de pil, remt de ontwikkeling af of zet deze zelfs stil.
Als je periodes hebt met pijn, kun je pijnstillers of ontstekingsremmende medicatie gebruiken. Die gebruik je dan alleen op het moment dat je pijn hebt. Bij chronische pijnklachten is het belangrijk om de precieze oorzaak hiervan vast te stellen. Chronische pijn kan namelijk wijzen op diep invasieve endometriose. De verklevingen en cysten zitten dan diep in je lichaam of zelfs op je organen.
Soms is een operatie mogelijk. De arts probeert dan al het endometrioseweefsel te verwijderen. Dat lukt niet altijd even goed. De schade die door de endometriose is ontstaan moet ook zo goed mogelijk worden hersteld. Deze operatie wordt uitgevoerd via kleine gaatjes in je buik, waar een camera en instrumenten door worden ingebracht. Soms moet de hele buik worden opengemaakt om het endometrioseweefsel goed te kunnen verwijderen.
Is gewoon zwanger worden moeilijker met endometriose?
Ongeveer 65% van de vrouwen met endometriose wordt op een natuurlijke manier zwanger. Het kan wel de kans om natuurlijk zwanger te worden verkleinen. Dit speelt vooral als de endometriose in de buurt van je eierstokken of eileiders zit of als de endometriose ernstig is.
De kans om zwanger te worden wordt door veel meer beïnvloedt dan alleen endometriose. Je kunt die kans ook zelf beïnvloeden. Denk daarbij aan:
- Op tijd beginnen. Vanaf je 30e levensjaar wordt je als vrouw steeds minder vruchtbaar. Daarna wordt de kans om zwanger te worden elk jaar kleiner.
- Leef gezond, dus beweeg voldoende en eet regelmatig, gevarieerd en gezond.
- Als je niet rookt heb je een grotere kans om zwanger te worden. Bovendien voorkom je daarmee schade aan je baby.
- Als je overgewicht hebt, is het verstandig om af te vallen. Met een gezond gewicht heb je een grotere kans om zwanger te worden.
- Met een ovulatietest kun je je vruchtbare periode bepalen. In die periode heb je de grootste kans om zwanger te worden.
Waar moet je op letten bij zwanger worden met endometriose?
Als je medicatie gebruikt met hormonen, moet je daarmee stoppen. Die hormonen zorgen er vaak voor dat je geen of minder vaak een eisprong hebt. Daarnaast maak je door die hormonen minder baarmoederslijmvlies aan. Dat heb je juist nodig voor de innesteling van het vruchtje. De pijn van de endometriose komt vaak terug als je stopt met medicatie. Dat kan vervelend zijn als je zwanger wilt worden. Voldoende slapen en ontspanning helpen je om de pijn beter te verdragen.
Neem in ieder geval contact op met je huisarts als je zwanger probeert te worden als je endometriose hebt wanneer je:
- Al 1 jaar lang hebt geprobeerd om zwanger te worden.
- De klachten zo erg zijn dat je het zonder medicijnen niet volhoudt.
- Merkt dat het door klachten niet lukt om regelmatig te vrijen.
Vruchtbaarheidsbehandelingen bij endometriose
Als het niet lukt om op een natuurlijke manier zwanger te worden, kun je overwegen om via een vruchtbaarheidsbehandeling zwanger te worden. Vooraf wordt ook gekeken naar de ernst van de endometriose. Deze behandelingen vinden plaats bij de gynaecoloog. Een operatie en vruchtbaarheidsbehandelingen kunnen onderdeel zijn van het behandelplan. De aanpak hangt af van de leeftijd van de vrouw, de duur van de kinderwens, de kans dat behandeling tot zwangerschap zal leiden en de kans op spontane zwangerschap.
Het is belangrijk dat jij je samen met je partner goed laat informeren voordat je een geschikte behandeling kiest. Bespreek ook de alternatieven met je arts.
Als je vragen hebt over vruchtbaarheidsbehandelingen kun je ook terecht bij Freya. Deze vereniging zet zich in voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen.
Zwanger zijn met endometriose
Je hebt een iets grotere kans op problemen tijdens de zwangerschap als je endometriose hebt. Het kan daarom zijn dat je tijdens je zwangerschap extra controles krijgt. Sommige vrouwen met endometriose hebben tijdens en soms ook na de zwangerschap minder klachten. Als dit bij jou ook het geval is, heb je mogelijk na de zwangerschap geen behandeling meer nodig.
Het lijkt erop dat de vermindering van de endometriose klachten tijdens de zwangerschap komt door het hoge niveau progesteron dat je lichaam tijdens de zwangerschap maakt. Progesteron lijkt de groei en ontwikkeling van endometriose te onderdrukken.
Bij veel vrouwen komen de klachten bij endometriose na de zwangerschap helaas binnen een jaar weer terug. Het geven van borstvoeding kan de terugkomst van die klachten soms uitstellen.
Bronnen: Endometriose stichting, degynaecoloog.nl
