Het lijkt alsof iedereen om jou heen zomaar zwanger wordt. En bij jullie lukt het maar niet. Helaas is zwanger worden niet voor iedereen vanzelfsprekend. Het is niet voor niks een wonder als je zwanger mag worden. Als het bij jullie niet vanzelf gaat, dan kan medicatie of een vruchtbaarheidsbehandeling de kans op een zwangerschap vergroten. Helaas zijn deze vaak erg duur en wordt niet alles vergoed door de zorgverzekeraar. In dit artikel vertellen we jou voor welke vruchtbaarheidsbehandelingen er vergoedingen zijn vanuit de basis- en de aanvullende verzekering en welke voorwaarden de zorgverzekeraar hieraan stelt.
Vruchtbaarheidsbehandelingen
Als zwanger worden niet lukt dan zijn er gelukkig verschillende medische technieken om jullie te helpen. Het kan zijn dat de man of de vrouw verminderd vruchtbaar is. Het kan ook zijn dat de uitdaging bij jullie beiden ligt, maar je kan ook gewoon pech hebben. Er zijn een aantal vruchtbaarheidsbehandelingen mogelijk:
- Kunstmatige inseminatie via een donor (KID), hierbij wordt sperma uit een spermabank of van een bekende donor in de baarmoeder van de vrouw gebracht.
- Intra-Uteriene Inseminatie (IUI), hierbij worden zaadcellen met een dun slangetje in de baarmoeder van de vrouw gebracht.
- In Vitro Fertilisatie (IVF), de bevruchting vindt hierbij buiten het lichaam van de vrouw plaats. Daarna worden 1 of 2 embryo’s terug geplaatst.
- Intra Cytoplasmatische Sperma-Injectie (ICSI), dit is een bijzondere vorm van IVF.
- Percutane epidydimale sperma aspiratie (PESA), Microchirurgische epididymale sperma aspiratie (MESA) of TEsticulaire Sperma-Extractie (TESE) worden ookwel azoöspermie genoemd. In de zaadlozing zitten dan geen spermacellen. Daarom wordt geprobeerd om levende zaadcellen met een dunne naald op te zuigen uit de bijbal of de teelbal.
- Ovulatie-Inductie (OI), hierbij wordt met medicatie de eisprong opgewekt.
- Eiceldonatie, bij deze behandeling wordt er een bevruchte eicel van een donor in de baarmoeder van de vrouw geplaatst. Meestal gebeurd dit door middel van IVF of ICSI.
Om überhaupt zwanger te kunnen worden is het belangrijk om te weten wanneer je ovuleert, dus wanneer je eisprong plaatsvindt. Hier kan je makkelijk achterkomen door je LH-piek te berekenen.
Welke vruchtbaarheidsbehandelingen worden vergoed vanuit de basisverzekering?
De basisverzekering valt onder de Zorgverzekeringswet. Hierdoor is voor alle zorgverzekeraars bepaald waarvoor ze mensen moeten verzekeren en onder welke voorwaarden.
Vergoeding vruchtbaarheidsbehandeling middels donorsperma
Een rietje met donorsperma wordt als enige niet vergoed door de zorgverzekeraar en moet je dus zelf betalen. Zaad van een Nederlandse spermabank kost tussen de €150,- en € 500,-.
Vergoeding vruchtbaarheidsbehandeling: KID of IUI
Deze behandelingen worden vergoed door je zorgverzekeraar en ook hiervoor betaal je het eigen risico. Dit gaat af van de zorgverzekering van de vrouw. Voor 2023 is het eigen risico vastgesteld op €385,-. De voorwaarden voor deze behandelingen zijn:
- je moet 42 jaar of jonger zijn;
- je hebt een verwijzing nodig van een arts;
- eventueel donorsperma wordt niet vergoed.
Let op: vrouwen zonder mannelijke partner of vrouwen met een mannelijke partner die als vrouw is geboren krijgen deze behandeling niet vergoed via de zorgverzekeraar. Dat komt omdat er bij hen geen sprake is van een medische indicatie. Gelukkig kunnen zij wel in aanmerking komen voor een subsidie volgens de ‘Subsidieregeling Kunstmatige inseminatie met donorsperma’. Je krijgt dan 12 KID-behandelingen vergoed. Hierbij betaal je wel een eigen bijdrage. Dat is de helft van het eigen risico van je zorgverzekering. Je hoeft de subsidie niet zelf aan te vragen, dat gebeurd automatisch door de betreffende kliniek die de behandelingen uitvoert.
Vergoeding vruchtbaarheidsbehandelingen: IVF en ICSI
Ook vergoed jouw zorgverzekeraar vanuit de basisverzekering 3 pogingen IVF of ICSI per doorgaande zwangerschap. Je hebt een doorgaande zwangerschap als je minimaal 10 weken zwanger bent geweest vanaf het moment van de eicelpunctie. Het maakt niet uit of een nieuw jaar in gaat of dat je van zorgverzekeraar wisselt. Er wordt alleen gekeken naar die doorgaande zwangerschap. Hopelijk is het niet nodig, maar daarna heb je weer recht op 3 pogingen. Je betaald hierbij alleen het eigen risico. Deze gaat af van de zorgverzekering van de vrouw. De voorwaarden die de zorgverzekeraar stelt zijn:
- Er moet een medische reden zijn voor jullie onvruchtbaarheid. Je kan hierbij denken aan: eileiders die niet goed werken, onverklaarbare redenen voor de onvruchtbaarheid, endometriose, de kwaliteit van het zaad is niet goed of er is sprake van een sterilisatie die niet meer herstelt kan worden.
- Je moet 42 jaar of jonger zijn.
- Je mag de behandeling in het ziekenhuis doen of in een gespecialiseerde kliniek. Wel kan het zijn dat je zorgverzekeraar een contract moet hebben met zo’n instelling.
- Een vruchtbaarheidsbehandeling in het buitenland krijg je vergoed, mits je vooraf toestemming hebt gevraagd bij je zorgverzekeraar.
- Bij de eerste 2 behandelingen wordt er 1 embryo terug geplaatst bij vrouwen tot en met 38 jaar.
- Bij vrouwen tussen de 38 en 43 jaar wordt er bij de eerste 2 behandelingen 1 of 2 embryo’s teruggeplaatst.
- Het kan zijn dat er bij één poging meerdere embryo’s zijn verkregen. Telkens als er één wordt teruggeplaatst hoort dat bij diezelfde poging. Als je geluk hebt kan je dus een paar maanden bezig zijn met één poging.
- Als de embryo’s zijn verkregen voor je 43ste levensjaar, mogen deze ook nadat je 43 jaar bent geworden worden teruggeplaatst.
Ziekenhuis met vergunning voor IVF/ICSI
Niet bij alle ziekenhuizen kan je terecht voor een IVF of ICSI behandeling, omdat dit derdelijnszorg is. In 2023 kan je bij onderstaande 15 instellingen terecht. Zij zijn allemaal vergunninghouders voor IVF of ICSI behandelingen. Afhankelijk van de voorwaarden die jouw zorgverzekeraar stelt, kunnen de behandelingen bij deze instellingen vergoed worden:
- Groningen – Universitair Medisch Centrum Groningen
- Hengelo – Fertiliteitskliniek Twente
- Leiden – Leids Universitair Medisch Centrum
- Leiderdorp – VivaNeo Medisch Centrum Kinderwens
- Maastricht – Maastricht UMC+
- Nijmegen – Radboud UMC
- Rotterdam – Erasmus MC
- Tilburg – Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis
- Utrecht – UMC Utrecht
- Voorburg – Reinier de Graaf, Diaconessenhuis
- Wolvega – Nij Barrahûs
- Zwolle – Isala
PESA/MESA of TESE
Deze behandelingen gaan vaak vooraf aan een IVF of ICSI poging en worden uitgevoerd als er geen zaadcellen te vinden zijn in het sperma. Deze worden allemaal vergoed vanuit de basisverzekering. Het eigen risico gaat af van de zorgverzekering van de man.
OI
Bij deze behandelingen krijg je medicatie om je eisprong te stimuleren. Dit wordt vergoed door je zorgverzekeraar als de arts dit medisch heeft voorgeschreven. Het kan wel zijn dat je een eigen bijdrage moet betalen.
Eiceldonatie
De wensmoeder krijgt een eiceldonatie vergoed vanuit de basisverzekering. Dat komt omdat de wensmoeder een medische indicatie heeft. Geef hierbij duidelijk aan dat het om een IVF- of ICSI-traject gaat. Niet alle zorgverzekeraars werken met de term ‘eiceldonatie’. De vrouw die de eicel(len) doneert krijgt de kosten voor de ingreep niet vergoed. Die kosten moet je dus zelf betalen. Haal je een eicel uit een eicelbank, dan moet je dat ook zelf betalen. De kosten hiervoor zijn ongeveer € 4800,-. Deze vallen niet onder je zorgverzekering.
Ben je alleenstaand of wil je als lesbisch stel één van bovenstaande vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaan? Dan worden deze helaas niet vergoed door de zorgverzekeraar.
Vergoeding van vruchtbaarheidsbehandelingen vanuit de aanvullende zorgverzekering
Als je niet zwanger bent geworden na de eerste drie pogingen die vergoed werden door de zorgverzekeraar, kan je ervoor kiezen om door te gaan met behandelingen. Hiervoor kun je je aanvullend laten verzekeren, waardoor een vierde poging ook vergoed zou kunnen worden.
De aanvullende verzekering valt niet onder de Zorgverzekeringswet. Dat betekent dat zorgverzekeraars zelf mogen bepalen wat ze allemaal aanvullend willen vergoeden en welke voorwaarden ze hier aan stellen. Het kan daarom ook voorkomen dat ze jou weigeren voor een aanvullende verzekering. Dit is vaak alleen het geval bij hele uitgebreide pakketten. Ook worden bij een aanvullende verzekering niet alle kosten vergoed. Soms krijg je een maximaal aantal behandelingen en soms een maximale vergoeding per behandeling. Met de zorgvergelijker van de Consumentenbond kan je makkelijk bekijken welke aanvullende verzekering het beste bij jou past en voor welke aanvullende verzekeringen bijvoorbeeld een acceptatieprocedure geldt.
Check altijd de voorwaarden die jouw zorgverzekeraar stelt bij de behandeling(en) die jij wil ondergaan. Wat wordt vergoed en welke kosten draag je zelf?
Bronnen: consumentenbond, zorginstituutnederland, nvog
