Het beeld dat over het algemeen geschetst wordt over bevallingen is niet bepaald positief. Het zou vreselijk pijn doen, ontzettend lang duren en een complete uitputtingsslag zijn. Dat dit het algemene beeld is, is ontzettend jammer want zo wordt bevalangst in de hand gewerkt. Door alle horrorverhalen zijn veel vrouwen bang om te bevallen terwijl bevallen juist één van de mooiste, krachtigste en meest liefdevolle ervaring zou moeten zijn. Daarom in dit artikel alle info over bevalangst en tips om zonder angst je bevalling in te gaan zodat je straks kunt terugkijken op een hele mooie bevalling.
Wat is bevalangst?
Het is heel normaal dat je met gezonde spanning uitkijkt naar je bevalling. Vergelijk het een beetje met het gevoel voordat je op vakantie gaat naar een onbekende bestemming. Je hebt er zin in, maar weet niet goed wat je te wachten staat. Wanneer deze spanning echter omslaat in angst en je hier dagelijks mee bezig bent, kun je spreken van bevalangst. Dit wordt tokofobie genoemd. Ongeveer 13% van de vrouwen heeft hier last van. Het gaat dan om een pathologische angst waardoor de bevalling wordt vermeden. Er zijn twee soorten bevalangst:
- Primaire tokofobie – Wanneer je nog niet eerder bent bevallen en hier een morbide angst voor hebt
- Secondaire tokofobie – Wanneer je een eerdere traumatische bevalervaring hebt gehad, bijvoorbeeld na een miskraam, afgebroken zwangerschap of doodgeboren baby, en hierdoor een morbide angst hebt ontwikkeld.
Oorzaken bevalangst
Bevalangst komt meer voor bij vrouwen die voor het eerst zwanger zijn en is soms zelfs al aanwezig wanneer de vrouw nog niet eens zwanger is. Je bent dan extreem bezig om niet zwanger te worden. De redenen van bevalangst zijn meestal te herleiden tot:
- Angst voor pijn – Je bent bang dat de bevalling zoveel pijn doet, dat je dit niet aankunt. Bedenk dat er veel manieren zijn om met deze pijn om te gaan zoals ontspannings- en ademhalingsoefeningen.
- Verlies van controle – Het is heel belangrijk om tijdens een bevalling juist naar je lichaam te luisteren. Vertrouw op de kennis van je lijf. Het is hiervoor gemaakt!
- Eerdere traumatische ervaring – Wanneer je een vervelende seksuele ervaring hebt gehad, kunnen deze emoties terugkomen tijdens je zwangerschap. Het hele bekkengebied kan traumatisch zijn waardoor je opziet tegen de bevalling.
- Gevoel van hulpeloosheid ten opzichte van bevalling – Je hebt het idee dat je het helemaal alleen moet doen. Schakel daarom van tevoren hulp in van mensen waarvan jij het fijn vindt dat ze bij de bevalling zijn en je kunnen ondersteunen.
- Nervositeit ouderschap – Je bent bang dat je het ouderschap niet aankunt. Praat hierover met je partner en uit je zorgen.
- Weinig of geen steun uit je omgeving – Misschien sta je er tijdens je zwangerschap alleen voor of hebben mensen andere opvattingen. Zoek gelijkgestemden online en bespreek het met je verloskundige.
- Medicalisering van bevallingen – Je bent bang voor medische ingrepen tijdens de bevalling. Het belangrijkst is dat je goed voorbereidt bent en dat je weet wat er kan gebeuren en waarom medisch ingrijpen soms noodzakelijk is.
- Horrorverhalen – Het ene bevallingsverhaal lijkt nog heftiger dan het andere en ook het beeld in de media is niet altijd positief. Ga als tegenhanger op zoek naar positieve bevallingsverhalen. Deze zijn er genoeg.
- Eerdere bevallingservaringen – Een eerdere bevalling is aanleiding om angst te hebben voor een volgende bevalling. Vaak heb je hierdoor een trauma. Het is belangrijk om hier professionele hulp bij te zoeken. Zie hiervoor het kopje hulp.
Gevolgen
De gevolgen van bevalangst kunnen behoorlijk omvangrijk zijn. Soms is de bevalangst zo groot dat vrouwen hierdoor kiezen voor een geplande keizersnede of zelfs een abortus. Bevalangst zorgt er in het algemeen voor dat je niet kunt genieten van je zwangerschap. Doordat je dagelijks piekert, slaap je minder goed en ben je meer uitgeput. Vaak leidt de bevalangst tot een opeenstapeling van problemen tijdens de zwangerschap. Sommige vrouwen vermijden controles bij de verloskundige juist omdat ze hier extra zenuwachtig van worden of ze willen juist extra controles ter bevestiging dat alles goed gaat. Veel vrouwen die last hebben van bevalangst hebben hierdoor ook een moeizamere bevalling. De ontsluiting vordert minder goed waardoor de bevalling erg lang en pijnlijker kan zijn. Wanneer de angst tijdens de bevalling heel erg aanwezig is, kan dit leiden tot meer medisch ingrijpen.
Tips
Als je merkt dat je last hebt van bevalangst kun je hier het best zo snel mogelijk mee aan de slag gaan.
- Positieve ervaringen – omring jezelf met positieve bevallingsverhalen door het lezen van boeken als vrije geboorte en Mama’en en het bezoeken van websites met mooie bevallingservaringen. Als een vriendin vertelt over haar bevalling en je merkt dat dit je angst aanwakkert, besef dan dat iedereen anders is en jij er alles aan kunt doen om een mooie en krachtige bevalling te hebben.
- Zwangerschapscursus – iedere zwangerschapscursus besteed aandacht aan de bevalling. Met name zwangerschapsyoga, haptonomie, hypno-birthing en mindfulness zijn erop geënt een zo ontspannen mogelijke zwangerschap en bevalling te hebben
- Geboorteplan – als je een geboorteplan maakt, bereid je je automatisch beter voor op de bevalling. Je denkt verschillende scenario’s uit en neemt hierin de regie. Het kan je helpen om niet onverwacht voor verrassingen te komen staan.
- Ontspanning – logischerwijs het tegenovergestelde van spanning is ontspanning en dit is zo vreselijk belangrijk tijdens je zwangerschap en bevalling. Ontspanning zorgt voor de aanmaak van het hormoon oxytocine. Dit hormoon helpt weer om de ontsluiting te bevorderen. Ben je echter gespannen, dan maakt je lijft adrenaline aan. Dit kan juist zorgen voor een vertraging of weeënstop tijdens de bevalling.
- Doula – Een doula is tijdens de bevalling speciaal gericht op jou. Een doula kan ervoor zorgen dat je meer ontspannen bent tijdens de bevalling en minder angst hebt in de aanloop naar je bevalling.
- Vertrouwen – Misschien wel de belangrijkste tip is het hebben van vertrouwen. Vertrouwen in het proces, in je eigen lichaam en kunnen, vertrouwen in het zorgverlenende personeel en de mensen om je heen. Iedereen is er om jou te ondersteunen en jij weet zelf het best wat je moet doen.
Hulp
Helpen bovenstaande tips niet om je van je bevalangst af te helpen dan kun je professionele hulp inschakelen. Gelukkig zijn er een aantal behandelingen die je kunnen helpen om van bevalangst af te komen.
- Verloskundige of gynaecoloog – De allereerste stap is altijd om een gesprek aan te gaan met je verloskundige of gynaecoloog. Bevalangst komt relatief vaak voor en hierdoor hebben je verloskundige of gynaecoloog hier ervaring mee. Als het nodig is kunnen zij je doorverwijzen naar specialisten voor extra begeleiding.
- EMDR – Met name bij secundaire tokofobie kan EMDR helpen. Vaak is er een trauma van een eerdere geboorte dat verholpen moet worden. Maar ook een trauma door een vervelende seksuele ervaring kan oorzaak zijn van bevalangst. Ook hiervoor is EMDR een effectieve methode. De meeste psychologen zijn bekend met EMDR-therapie.
- Cognitieve gedragstherapie – Deze therapie is een combinatie van gedragstherapie en gesprekstherapie. Je leert hierin je negatieve gedachtepatronen te ontdekken en te veranderen. Hierdoor kunnen negatieve gevoelens verdwijnen en hiermee ook de angst om te bevallen.
Op de site van Stichting bevallingstrauma staat een lijst met hulpverleners.
Leestip: een interview met Yvette Hendrix. Zij is arts-assistent gynaecologie en verloskunde bij het OLVG en doet onderzoek naar bevalangst. Ook is Yvette medisch psycholoog.
Bronnen: Stichting bevallingstrauma, KNOV, NCBI – artikel ‘Tokophobia – a dread of pregnancy’
