Dit is het woord dat je liever niet intypt op Google. Een totaalruptuur is de nachtmerrie van iedere mommy to be. Een totaalruptuur betekent dat de huid en/of het onderliggende weefsel tot en met de kringspier van de anus geheel of gedeeltelijk doorgescheurd is. Gelukkig komt een totaalruptuur maar bij ongeveer 2% van de vrouwen voor en zijn er ook manieren om het zoveel mogelijk te voorkomen.
Waardoor ontstaat een totaalruptuur?
We spreken van een ruptuur wanneer je tijdens de bevalling iets inscheurt rond de vagina of wanneer de gynaecoloog besluit een knip (episiotomie) te zetten. Uitscheuren of inknippen gebeurt op het moment dat het hoofdje geboren wordt. Omdat de vagina op dit moment zo op spanning staat kan het gebeuren dat je iets inscheurt. Deze scheur kan in sommige gevallen eindigen in een totaalruptuur. De kans op een totaalruptuur is groter bij een eerste bevalling. Er zijn een aantal oorzaken waardoor de kans op een totaalruptuur groter is:
- De baby is heel groot – Het kan zijn dat een grote baby de oorzaak is van uitscheuren. Echter is dit vaker in combinatie met andere factoren zoals een kunstverlossing of te hard persen.
- Snelle bevalling – Als je bevalling heel snel gaat, heeft het weefsel minder tijd gehad om volledig te verweken. De kans op een ruptuur is dan groter
- Kunstverlossing – Wanneer je baby door een tang of vacuümpomp ter wereld komt, wordt de baby geforceerd naar buiten getrokken. Hierbij heb je meer kans om uit te scheuren.
- Ligging baby – Als de baby met de kruin naar boven ligt (sterrenkijker), in stuit ligt of met de schouders achter het schaambot blijft steken is het ook lastiger om geboren te worden.
- Soepelheid weefsel – Bij een eerste baby is het weefsel minder soepel dan bij een volgende baby.
- Te hard persen – Er is momenteel een ontwikkeling gaande die juist zegt dat persen tijdens de bevalling niet goed is. Te hard persen tijdens de bevalling kan veel interne en externe schade opleveren zoals een totaalruptuur. Lees meer hierover in de volgende paragraaf.
En totaalruptuur voorkomen
Persen op gevoel
Er is nog geen tot zeer weinig onderzoek gedaan naar het voorkomen van een totaalruptuur. Toch laat een nieuwe ontwikkeling in Engeland zien dat het aantal totaalrupturen in een jaar tijd verminderde van 7% naar 1%! Deze ontwikkeling betreft een programma waarin vrouwen op gevoel zijn gaan persen i.p.v. op het moment dat je volledige ontsluiting hebt en de verloskundige of gynaecoloog aangeeft dat je kunt gaan persen. Als je op dat moment nog geen persdrang hebt, kan te hard of te lang persen voor veel problemen zorgen waaronder een totaalruptuur.
Andere houding aannemen
De traditionele en ook nog steeds de meest gebruikte bevalhouding is op de rug, echter is het de minst gunstige houding in het baringsproces, je maakt het bekken namelijk een paar centimeter kleiner. Het is prima om in rugligging even bij te komen, maar wissel vooral ook van houding. Zo zorg je ervoor dat de bevalling sneller en makkelijker verloopt, waardoor een knip minder snel gezet hoeft te worden en je dus minder kans op uitscheuren hebt.
Bevalling in bad
De warmte van het badwater zorgt voor een betere doorbloeding van het gebied tussen de vagina en anus. Dit gebied rekt daardoor makkelijker mee. Hierdoor scheuren minder vrouwen uit wanneer ze in bad bevallen.
Perineum massage
In de laatste weken van je zwangerschap kun je zelf starten met het masseren van je perineum. Hiervoor zijn zelfs speciale oliën op de markt die pretenderen dit gebied soepeler te maken waardoor de kans op inscheuren kleiner is. Er is geen wetenschappelijk onderzoek dat dit ook echt helpt ter voorkoming van inscheuren maar dit is een goed geval van baat het niet dan schaadt het niet.
Luister naar je lijf en de verloskundige
De verloskundige kan goed aangeven op welk moment het beter is om de wee even weg te puffen i.p.v. te persen. Als het hoofdje te snel geboren wordt is de kans op uitscheuren groter.
Herstel
Een totaalruptuur is behoorlijk pijnlijk. Je zal dan ook geadviseerd worden om paracetamol als pijnstilling te gebruiken evenals medicijnen om je ontlasting zacht te houden. Om een zwelling te voorkomen kun je het best op een harde ondergrond zitten. Dit zal in het begin pijn doen en daarom is het verstandig dit langzaam op te bouwen. De wond geneest het best in de open lucht. Probeer in bed daarom zoveel mogelijk zonder kraamverband en onderbroek te liggen (op voorwaarde dat het bloedverlies dit toelaat) maar gebruik een bevalmatje waar je op kunt liggen om het bloed op te vangen. Wanneer je plast zal de urine prikken op de wond. Je kunt daarom het best tijdens het plassen een straal lauw water mee laten lopen.
Na enkele weken kun je starten met bekkenbodemoefeningen onder begeleiding van een bekkenfysiotherapeut om de bekkenbodem weer stevig te maken. Bij de meeste vrouwen is de wond na vier tot zes weken volledig hersteld en dan zal je ook geen pijn meer hebben.
De dokter bellen
In de meeste gevallen herstel je goed na een totaalruptuur. Je voelt zelf aan wanneer je weer kunt fietsen of de seks weer prettig voelt. Meestal wordt een richtlijn van zes weken aangehouden omdat de meeste vrouwen na deze tijd zonder problemen alle activiteiten weer kunnen ondernemen. Verloopt de genezing echter niet volgens het boekje dan is het belangrijk om op tijd aan de bel te trekken. In de volgende gevallen neem je even contact op met de huisarts of je verloskundige:
- De pijn wordt juist erger i.p.v. dat deze minder wordt.
- Je krijgt koorts en de wond wordt erg rood. De kans is erg groot dat de wond ontstoken is.
- Het lukt niet om te plassen
- De wond gaat open doordat hechtingen loslaten
- Na zes weken heb je nog steeds erg veel pijn
- Na drie maanden doet seks nog steeds veel pijn
Volgende bevalling
Als je graag nog een keer zwanger wilt worden is de kans bij de bevalling op een totaalruptuur iets groter. Echter kun je door middel van de tips onder het kopje ‘voorkomen’ de kans op een tweede totaalruptuur wel degelijk verkleinen. Na een totaalruptuur kun je doorgaans gewoon opnieuw vaginaal bevallen. Wel is het verstandig om de verloskundige of gyneacoloog vooraf te laten weten dat je een keer een totaalruptuur hebt gehad.
Bronnen: De gynaecoloog, De online verloskundige, Verloskunde Academie, UMCG
