Een keizersnede is een geplande of ongeplande medische ingreep bij de bevalling. Bij een keizersnede wordt de baby niet via de vagina maar via de buikwand geboren. Wanneer er complicaties zijn, waardoor de baby niet vaginaal geboren kan worden, zal er een keizersnede gepland worden. Waarom wordt er besloten om een keizersnede te plannen? En wat zijn de redenen dat er tijdens de bevalling besloten wordt tot een keizersnede? In dit artikel beantwoorden de meeste vragen gebaseerd op ervaringen en werkwijzen van een aantal ziekenhuizen*.
Wat is een keizersnede?
De naam keizersnede stamt uit de tijd van het Romeinse rijk. Helemaal zeker over het exacte ontstaan van de term is men nog niet. De meest populaire aanname is dat keizer Julius Ceasar via een keizersnede ter wereld is gekomen en toen de naam keizersnede is ontstaan. Een keizersnede is een operatie. De baby wordt dan niet via de vagina gehaald maar via de buikwand. Er zijn verschillende redenen waarom een keizersnede wenselijk is.
Voorbereiding op een keizersnede
Bij een geplande keizersnede weet je precies op welke dag je baby zal worden geboren. Je hebt waarschijnlijk een voorbereidend gesprek gehad met de gynaecoloog. Als voorbereiding op de keizersnede krijg je een algemeen gezondheidsonderzoek om je gezondheid te bepalen. Hiernaast heb je een gesprek met de anesthesist waarmee je de mogelijke narcose bespreekt (volledig of gedeeltelijk middels een ruggenprik) en krijg je een bloedonderzoek.
Op de dag van de operatie moet je nuchter zijn. Dit betekent dat je tenminste zes uur voor de ingreep niet mag eten of drinken. Hiernaast mag je geen nagellak, sieraden of haar klemmen in hebben. Voor de operatie zal je op de verpleegafdeling alvast pijnstilling krijgen. Meestal zijn dit twee paracetamol.
De operatie
Een gynaecoloog voert een keizersnede uit, dit duurt gemiddeld 45 minuten. Verder zullen de anesthesist en een operatieassistent aanwezig zijn in de operatiekamer. Natuurlijk mag je partner ook bij de operatie zijn. De geboorte van de baby volgt meestal binnen een kwartier naar aanvang van de operatie. Wanneer je hebt gekozen voor een ruggenprik is alleen je onderlijf verlamd en verdoofd. Als er geen complicaties zijn krijg je na de geboorte de baby dan direct op je borst. Hierna kunnen de artsen de wond hechten. Het hechten kan wel wat tijd is beslag nemen. Gelukkig heb je je baby dan al heerlijk op je borst.
De snede zit zo laag dat je bikinibroekje eroverheen zal vallen. Daarom wordt het ook wel de bikinisnede genoemd. De snede is ongeveer 10 tot 15 cm lang.
Na de operatie
Wanneer er geen complicaties zijn mag je baby het eerste uur lekker bij jou liggen. Daarna zal de kinderarts jouw baby onderzoeken en zal hij worden aangekleed. Zelf zul je langzaam weer gevoel terugkrijgen in je benen waarna het mogelijk is om weer naar de wc te gaan. Tot die tijd heb je een katheter in. Omdat de wond de eerste dagen erg pijnlijk is, zul je pijnstilling in de vorm van paracetamol krijgen. Soms is diclofenac of morfine via het infuus nodig.
Ook zul je in de dagen dat je in het ziekenhuis verblijft een injectie in je bovenbeen krijgen met bloedverdunners. Dit is om te voorkomen dat je trombose krijgt. Onder normale omstandigheden kun je je baby gewoon borstvoeding geven. Als de baby om verschillende redenen een moeilijke start. Misschien in de couveuse moet en/ of zelfstandig drinken lastig is. Dan zal worden aangeraden om zo snel mogelijk te starten met kolven. Deze melk wordt dan aan de baby gegeven waardoor kunstvoeding niet nodig is. In de meeste gevallen wordt je drie dagen na de geboorte van je baby ontslagen uit het ziekenhuis. Vooral de eerste periode zul je je flink moe voelen en zullen sommige bewegingen nog pijnlijk zijn.
Gentle sectio
Een gentle sectio wordt steeds vaker toegepast. Het komt overeen met de operatie zoals hierboven beschreven. Er wordt in dit geval geprobeerd om zoveel mogelijk een bevalling na te bootsen. Omdat er bij een gentle sectio meer voorbereiding nodig is vanuit het ziekenhuis, kan dit alleen met een geplande keizersnede. Bij een gentle sectio is het operatiedoek doorzichtig waardoor je de geboorte kunt zien of de baby zelfs zelf aan kunt pakken. Ook gaat de operatie langzamer. Er wordt gebruik gemaakt van de reflexen van het lichaam waarbij de baarmoeder samentrekt en de baby er zelf uitperst. Ook zal het licht in de operatiekamer meer gedempt zijn en is het warmer.Tijdens de hele operatie en daarna worden je partner, jij en de baby niet gescheiden. Een gentle sectio kan alleen plaatsvinden als de conditie van jou en de baby goed is.
Waarom een geplande keizersnede?
Een keizersnede wordt hier in Nederland alleen gepland wanneer een vaginale bevalling niet mogelijk is of als er gezondheidsrisico’s zijn voor moeder en/ of kind. In Nederland bevalt ongeveer 18% van de vrouwen via een keizersnede. Ten opzichte van andere landen is dit een relatief laag percentage. Toch zou de Nederlandse organisatie van verloskundigen dit percentage graag nog lager zien. Redenen om te kiezen voor een keizersnede zijn de volgende:
- De placenta ligt ongunstig waardoor het de doorgang blokkeert.
- De baby of meerling ligt ongunstig, bijvoorbeeld dwars of in stuit.
- Een eerdere keizersnede of complicaties bij een eerdere bevalling/
- De baby heeft een afwijking.
- Je bekken is te smal.
- Je hebt zelf een aandoening zoals bijvoorbeeld een vleesboom waardoor vaginaal bevallen of langdurig persen niet mogelijk is.
- De placenta werkt niet goed (meer).
Waarom een spoedkeizersnede?
Wanneer pas tijdens de bevalling duidelijk wordt dat een keizersnede nodig is, spreek je van een secundaire keizersnede. Een keizersnede die vooraf gepland wordt heet een primaire keizersnede. Als blijkt dat een keizersnede nodig is tijdens de bevalling, vervalt automatisch de meeste voorbereiding die je normaal zou hebben bij een geplande keizersnede. Er wordt dan gekeken wat er nog mogelijk is. Een ruggenprik als verdoving heeft altijd de voorkeur boven algehele narcose. De redenen om te kiezen voor een keizersnede tijdens de bevalling zijn de volgende:
- Dreigend zuurstofgebrek bij de baby.
- De ontsluiting komt maar niet op gang.
- De hartslag van de baby daalt.
- Tijdens de bevalling heb je een infectie opgelopen.
- De placenta begint al los te laten.
- De navelstreng is verzakt waardoor deze afgekneld kan raken.
Herstel
Een keizersnede vraagt vaak wat langer herstel dan een vaginale geboorte. Dit omdat je niet alleen (opnieuw) moeder bent geworden, maar ook een operatie hebt gehad. Je moet bijkomen van de anesthesie en hebt een grote wond die moet helen. Vraag in het ziekenhuis daarom goed wat je de eerste weken als je thuis bent wel en niet kunt doen. Natuurlijk zul je eenmaal thuis ook van de kraamzorg goede begeleiding krijgen.
*Let op dat ieder ziekenhuis zijn eigen protocollen en handelswijzen heeft die af kunnen wijken van de algemene informatie in dit artikel.
Bronnen: IS Geschiedenis, Tergooi verloskunde, Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen, Maastricht UMC
