Ongeveer 15% van de vrouwen krijgt tijdens de zwangerschap te maken met een vorm van zwangerschapsvergiftiging. Ondanks wat het woord suggereert heeft dat niets met gif te maken dat in je lichaam terecht komt. Een zwangerschapsvergiftiging is het gevolg van een hoge bloeddruk (hypertensie). Het is een verzamelnaam voor verschillende complicaties die door een (te) hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap kunnen voorkomen. Meestal ontstaan deze symptomen plotseling, wanneer je tussen de 20-24 weken zwanger bent. In sommige gevallen bouwen de symptomen zich langzaam op.
Oorzaken van zwangerschapsvergiftiging
Tijdens de zwangerschap verandert er een hoop in je lijf. Je bloedsomloop, vochthuishouding en bloeddruk passen zich aan, om de zwangerschap goed te laten verlopen. Als deze aanpassingen niet helemaal goed verlopen, ontstaat een zwangerschapsvergiftiging. Mogelijk spelen erfelijkheid, het immuunsysteem en de ontwikkeling van de placenta tijdens de eerste helft van je zwangerschap hierbij een rol. Maar de echte oorzaak hebben de dokters en wetenschappers nog niet ontdekt.
Verschillende soorten
Bij zwangerschapsvergiftiging zijn er grofweg vier verschillende soorten te onderscheiden. Elke soort heeft zijn eigen symptomen.
- Zwangerschapshypertensie: er ontstaat een verhoogde bloeddruk tijdens de tweede helft van de zwangerschap. Terwijl de bloeddruk tijdens de eerste helft nog normaal was.
- Pre-eclampsie: naast een te hoge bloeddruk is er bij deze vorm ook nog sprake van een verhoogde uitscheiding van eiwitten in je nieren. Ook je lever en bloedvaten kunnen hierdoor hun werk minder goed doen. Daarbij kunnen de volgende symptomen optreden:
- Hoge bloeddruk
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Misselijkheid en/of braken
- Vochtophopingen in je handen, enkels of gezicht
- Tintelingen in je vingers
- Wazig zien, sterretjes zien of dubbelzien
- HELLP-syndroom: door een verhoogde afbraak van rode bloedcellen, een tekort aan bloedplaatjes en een verstoorde leverfunctie kan je kindje een groeiachterstand oplopen. Deze ernstige vorm van zwangerschapsvergiftiging komt gelukkig maar bij 3-5% van de vrouwen voor die voor het eerst zwanger zijn. Het heeft dezelfde symptomen als pre-eclampsie en daarnaast nog:
- Pijn boven in de buik of tussen de schouderbladen
- Een strak bandgevoel om de buik
- Eclampsie: deze vorm komt gelukkig maar bij 1 op de 200 vrouwen voor die symptomen van pre-eclampsie of het HELLP-syndroom ervaren. Je lichaam krijgt uitgebreide samentrekkingen die vergelijkbaar zijn met een epileptische aanval. Dit kan voor, na of tijdens de bevalling optreden. Het ontstaat door een te hoge bloeddruk in de hersenschors. Als dit gebeurt, is er sprake van een levensbedreigende situatie en moet er direct worden gehandeld. Het kent dezelfde symptomen als het HELLP-syndroom en daarnaast nog:
- Verhoogde prikkelbaarheid
- Versterkte reflexen
- Concentratieproblemen
- Sterretjes of flitsen zien
- Eiwitverlies in de urine
Als je een of meerdere van deze symptomen bij jezelf herkent, neem dan contact op met je huisarts, verloskundige of gynaecoloog.
Algemene behandeling van zwangerschapsvergiftiging
Omdat de precieze oorzaak van zwangerschapsvergiftiging (nog) niet bekend is, bestaat er ook nog geen behandeling die dit kan genezen. De symptomen en gevolgen kunnen wel worden behandeld. Meestal heb je daarom intensieve controles, observatie in het ziekenhuis als dit nodig is en worden de symptomen behandeld.
Als er sprake is van ernstige zwangerschapsvergiftiging, is er maar één oplossing mogelijk: de baby moet worden gehaald. Dit is natuurlijk geen wenselijke oplossing als de baby nog niet is volgroeid. De artsen proberen dit daarom zo lang mogelijk uit te stellen. Medicijnen helpen om de symptomen voldoende te onderdrukken. Daarmee krijgt de baby langer de tijd om te groeien.
Herstel van zwangerschapsvergiftiging
Vrijwel alle vrouwen met zwangerschapsvergiftiging herstellen volledig. Met ernstige complicaties mag je vaak binnen twee weken weer naar huis. Het is verstandig om met je familie, partner of arts over je gevoelens en emoties te praten. Ernstige zwangerschapsvergiftiging kan namelijk veel emoties met zich meebrengen. Blijf ook niet zitten met je vragen, maar stap op je huisarts, verloskundige of gynaecoloog af om deze beantwoord te krijgen. Borstvoeding geven na een zwangerschapsvergiftiging is meestal geen probleem. Alleen als je kindje vroeg gehaald is en nog erg klein is, kan je baby nog niet zelfstandig drinken. Dan zul je in de beginperiode moeten kolven.
Preventie van zwangerschapsvergiftiging
Zolang de oorzaak niet bekend is, blijft het lastig om zwangerschapsvergiftiging te voorkomen. Wel kun zelf regelmatig op controle gaan. Als je bloeddruk wat verhoogd is, weet de arts dat hij jou en je baby extra goed in de gaten moet houden. Daarnaast is er enig wetenschappelijk bewijs dat het slikken van extra vitamine D en calcium het risico op zwangerschapsvergiftiging verlaagt. Als je van jezelf weet dat je een hoge bloeddruk hebt, meldt dit dan bij je behandelend arts. Overleg altijd met deze arts wat je het beste kunt doen. De arts kan namelijk het beste inschatten wat goed is voor jou en je baby. Het is niet raadzaam om zelf te proberen je klachten te bestrijden.
